Réttur - 01.10.1973, Blaðsíða 26

Konur í opinberri þjónustu njóta þeirra sjálfsögðu
réttinda að fá 3ja mánaða barneignafrí á fullum
launum. Þetta frí virðist mörgum forstöðumanni
vinnustaðar þyrnir í augum. Allir geta orðið veikir
eða slasast og þá er litið á fjarvist af vinnustað
sem sjálfsagðan hlut. I 40 til 50 ára ævistarfi er
3ja mánaða fjarvist tvisvar eða þrisvar vegna barn-
cigna dropi í hafið.
Konur í Verslunarmannafélagi Reykjavíkur og
konur í Verkakvennafélaginu Framsókn fá 2ja vikna
barneignafrí á launum, en konur í Sókn fá 3 mánuði,
ef þær hafa unnið í 4 ár. Þetta mál hefur ekki verið
sett á oddinn og sýnir það áhugaleysi verkalýðs-
forystunnar fyrir bættum kjörum kvenna. I okkar
kapitaliska þjóðfélagi verður aldrei hægt að fá
atvinnurekendur í einkarekstri til að borga konum
fullt kaup í þrjá mánuði eða meira fyrir að endur-
nýja vinnuaflið, sem auðlegð þeirra byggist á. Hér
verða að koma til sjóðir verkafólksins sjálfs með
svipuðu sniði og slysatrygginga- og lífeyrissjóðir.
Hér ætti ríkið að ganga ó undan með góðu fordæmi
og taka upp greiðslur fyrir barneignafrí handa öllum
konum í sinni þjónustu, þótt ekki séu í B.S.R.B.
Konur eiga að geta ráðið því sjálfar, hvenær
þær ganga með og ala börn. Þá ákvörðun er ekki
hægt að hafa I höndum annarra .Á þeim hvílir
meðgangan í 9 mánuði, fæðingin, auk mikils hluta
uppeldisins. Fóstureyðingar eiga að vera frjálsar
öllum konum, sem þess óska. Geti kona skipulagt
barnelgnir sínar, getur það stuðlað að því, að minni
röskun verði á starfi hennar. Það á að vera mark-
mið sósíalista, að ekkert barn fæðist nema það
sé velkomið í heiminn, a.m.k. af foreldrum sínum,
einnig að ótímabær þungun breyti ekki lífi konu.
Við megum heldur ekki láta sem offjölgunarvanda-
málið sé okkur óviðkomandi, og það á að vera
krafa okkar, að raunnsóknir á sviði getnaðarvarna
fyrir karla og konur verði ekki vanræktar. Þau
getnaðarvarnalyf, sem nú eru á boðstólum, eru
eingöngu fyrir konur og hafa öll í för með sér
óþægindi og áhættu. Það er furðulegt, að slíkt
skuli frekar lagt á konur, sem almennt eru taldar
veikbyggðar! en karlmenn.
Hér hefur verið rætt, hvernig barneignir koma
í veg fyrir frama konu í starfi, en fleira kemur til.
Konur eru mjög tregar til að sækja um hærri störf,
ef auglýst eru og ekki kveðið á um nauðsynlegt
kynferði. Þetta á sér eðlilegar orsakir. Hafi konur
fyrir heimili og börnum að sjá, þ.e. gegni tvöföldu
starfi, treysta þær sér ekki til að bæta á sig áhyggj-
um eða ábyrgð sem stöðuhækkuninni fylgir. Þær
hafa ekki aðstæður til að bæta á sig aukavinnu, ef
nauðsyn ber til. Oft verða þær að fara úr vinnu
á ákveðnum tima til að sækja börn sín i fóstur, eða
vera komnar heim, þegar börn koma úr skóla.
Áunnin vanmetakennd er einnig hér stór þáttur
og jafnvel sú hugmynd, að eiginkona megi ekki
hafa hærri stöðu en eiginmaðurinn. Við rannsóknir
erlendis hefur komið í Ijós. að ógifíar konur með
börn öðlast fremur frama i starfi en giftar konur,
þótt auðveldara ætti að vera fyrir gifta móður að
vera úti í atvinnulífinu, þar sem þar eru tveir um
börnin og heimilið, en einstæð móðir þarf að ann-
ast alla hluti ein.
I karimannaþjóðfélaginu reyna karlar í lengstu
lög að koma i veg fyrir að þurfa að starfa undir
stjórn kvenna. Ef til vill finnst þeim slikt minna á
konuríki í hjónabandi, en slikt þykir mesta hneisa
hverjum karlmanni. Allir þekkja skopmyndirnar, þar
sem svarkurinn bíður með kökukefli eftir því, að
bóndi hennar komi heim úr næturgleði.
80
MÆTINGAR KVENNA í VINNU
Eins og áður segir er því iðulega haldið fram,
að konur séu verri vinnukraftur en karlar, vegna
þess að þær mæti verr til vinnu. Ég ætla ekki að
bera á móti þeirri fullyrðingu, þar sem ég hef ekki
tölur i þessu sambandi. Fjarvistarskrár á vinnu-
stöðum virðast oft mjög ónákvæmar, ekki tiltekið
hvort um leyfi er að ræða, veikindi starfsmanns
sjálfs eða einhvers, sem hann þarf að annast. Barn-
eignafrí kvenna eru jafnvel skráð sem hver önnur
fjarvist. Fjarvistir starfsmanna hluta úr degi, í eigin
þágu, munu heldur ekki vera skráðar, t.d. hjá
opinberum fyrirtækjum.
Ekki er óeðlilegt, að konur séu meira frá vinnu
en karlar. Giftar konur, sem vinna úti, hafa tvö-
falt starf. Til þess er ætlast af þeim, að þær upp-
fylli sína fyrstu skyldu, þ.e. við heimilið, að öðrum
kosti leyfist þeim ekki að vinna úti, þótt það sé
í rauninni nauðsynlegt, svo fjölskyldan komist
sómasamlega af. Fari gift kona, sem um iangt
skeið hefur helgað heimilinu starfskrafta sína, að
vinna einnig utan heimilis, er það viðtekin regla,
234