Réttur - 01.01.1983, Blaðsíða 36

þegar það varð uppvíst um aldamótin
1900 að „skattheimta“ hans af íbúunum
var svo harðvítug að hægri hönd var
höggvinn af hverjum þeim, sem eigi gat
goldið konungsskatt, og höndunum safn-
að í körfur, svo skattheimtumenn gætu
sýnt hve samviskusamlega þeir hefðu
innrætt íbúunum ágæti evrópskrar menn-
ingar, — þá þótti jafnvel ýmsum í Evrópu
aðfarirnar ganga úr hófi fram og það var
ráðstefna haldin. — Ráðstefnur tíðkuðust
þá meðal þessara háu herra, t.d. í Berlín
1878. m.a. til að skipta milli stórveldanna
áhrifasvæðum hins „sjúka manns“, Tyrkja-
veldis, er þá hafði hnignað mjög.
En það hæfir ei hér að ætla að rekja
alla þessa óhugnanlegu sögu yfirgangs
evrópskra drottna.
En svo skefjalaus var hræsnin, er þessir
auðsins drottnar og Mammons þjónar
voru að skipta upp á milli sín veröldinni
til þess að ræna fátækar þjóðir, rupla og
drepa, að þeir þóttust vera að flytja þeim
evrópska menningu, boða þeim kristin-
dóm og bróðurkærleika, er þeir níddust
á nýlendubúum, sveltu þá og kúguðu.
íslenski bóndinn, Guðmundur Friðjóns-
son á Sandi, lýsti foringja og brautryðj-
anda evrópsku ræningjanna rétt, er hann
kvað um Enskinn:
„níðinginn, sem Búa bítur,
Búddha lýð til heljar sveltir,
hundingjann, sem hausi veltir,
hvar sem bráð á jörðu lítur."
Pessa veröld er var og valdhafa hennar,
auðmannastéttina, hafði Marx gegnum-
lýst af vísindalegri snilld sinni. Og þeir
Engels og Marx höfðu ekki hvað síst
dregið upp þá ógnarmynd af þeim breska
verkalýð, er þessar blóðsugur lifðu á, að
hugsandi mönnum hryllti við, er konur og
börn voru látin þræla 12, 14, 16 tíma á
dag í vefnaðarverksmiðjum, en vefarar
dæmdir til atvinnuleysis, er lifað höfðu
góðu lífi á 17. öld af 8 tíma vinnudegi við
vefstól sinn.2 Marx og Engels höfðu sáð
þeim fræjum uppreisnarinnar í sálir jafnt
verkalýðs sem nýlenduþræla, er áttu eftir
að vaxa og gerbylta þeirri veröld er var,
þótt fyrstu uppreisnirnar væru enn kæfðar
í blóði á þeirra tímum svo sem Parísar-
kommúnan 1871.3 Riti sínu um hana lauk
Marx með þessum orðum:
„París verkamannanna og kommún-
unnar mun um ókomna tíð verða hyllt
sem hið glæsta fyrirheit um nýtt þjóðfé-
lag. Píslarvottum hennar hefur verið bú-
inn staður í hinu stóra hjarta verkamanna-
stéttarinnar. Sagan hefur nú þegar neglt
tortímendur hennar við þá níðstöng, sem
allar bænir klerka þeirra fá ekki losað þá
af.“
Samruni hugsjónar sósíalismans og frels-
isbaráttu verkalýðsins og allra vinnandi
og kúgaðra stétta og þjóða heims átti eftir
að verða það afl, er lét drottnendur
þeirrar veraldar, er var, skjálfa af ótta um
auð sinn og vald alla þá öld, sem í hönd
fór, og missa hvorttveggja meir og meir
því lengra sem leið.
II.
Öldu síðar:
Hrunadans
heimsvaldastefnunnar
og
sigrar sósíalismans
Marx og Engels sönnuðu að sigur sósíal-
ismans sem hreyfingar og síðar sköpun
36