Réttur - 01.01.1983, Síða 52

andlát sjóðfélaga, örorku hans eða þegar
hann hefur náð 67 ár aldri er hluturinn
auk tekna af honum reiddur fram umsvifa-
laust.
— í hlutafélögum með fleiri en 50
starfsmenn verða 2/3 hlutar framlagsins
eftir í fyrirtækjinu sem hlutabréf starfs-
manna með þeim réttindum og skyldum
sem því fylgir.
— í hlutafélögum með 20-50 starf-
smönnum verða 2/3 hlutar framlagsins
eftir í fyrirtækinu sem hlutabréf með því
skilyrði að starfsmenn fái að minnsta kosti
2 menn í stjórn þess.
— í öllum öðrum fyrirtækjum með
minnst 10 starfsmönnum getur 2/3 hluti
framlagsins verið áfram í fyrirtækinu sem
lánsfé gegn því að starfsmenn fái áhrif um
stjórnun fyrirtækisins samkvæmt reglum
um samstarfsnefndir.
— Sjóðurinn getur mest átt helming
hlutafjár fyrirtækis. Pað fjármagn sem
ekki er notað samkvæmt þeim leiðum sem
að ofan er lýst getur sjóðstjórnin notað til
fjárfestinga eða lána úti í atvinnulífinu.
Einnig til menntunar eða greiðslna til
fulltrúa starfsmanna í fyrirtækjunum.
— Fulltrúaráð er kosið til sjóðsins af
verkalýðsfélögum og opinberum aðilum.
Fulltrúar verkalýðsfélaganna eiga að vera
valdir með tilliti til starfsgreina og búsetu
í amti eða sýslu. Fulltrúar verkalýðsfélag-
anna hafa öruggan meirihluta í fulltrúa-
ráðinu.
Hugmyndir sænskra
sósíaldemókrata
Árið 1971 flutti sænska málmiðnaðar-
mannasambandið tillögu á Alþýðusam-
bandsþinginu um launamannasjóði. Full-
trúar málmiðnaðarmannanna á þinginu
töldu mikilvægt að kannað yrði gaumgæfi-
lega hvernig væri hægt að auka fjárfesting-
ar í atvinnulífinu án þess það hefði nei-
kvæðar afleiðingar í eignaskiptingu þjóð-
félagsins. Kanna átti hvort — og þá
hvernig — verkalýðshreyfingin gæti beitt
sér fyrir almennum sparnaði til fjárfest-
inga í atvinnulífinu, sem jafnframt gæti
gefið launamönnum meiri áhrif um upp-
byggingu og stjórnun atvinnulífsins. Nið-
urstaðan var í stuttu máli eftir 10 ára
kannanir og umræðu að reynt skyldi að
stofna launamannasjóði eftir pólitískum
leiðum.
I hugmyndum sósíaldemókrata er gert
ráð fyrir að til sjóðanna renni fé eftir
tveimur leiðum:
— Með því að hækka framlag til líf-
eyrissjóða um 1% úr 12% í 13%.
— Með því að 20% skattur verði tekinn
af arði fyrirtækja sem er umfram 15% af
eigin fjármagni þess.
Launamannasjóðirnir verða notaðir til
þess að kaupa hlutabréf í fyrirtækjum en
lána ekki fé. Gegn hlutabréfakaupum
sjóðanna eiga starfsmenn rétt á áhrifum í
stjórnun fyrirtækjanna þannig: Helming-
ur atkvæðanna sem fylgir hlutabréfunum
ræður viðkomandi sjóður en hinum helm-
ingnum ráða starfsmenn. Þetta á við þartil
sjóðurinn og starfsmenn ráða samanlagt
yfir 20% af hlutafjáratkvæðunum. Eftir
það fær sjóðurinn einn atkvæðisréttinn
séu fleiri hlutabréf keypt.
— Arðurinn af hlutabréfunum rennur
til lífeyrissjóðanna til þess að styrkja þá
svo þeir geti staðið við framtíða skuld-
bindingar sínar. Talið er að innan um það
bil 20 ára þyrftu iðgjöld til lífeyrissjóða
að hækka í 22% eigi þeir að geta staðið
við skuldbindingar sínar.
52