Réttur - 01.10.1973, Síða 28

að annað heimilisfólk breyti alls ekki lifnaðarháttum
sinum og krefjist nákvæmlega þess sama af hús-
móðurinni og áður. Taki það þátt í heimilishaldinu
eru þau ,,að hjálpa" henni, en ekki að leysa sinn
hluta verksins af hendi. Rekstur heimilisins er I
höndum húsmóðurinnar eftir sem áður, hún sér um
mat, innkaup, tiltekt, þvotta, fataviðgerðir og jafn-
vel framleiðir hún sjálf föt á fjölskylduna. Sjaldnast
minnkar heimilisfaðirinn við sig vinnuna, t.d. sleppir
aukavinnu; þannig að hann gerir ekki hluta heim-
ilisstarfanna að sínu starfi.
I Sovétrikjunum og löndum Austur-Evrópu hafa
konur mjög verið hvattar til þátttöku I atvinnulífinu,
en þar hafa þær ekki hlotið samsvarandi frelsi frá
heimilisstörfunum. Ekkort þýðir að tala um jafnrétti
kynjanna á vinnumarkaðnum meðan he.'milisstörfin
eru í formi einkafrsmleiðslu og eru á ábyrgð kon-
unnar einnar. Samneyslu þarf að stórauka með fé-
lagslegum aðgerðum, t.d. þarf að koma upp mötu-
neytum á öllum vinnjstöðum og I öllum skólum
(það mundi einnig spara samgönguæðar og bensín).
Fjöldaframlelðsla á fatnaði á lógmarksverði ætti að
koma i veg fyrir, að konur þurfi að spara kaup á
tilbúnum fatnaði með því að framleiða hann sjálfar.
Einnig þarf að auka framlelðslu ó ódýrum, tilbúnum
mat.
9.0
UPPELDISHLUTVERK KVENNA
Það sem einkum kemur í veg fyrir, að konur
geti haft starf með höndum utan heimilis, eru
börn þeirra ung og smá, sem þurfa umönnun og
aðhlynningu og hafa ekki í neitt hús að venda, sé
móðir þeirra ekki heima. Hér á landi er skortur
á dagvistunarstofnunum geigvænlegur og barna-
skólar eru tví- og þrísetnir. Þess vegna hafa börnin
sundurslitna stundatöflu og óþekkt er, að börn fái
mat í skólanum. I Reykjavík og nágrenni fá aðeins
börn einstæðra foreldra Inni á dagheimilum, þar
sem um er að ræða heils dags dvöl, og ekki ereinu
sinni hægt að koma til móts við þau öll. Börn giftra
foreldra eiga kost á leikskólaplássum hálfan daginn
frá kl. 8 til 12 eða 1 til 5, en víðast eru leikskól-
arnir einnig yfirfullir og langlr biðlistar. Lítill áhugi
á dagheimilum og litlar framkvæmdir í byggingu
þeirra eru réttlættar með því, að óhollt sé fyrir
börn að alast upp á ,,stofnunum“ eins og það er
orðað, öllum börnum sé fyrir bestu að vera með
móður sinni mestan hluta fyrstu ævióranna. En hér
er sem oftar beitt tvöföldu siðgæði. Nú er ekki
verið að hugsa um börn einstæðra mæðra, sem
verða að vera ó dagheimilum. Engum dettur I hug
að borga þeim kaup fyrir að vera heifna í stað þess
að byggja fyrir þær dagheimili, enda væri það
miklu dýrara. Hsr sem oft cndranær ráða pening-
arnir skoðunum manna.
Skortur á dagheimilum er geysilega mikill. Yfir-
völd hafa ekki áhuga á byggingu þeirra og er
seinagangur I þessum málum afsakaður með pen-
ingaleysi, en heldur eru það veik rök, þegar nægi-
legt fé virðist vora í landinu til að byggja viðskipta-
hallir og peningastofnanir. Bygging þarf að „borga
sig" og það þykir litill peningagróði að þvi að reisa
uppeldisstofnun fyrir litil börn. Ekki er hugsað um
að á góðum, vel reknum barnaheimilum er hægt að
veita uppvaxandi kynslóð félagslegt uppeldi undir
langa skólagöngu, en þetta verður æ erfiðara innan
kjarnafjölskyldunnar, sem orðin er mjög einangruð.
Sú skoðun, r.ð best sé fyr'r barnið að vera með
móður s'nni elnni allan daginn í lokaðri ibúð I borg,
er nú á undanhaldi víðast hvar. Slíkt uppeldi er
reyndar nýtt á nálinni i sögu mannskepnunnar og
orðið til af neyð.
Þeir sem aðeins hugsa um gróðann og hagvöxt-
in gætu reiknað dæmið þannig, að væri dagvist-
unarheimilum komið á fót, mætti með launatekjum
þeirra kvenna, sem kæmust út á vinnumarkaðinn,
auka peningaveltuna enn meir.
I könnun Rauðsokka í Kópavogi, sem nefnd var
hér að framan, var fjórðu hverri konu I bænum á
aldrinum 20—50 ára sendur spurningalisti. Af nið-
urstöðum má álykta að 250 dagvistunarrými vanti
í Kópavogi fyrir börn þeirra kvenna, sem þegar
vinna úti, en 590 rými fyrir börn þeirra kvenna, sem
vildu vinna utan heimllis, ef þær hefðu örugga
gæslu fyrir börn sín. Samtals eru þetta þá rými
fyrir 840 börn.1)
I dagvistunarkönnun í Reykjavík, sem áður hefur
verið vikið að, var 1.000 konum, sem höfðu eitt
barn eða fleiri á aldrinum 0—10 ára á heimilum
sínum í ágúst 1971, sendur spurningalisti. Við úr-
“) Nú eru í Kópavogi 28 dagheimilisrými, en 105
leikskólarými.
236