Réttur - 01.10.1973, Síða 31

ið við þeirra þarfir og meðan þjóðfélagið er ekki
þyggt upp með almenna atvinnuþátttöku kvenna
fyrir augum. Við þurfum að viðurkenna staðreyndir
um mismun kynjanna, öllum konum þarf að tryggja
fri á fullum launum i þrjá til sex mánuði í kringum
barnsburð, og e.t.v. vinnuafslátt í einhvern tíma að
auki.
Aðbúnaður við fæðingu þarf að vera eins góður
og kostur er. Eigi konur I erfiðleikum i sambandi
við tíðir, verður að taka fullt tillit til þess, meðan
læknavísindin hafa ekki fundið upp meðul við þeim
lasleika.
Koma þarf upp dagvistunarheimilum fyrir öll
börn undir skólaskyldualdri, sem rekin væru á
sama hátt og skólar, bæði i borg og til sveita. En
þetta þurfa að vera GÓÐ heimili, sem veita eiga
börnum þroskavænlegt og félagslegt uppeldi.
Vanda þarf mjög vel til menntunar starfsfólks. Börn
þrifast ekki vel á slæmum stofnunum, frekar en
slæmum he.milum. Miða ætti reksturinn einnig við
fólk í vaktavinnu. Það er ekki þar með sagt, að
þarna skuli börnin dvelja allan daginn. Daglegur
dvalartími ætti ekki að fara yf;r 7 eða 8 stundir.
Jafnframt því sem konur fara almennt að taka þátt
I atvinnulífinu og vélvæðing eykst ætti að vera
hægt og er nauðsynlegt að stytta vinnutímann.
Vinnutími foreldra þarf ekki að vera á sama tíma
og þannig gæti dvölin á dagheimilinu styst. Jafn-
hliða þarf að koma upp þjónustukerfi með fólki,
sem vinnur við að hjúkra og sinna veikum börnum
á heimilunum, meðan foreldrarnir eru í vinnu.2)
Lítil von er til svo almennrar uppbyggingar dag-
heimila I kapítalisku þjóðfélagi, þar er slíkum heim-
ilum ekki komið upp nema í neyð, t.d. handa
börnum einstæðra mæðra, það er ódýrara en að
sjá fyrir þeim, eða ef starfskraft vantar tilfinnanlega
til vissra starfa eins og hjúkrunarstarfa eða íshús-
vinnu.
Viðhorf til heimilisstarfa þurfa að gjörbreytast.
Astandið er enn svo slæmt hjá okkur að jafnvel
skerfur reiknaður likt og orlofs- og lífeyrissjóðs-
greiðslur, þ.e. af dagvinnukaupi.Ekki náðist sam-
staða um þetta atriði í verkakvennahópnum. Þá
var málið aftur flutt á ráðstefnunni sjálfri, en
fékk ekki inni í sameiginlegum sérkröfum Verka-
mannasambandsins.
') Félag einstæðra foreldra hefur gert tilraun I
þessa átt. I tilefni af auglýsingu gáfu sig fram
nokkrir öryrkjar til þessara starfa.
karlmenn, sem berjast fyrir sósíalisma, þar sem
allir einstaklingar njóti sama réttar, lita á það sem
sjálfsagðan hlut, að hússtörf á þeirra heimili og
uppeldi barna þeirra sé hlutverk konunnar einnar,
jafnvel þótt hún vinni fullt starf utan heimilis. Mundi
viðhorf þeirra breytast sjálfkrafa með tilkomu sósi-
alismans?
Konur sjá ekki frelsun sína I vinnu utan heimil-
isins, ef henni fylgir að þurfa að fara eldsnemma á
fætur á hverjum morgni til að koma syfjuðum
börnum I gæslu eða skóla, vinna síðan við vél
eða skrifborð í a. m. k. átta stundir, þjóta á barna-
heimilið fyrir ákveðinn tima og vinna ein öll heim-
ilisstörfin, þegar heim kemur. Ekki er óeðlilegt, að
konur sækist eftir hálfs dags vinnu, en hún er
engin lausn, heldur hefur fremur stuðlað að bágum
og versnandi kjörum kvenna og leysir konur alls
ekki undan klafa heimilisstarfanna. Aftur á móti
græðir vinnuveitandinn á slíku fyrirkomulagi og
borgarinn sér þarna ráð til að hleypa konum út af
heimilunum án þess að það krefjist þess að karl-
menn breyti lífshéttum slnum.
Launamisrétti kvenna hefur þegar verið gerð
nokkur skil í þessari grein. Konur verða að knýja
á verkalýðsforystuna um að taka þau mál alvar-
legum tökum. Af einhverjum ástæðum hefur hún
ekki lagt sig fram um að fá þessu breytt, en hún
er eini aðilinn, sem á þvi hefur tök. Vert er að
geta þess, að kauptrygging, sem nú er í kröfum
ASl, mun einkum koma konum til góða. I fiskiðnað-
inum mun kauptrygging að likindum leiða til þess
að betra skipulag verður á veiðum og dreifingu
fiskjarins. Atvinnurekendur munu sjá sér hag I að
hafa vinnuna sem jafnasta.
Konur á hinum ýmsu vinnustöðum þurfa að binda
endi á samtakaleysi sitt. Þær þurfa að beita sér
fyrir því að uppfræða hver aðra og karlmennina um
stöðu konunnar. Þær þurfa að kynna sér launa-
samninga og allar hliðar kjarabaráttunnar og koma
siðan út í launabaráttuna sem sterkur og áhrifa-
mikill hópur. Stór hópur kvenna virðist sætta sig
við rikjandi ástand, en það bendir einmitt til þess,
að þær geri sér alls ekki grein fyrir því, að þær
eru beittar misrétti. Nýstofnað jafnlaunaráð á að
verða þe!m vopn i baráttunni fyrir jöfnum rétti til
allrar vinnu og jöfnum launum fyrir jafnverðmæt
störf:1) meðan takmarkið um jöfn laun handa öllum
er svo fjarlægt.
a) Lög um jafnlaunaráð nr. 37,1973.
239