Réttur - 01.10.1973, Page 23

próf eða framhaldsdeild gagnfræðaskóla). Hér er
um uppeldisstarf að ræða, sem karlmenn hafa
aldrei talið í sínum verkahring. Á dagheimilum hér
á landi eru nú nær eingöngu börn einstæðra
mæðra, börn sem ekki eru hjá föður sínum og
hefðu því mikla þörf fyrir að umgangast karlmenn
á dagheimilinu.
Kennsla á lægri stigum skólakerfisins færist æ
meira I hendur kvenna. Konur velja sér kennslu-
starfið, vegna þess að það er eitt af þeim fáu
störfum, þar sem algjört launajafnrétti rikir milli
kynjanna, en með aukinni ásókn kvenna hefur karl-
mönnum fækkað i stéttinni vegna lágra launa. Karl-
mennirnir eru skólastjórar, yfirkennarar eða fagyfir-
kennarar. Það heyrir til undantekninga, að konur
gegni þessum störfum. Starfið krefst mikillar mennt-
unar, stúdentsprófs og 3ja ára í Kennaraháskóla.
Hér er um að ræða mikið ábyrgðarstarf, sem er
mikill hluti uppeldis og mótunar uppvaxandi kyn-
slóðar, en starfið er erfitt, krefjandi og oft van-
þakklátt, starfsdagur langur og hver mínúta skipu-
lögð.
6.4
Verslunar- og skrifstofustörf
Segja má, að í bönkum og ýmsum opinberum
stofnunum komi kynferði starfa einna greinilegast
i Ijós. Þar eru konur vélritarar, símaverðir, almenn-
ar skrifstofustúlkur og einkaritarar. Símavarsla og
vélritun eru mjög einhæf störf, en krefjast hraða
og leikni. Því er almennt trúað, að karlar geti alls
ekki vélritað, það sé aðeins á færi kvenna. En ef
karlar þurfa nauðsynlega að vélrita sjálfir, eins og
t.d. blaðamenn og rithöfundar virðast líkamlegir
eiginleikar ekki hindra þá og ekki standa strákar
sig verr í vélritunarnámi í skólum. Fyrirtæki leggja
mikla áherslu á að fá vanar og góðar „vélritunar-
stúlkur" til starfa, en hversu góðar sem þær eru,
eru þær lægst launaði starfskraftur fyrirtækisins
ásamt „simastúlkum" og sendlum.
Starf einkaritara er allt annars eðlis og getur
oft verið fjölbreyttara. Miklar kröfur eru gerðar til
einkaritara, hann á helst að vera öllum hnútum
kunnugur, er varða rekstur fyrirtækisins og það er
án efa reyndin mjög víða, en hefur einkaritarinn
nokkurn tíma tekið við starfi forstjórans, þegar for-
stjóraskipti verða? Hugmyndir framámanna I við-
skiptaheiminum um einkaritara eru allt aðrar, eins
og vel kemur fram í bæklingi Stjórnunarfélags Is-
lands „Einkaritaranum" sem mun hafa komið út
1972. En þar er höfuðmarkmið einkaritarans talið
vera: „að létta, leysa eða bægja frá vandamálum
framkvæmdastjóra síns". „Hún hjálpar honum
gegnum erilsaman og annarikan dag". „Hún virðir
hann og býr honum góð vinnuskilyrði innan fyrir-
tækisins. Hún er stolt af velgengni hans, en hefur
ekki orð á mistökum hans". „Hún sýnir honum
þolinmæði, lætur honum líða vel í návist sinni".
Ekki er sama hverju hún klæðist. Þar er ekki verið
að hugsa um það, sem þægilegast er I vinnu, heldur
það, sem karlmönnunum líkar. Minnir ekki ýmislegt
hér á markmið góðu eiginkvennanna, eins og við
lesum um í kvennablöðunum, að þau eigi að vera?
Dreymir karlmenn um að stofna til launaðra þjón-
ustustarfa, sem fela í sér þá þjónustu, sem þeir
verða e.t.v. að sjá af á heimilunum, þegar eigin-
konurnar fara út að vinna?
Á skrifstofum eru karlmenn skrifstofustjórar,
deildarstjórar eða fulltrúar. Byrji ungur maður sem
almennur skrifstofumaður, hefur hann hækkað I
stöðu að skömmum tima liðnum. Mörg eru dæmin
um að kona, sem vön er að hlaupa i ýmis störf
á skrifstofunni, kenni ungum, nýbyrjuðum sveinl
eitt af þessum verkum og áður en hún veit af, er
hann kominn langt upp fyrir hana í launum og
stöðu.
Þegar auglýst er eftir fólki til skrifstofustarfa, er
auglýst eftir stúlkum til vélritunar og simavörslu.
Oft er æskt góðrar islenskukunnáttu og málakunn-
áttu og oft á tíðum nefnd próf frá ákveðnum skól-
um. Ef auglýst er eftir karlmanni, er krafist, að
hann sé áhugasamur og iafnvel tekið fram, að
stöðuhækkun sé möguleg fljótlega. (Sjá bls. 218).
I verslunum gegna konur almennum afgreiðslu-
störfum, karlar eru verslunarstjórar.
6.5
Flugfreyjustarfið
Flugfreyjustarfið hefur verið umvafið dýrðarljóma
frá upphafi og er það að nokkru leyti enn. Þarna
átti ungum stúlkum að bjóðast tækifæri til a,
231