Réttur - 01.01.1976, Blaðsíða 14

þá bræðralagskennd, sem þarf til að hindra
að það gerist sem hefur verið að gerast hjá
okkur varðandi hina miklu tekjuskiptingu.
Réttur: Ertu með þessu að segja, að end-
urskipulagningin í starfsgreinasambönd hafi
að þínu viti mistekist?
Sigurður: Það er nú kannski ekki svona
einfalt. En ég held að það hafi ekki verið
stefnt nógu markvisst að því að gera vinnu-
staðina að grunneiningu verkalýðsfélaganna.
I mínum augum er enginn munur á verka-
manni og iðnaðarmanni. Þannig er þetta
iðulega spurning um aldur manna. Faðir
minn er t.d. iðnverkamaður, ég geri ráð fyrir
að það sé fyrst og fremst aldursmunur okk-
ar sem veldur því að ég er iðnaðarmaður en
hann verkamaður. Fyrir nokkrum árum var
þjóðfélagið þannig að það kallaði ekki eins
á sérmenntun. Iðnskóli tekur fyrst til starfa
árið 1904 og þróun verkmenntunar var til-
tölulega hæg á fyrstu áratugum aldarinnar.
Maður sér þetta á vinnustöðunum; það eru
oftast eldri mennirnir sem eru verkamenn,
ófaglærðir, en þeir yngri eru með einhverja
sérmenntun, oftast iðnnám. Eg lít svo á, að
allt þetta fólk eigi að vera í sömu verkalýðs-
félögum og þá væri miklu auðveldara að
glíma við þennan vanda.
BjÖrn: Eg er alveg sammála þér um þetta.
Þegar ASI-þing markaði stefnuna í skipulags-
málum (árið 1964), þá var hugmyndin sú
að stefna að því að vinnustaðurinn yrði
grundvöllur fyrir verkalýðsfélögin. Þetta var
samþykkt. Hins vegar hefur það gengið af-
skaplega lítið að framfylgja raunverulega
þessari stefnu. Það er óhætt að játa það hrein-
skilnislega, að það hefur alveg mistekist, enn
sem komið er. Þessa stefnumörkun í skipu-
lagsmálum ASI, sem ákveðin var, hafa menn
ekki treyst sér til að framkvæma í einu vet-
fangi, en myndun landssambandanna átti að
vera spor í þessa átt.
Á hinn bóginn hafa ýmsir samningar á
seinni árum verið byggðir upp eins og skipu-
lagið væri svona. Eg nefni t.d. samningana í
Álverinu og í ríkisverksmiðjunum á síðasta
ári. Það hafa þá verið samningar fyrir allan
vinnustaðinn í einu.
Eg er alveg sammála Sigurði um það, að
það er m klu auðveldara að eiga við mál eins
og launajöfnun o. fl. ef skipulagið væri
svona. Þetta verður að mínu viti ekki í góðu
lagi fyrr en þessi skipulagsbreyting hefur far-
ið fram. Það hefur verið sagt, að verkalýðs-
hreyfingin væri eitt íhaldssamasta aflið í
þjóðíélaginu og verður að játa, að hún er
ákaflega íhaldssöm á formið!
Sigurður: Félögin eiga orðið mikla sjóði,
eignir, skrifstofubákn o. fl.
Björn: Já, jafnvel sögulegur bjarmi, hefðir
og annað því um líkt. Við skulum nefna
Dagsbrún, Framsókn o. fl. Það kemur við
tilfinningarnar að fara að taka þetta upp, en
það er enginn vafi að það mæla öll skynsam-
lög rök með því.
Guðmundur: Þar sem samningar hafa ver-
ið gerðir sameiginlega, eins og í ríkisverk-
smiðjunum, þá eru þeir samningar láglauna-
fólki í hag. Það staðfestir að það hefði upp-
haflega verið rétt stefna að byggja skipulagið
á grundvelli vinnustaðar.
Það er einnig rétt hjá Birni þetta með
sögulega bjarmann og kannski er líka ein-
hver smákóngapólitík í þessu. En það eru
fyrst og fremst þeir sem eru hærra launaðir
sem eru harðastir á móti, því þeir þola ekki
lýðræðið. Þeir vita að þeir ófaglærðu eru
fleiri.
En þetta á sér dýpri ræmr. Athugum
stéttaskiptinguna hér. Einhver sagði hér áðan
„þjóðfélag allsnægta", ja, það er nú svo, það
er andskotans ekki neitt þjóðfélag allsnægta
hjá Jaessu almenna verkafólki, sem vinnur
langan vinnudag.
14