Réttur - 01.10.1973, Blaðsíða 30

af hverju stafar þetta vanmat? Hér erum við aftur
komin að þætti uppeldisins og aldarandans.
Það hefur því miður oft hent í félögum, að áhugi
kvenna hefur hreinlega verið bældur niður með
því að þær væru notaðar til ýmissa þjónustustarfa,
þyðu þær fram starfskrafta sína. Hver kannast ekki
við þá fjáröflunarleið, að konur eru látnar baka
kökur og hita kaffi og selja á fundum eða er það
ekki algengt, að konur gangi í hús og rukki félags-
gjöld frekar en karlarnir?
Kvenfélög stjórnmálaflokkanna hafa á yfirborðinu
það markmið að þjélfa konur til pólitískra starfa,
þar sem of erfitt væri fyrir þær að hefja slíka
þátttöku innan um félagsvana karla með stjórn-
málalegt sjálfstraust. Raunin er allt önnur. Ég tel
pólitísk kvenfélög eins og þau eru nú hér á landi,
hreinlega koma I veg fyrir, að konur taki þátt f
stjórnmálum. Áhugasamar konur ganga I þessi
félög og einangrast þar. Félagsstarfið sjálft á síðan
mjög lítið skylt við stjórnmálaáhuga. Afþreyingar-
sjónarmið kvenfélaganna veður uppi. Þær halda
námskeið í kökubakstri, hafa sýnikennslu á síldar-
réttum og halda fundi um mál, sem ekkert koma
pólitík við. Þær taka oft að sér fjársöfnun og grípa
þá oft til starfsaðferða liknarfélaganna, halda basar
eða tombólu, ellegar hafa kaffisölu til ágóða fyrir
hitt og þetta (t.d. húsbyggingarsjóð flokksins). Alls
kyns fjársöfnunarstörf geta auðvitað komið hinum
ýmsu stjórnmálaflokkum vel og þannig haft óbein
áhrif á pólitíkina í landinu, en konur, sem fyrir
þessu standa losna vísast úr tengslum við málefnið
sjálft, þær verða vinnudýr, ekki mótunaraðili.
11.0
NIÐURLAG — ÚRBÆTUR
Forsenda frelsunar kvenna undan kúgun þjóðfé-
lagsins og karlmanna er þróun sjálfsvitundar þeirra.
Aðeins þeirra eigin sjálfstæða hugsun getur gert
þær frjálsar. Konur þurfa að vakna upp og vekja
hver aðra til pólitiskrar meðvitundar og baráttu í
stað þess að verða aðeins virkir þjóðfélagsþegnar
annað hvert ár, þegar þær nota sinn lýðræðislega
atkvæðisrétt. En það er ekki átakalaust að vakna
upp af sætum draumum einkalífsins og vera drifin
út úr sínum litla lokaða heimi, þar sem þær hafa
álit og áhrif, út i stéttabaráttu og raunveruleika
stjórnmálanna. Lenín trúði því, að sósíalisminn
myndi frelsa konurnar og margir álita, að nær sé
fyrir þá sem vilja jafnrétti kynjanna að berjast fyrir
sósíalisma en frelsun kvenna í borgaralegu þjóð-
félagi. En geta konur, sem ekki hafa vaknað til
meðvitundar um sjálfa sig og stöðu sína, barist
fyrir sósialisma? Konur ráða litlu um þau ytri skil-
yrði, sem stjórna lifi þeirra, þær eru sem áhrifa-
lausir áhorfendur, ihaldssamar og því stuðnings-
menn óbreytts ástands. Við sjáum að í Sovétrikj-
unum og löndum Austur-Evrópu er staða kvenna
betri en hjá okkur, en það er langt frá því, að þær
hafi náð jafnrétti á við karlmenn, það sést, ef litið
er á æðri stöður þjóðfélagsins eða inn á heimilin.
Jafnrétti kynjanna kemur ekki sjálfkrafa með sósí-
alismanum, fyrir því þarf að berjast, en innan hans
eru möguleikar á fullu jafnrétti fyrir hendi. Það er
aftur á móti rétt, að auðvaldsþjóðfélag hefur ekki
áhuga á jafnrétti, hvorki milli kynjanna né t’inna
ýmsu stétta. Á kúgun kvenna og verkamanna byggir
það hagkerfi sitt. En innan þess má vinna að og
undirbúa jafnrétti karla og kvenna, þar til grund-
vallaruppbyggingu þjóðfélagsins verður þreytt.
Eitt fyrsta skrefið til þess að kona vakni til sjálfs-
meðvitundar er að hún verði fjárhagslega sjálf-
stæð, sín eigin fyrirvinna. En verkakonur hafa um
’angan aldur unnið utan heimilanna, það eitt hefur
ekki gert þær frjálsar, fleira þarf að koma til. At-
vinnulífið er byggt upp með það fyrir augum, að
þar vinni karlmenn, sem eigi sína þjónustu heima
á heimilinu, sem sér um að hann hvílist eftir langan
vinnudag og sefi reiði hans vegna óréttlætis og
ósigurs á vinnustað eða öðrum sviðum þjóðfélags-
ins. Á þessu þarf að verða breyting. Aðstæður
á vinnumarkaðnum eiga einnig að miðast við konur
og taka þarf tillit til barna vinnuaflsins. Verkalýðs-
baráttan er ekki komin á það stig, að mönnum sé
orðið Ijóst mikilvægi þessara mála.* 1) Hætt er við
að það verði konum ekki til góðs, ef þær þyrpast
nú út í atvinnulífið, meðan það er ekki einnig snið-
J) Á ráðstefnu Verkamannasambandsins um sam-
eiginlegar sérkröfur sambandsins í yfirstandandi
samningum komu fulltrúar verkakvennafélaga og
kvennadeilda verkalýðsfélaganna sérstaklega
saman til að móta sínar sérkröfur og stungu
fulltrúar Akraness þar upp á, að sett yrði inn
I kröfugerðina ákvæði um að atvinnurekendur
greiddu 1/2% af launum til reksturs og uppbygg-
ingar dagvistunarheimila fyrir börn og yrði þessi
238