Morgunblaðið - 29.01.2006, Blaðsíða 12

1825
2Al2O3 + 3C --> 4AI + 3CO2
1886Konan á bak við AlcoaJulia Hall gegndi mörgum hlutverkum í lífi bróður síns. Hún var fjórum árum
eldri og varð höfuð fjölskyldunnar
þegar móðir þeirra lést. Systkinin
fengu sömu menntun hjá Jewett og
unnu mjög náið saman. Julia skráði
gögnin sem tryggðu Charles M. Hall
einkaleyfi fyrir rafgreiningaraðferðinni
í Bandaríkjunum. Julia varð svo
jafnframt ráðgjafi hans í viðskiptum.
Evrópskir frumkvöðlar „finna upp“ álið
Þótt frumefnið ál sé um 8% af jarðskorpunni uppgötvaðist það ekki fyrr en
árið 1807 þegar Englendingnum Sir Humphry Davy tókst að sýna fram á
tilvist þess í efnasamböndum. Árið 1825 náði svo Daninn Hans Christian
Örsted að búa til örlítið magn af hreinu áli með því að leysa upp álklóríð.
Þjóðverjinn Friedrich Wöhler hélt starfinu áfram og tókst að framleiða
álkúlur á stærð við títuprjónshausa árið 1845.
1825
Álið berst til Bandaríkjanna
Álframleiðsla reyndist afar erfið og
dýr. Bandaríski efnafræðingurinn
Frank Jewett sýndi gjarnan
nemendum við Oberlin háskólann í
Ohio álkúlu frá lærimeistara sínum
Wöhler með þeim orðum að sá sem
fyndi aðferð til að framleiða ál í
stórum stíl ætti eftir að láta mikið
gott af sér leiða og efnast vel fyrir
vikið. Meðal nemenda hans voru
systkinin Julia og Charles M. Hall.
Heimanám tveggja systkina í
þessum prestbústað í Ohio árið
1886 varð kveikjan að stofnun
og starfsemi Alcoa. Lærdómur
hefur allar götur síðan verið
leiðarljós þessa elsta og stærsta
álfyrirtækis heims.
Hall finnur lausnina
Charles M. Hall hafði frá
barnæsku brennandi áhuga á
málmum og breytti kofa í garð-
inum heima hjá sér í tilrauna-
stofu. Hann svaraði áskorun
Jewett og helgaði sig álfram-
leiðslu. Hall bjó sjálfur til súrál,
rafgreiningarker, kolefnisskaut
og rafgeyma í kofanum. 23.
febrúar 1886 fyllti hann kerið
með súráli og flúorríkri efna-
blöndu og leiddi rafstraum í
gegnum skautin. Við þetta
myndaðist mikill hiti og eftir lá
klumpur með kúlum úr hreinu áli.
Friedrich Wöhler
Charles Martin Hall
Frank Jewett
1886
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
A
LC
2
96
15

01
/2
00
6
Fyrstu álkúlurnar