Réttur - 01.10.1976, Blaðsíða 30

Mlnnlngarbeftl
.RJETTAR' uin
19301
930j
ÞÚSUN DÁRARlKll
YFIRSTJETTA ÁISLANDI |
xv. ir,. EFNISVFIRUT: ht™
GUNNAIt RENEIJIKTSSON: NAttfari, fyr*ti líindnAmBmaftur
íilanda.
EÍNAH OLGEIRSSON: Hvrr* cr nft minnnst*
NEISTAR UPPREISNAR ÚR ÞÖSUND ARA
RÍKI ALÞÝDUKÖG UNAR A ÍSLANDI
NeÍBtar úr sagnnritum, rœðum, ritgcrðum og Ijóðum um
* konungs- og kirkjuvalrl, kaupmAnna- og auðvald.
HÖFUNDAR:
SKALD-SVEINN — JÓN ARASON
HALLGRIMUIt PJETURSSON — JÓN VIDALÍN
STEFAN ÓLAFSSON — JÓN ÞORLAKSSON
BÓLU-HJALMAIt — PALL ÓLAFSSON
JóNAS HALI/5HIMSS0N
GUÐBRANDUIl VIGFÚSSON — GESTUIt PALSSON
IIANNES HAFSTEIN — K)ítSTEINN ERLINGSSON
STEPIIAN STEPHANSSON
SIG. JÚL. JÓHANNESSON — ÞORSKABÍTUR
GUÐMUNDUR GUÐMUNDSSON — ÓRN ARNARSON
JAKOB THORARENSEN — EINAR BENEDIKTSSON
STEINGR. THORSTEINSSON OG ÝMSIR FLEIRI.
RJETTUR er ttmarit um þjóðfjelagi- og menningannál.
Kcmur út I 4 HEFTUM i ári (384 »iftur). Arg. kostar 5 kr.
RíUtjóri: EINAR OLGEIRSSON.
AftolumboðímBÖur: JÓN GUÐMANN. AKUREYHI.
I'RF.-S r JMII-J A ODOS BJOHNSSONAR
' ; » !.4 i \ \\
eymdarinnar" — og þarmeð hefja þau siðrskáld,
er síðar urðu uppistaðan í „Rauðum pennum" rit-
höfundaferil sinn hvað Rétt snerti. — Allar birtast
þessar greinar i árgangnum 1927. Samtímis ritum
við Brynjólfur áfram, hinni löngu grein Brynjólfs
„Kommúnisminn og bændur" lýkur 1928 (5 kaflar),
eina af mínum greinum „Tíu ára verkalýðsvöld"
gefum við út sérprentaða.
Á árinu 1928 harðna hin pólitísku skrif, m.a.
kemur til fyrstu ritdeilunnar milli okkar Jónasar
frá Hriflu út af grein minni „Komandi þing“ (Réttur
1928), sem Jónas svaraði í 5. tbl. Tímans 1929 og
ég því aftur i „Rétti" 1929: „Endurbætur og barátta
verkalýðsins. Svar til dómsmálaráðherra." Brynj-
ólfur ritar „Jafnaðarstefnan fyrir daga Karls Marx"
og nú birtast í „Rétti" þýðingar á ýmsum veigamikl-
um stefnuritum marxismans: Karl Marx: „Athuga-
semdir við Gothastefnuskrána" (1928) og var það rit
sérprentað. Þá kom og þýðing Sverris Kristjánsson-
ar á stefnuskrá Alþjóðasambands kommúnista, er
samþykkt var á 6. þingi þess 1928.
En það er áfram vítt til veggja í menningarmálum:
Sigurður Guðmundsson skólameistari birti fyrirlest-
ur sinn um „Galdra-Loft", Haraldur Björnsson
leikari langa grein um „Moliere", auk þess sem
Davið Þorvaldsson, — eitt af þeim ungu skáldum,
sem berklarnir hrifu burt, — lét „Rétt' ‘fá smásögu
sína „Litli skóarinn". Gunnar Benediktsson herðir
á með sinar ágætu greinar: 1928 kom „Hann æsir
upp lýðinn". Og margt annað ágætra og fróðlegra
greina, — m.a. um gang heimsmála, — birtust í
þessum árgöngum, sem voru mjög stórir, t.d. 336
blaðsiður 1929.
ÁTÖKIN HARÐNA
Með árinu 1930 verður veruleg breyting á „Rétti".
Nú er Ijóst að átökin innanlands og erlendis harðna
stórum og „Réttur" reynir að sínu leyti að aðstoða
við undirbúning þeirrar hörðu baráttu, er í hönd
fer. Samtímis sérhæfist svið hans meir, því hin
róttæka hreyfing kommúnista — og síðar Komm-
únistaflokkurinn hafa nú eignast stórt málgagn á
landsmælikvarða: Verklýðsblaðið hóf göngu sína
í ágúst 1930.
Ýtarlegar greínar okkar Brynjólfs á árinu 1930
einbeinast að undirbúningnum undir stofnun Komm-
únistaflokksins og jafnframt er þar varað við heims-
kreppunni, sem sé skollin yfir, en menn á Islandi,
síst kratarnir, vildu hvorki sjá né viðurkenna. Þá
var fræðilegi grundvöllurinn ekki vanræktur, m.a.
birtast greinar Leníns: „Marxisminn" og „Karl
Marx," — og 1931 er 2. hefti Réttar einvörðungu
þýðing á einu af bestu smáritum Marx: „Launa-
vinna og auðmagn," gerð af þeim Ársæli Sigurðs-
syni og Hjalta Árnasyni. Það er yfirleitt mikið um
það á þessum árum að heil hefti Réttar séu helcuð
sérstökum málefnum, svo sem „bændaheftið" H.e.
„Barátta bænda á Islandi" sem er 3. heftið 1931 og
„Sovét-Rússland 15 ára," sem er 3. heftið 1932.
En skemmtilegast að þessu leyti af slíkum sér-
heftum er 2. heftið 1930: „Minninsarhefti Réttar um
230