Morgunblaðið - 09.02.2006, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2006 19
ERLENT
London. AFP. | Kínversk krabba-
tegund breiðist nú ört út í ám og
lækjum á Bretlandi og óttast sér-
fræðingar, að hún muni valda þar
miklu vistfræðilegu tjóni.
Krabbinn barst til Evrópu
snemma á síðustu öld, líklega í
kjölvatni skipa, og hefur hann
lagt þar undir stór vatnasvæði.
Lifir hann í fersku
vatni en geng-
ur síðan til
sjávar þar
sem hann
æxlast og
deyr. Lirf-
urnar
ganga hins
vegar upp
í árnar. Er
hann afar gráðugur og
mikil ógn við það vist-
kerfi, sem fyrir var. Full-
vaxinn krabbi er um lófastór en
með klóm og fótum eins og mat-
ardiskur.
Óttast er, að það sama verði
upp á teningnum í Bretlandi og á
meginlandinu og að sagan um
gráa, ameríska íkornann endur-
taki sig. Var hann á sínum tíma
fluttur til Bretlands og er nú í óða
önn við að útrýma rauða, breska
íkornanum.
Krabbinn étur aðra krabba og
einnig hrogn, til dæmis laxfiska,
og hann grefur sig inn í árbakka
við ár og læki og oft með þeim af-
leiðingum, að þeir hrynja saman.
Í Bretlandi er hann nú til dæmis
að finna í Tempsá í London og
einnig í ánum Humru og Tíni í
norður- og norðausturhluta lands-
ins.
Eins og sprenging
í Eystrasaltslöndum
Í Bretlandi er lagt til, að reynt
verði að útrýma krabbanum eða
að halda honum í
skefjum með
gildrum og
minnt er á, að
því miður sé
yfirleitt
gripið of
seint í taum-
ana eins og
gerst hafi
með gráa íkorn-
ann.
Þessi krabbategund
hefur borist víða á undan-
förnum árum. Er tilkomu hans í
Eystrasaltslöndunum líkt við
sprengingu og hann er nú að
finna í Bandaríkjunum og líklega
í St. Lawrence-fljóti. Veldur hann
miklu tjóni fyrst eftir að hann
nemur nýtt land eða nýja á eins
og gerðist í Þýskalandi á síðustu
öld en síðan virðist þó sem nokk-
urt jafnvægi komist á.
Í Austurlöndum er „vettlinga-
krabbinn“ eins og hann er kall-
aður í enskumælandi löndum
vegna þess, að hann er með hærð-
ar klær, mikið og dýrt lostæti.
Þar er sums staðar orðið lítið um
hann vegna mikilla veiða.
Bretar óttast
krabbainnrás
Óþægileg röskun á lífríkinu
Katmandú. AFP, AP. | Ofbeldi og dræm kjörsókn vörpuðu
skugga á sveitarstjórnarkosningar sem fram fóru í Nep-
al í gær en kosningarnar eru þær fyrstu í landinu í sjö
ár. Höfðu tíu manns látist í átökum tengdum kosning-
unum, þar af voru níu mótmælendur en sá tíundi var
hermaður.
Uppreisnarmenn úr röðum maóista höfðu hvatt fólk til
að sniðganga kosningarnar og það sama höfðu forystu-
menn helstu stjórnarandstöðuflokkanna gert. Beittu
þeir fyrrnefndu einnig hótunum, að sögn AFP-frétta-
stofunnar. Tilmælin hafa borið tilætlaðan árangur því að
yfirmaður kjörstjórnar, Keshav Raj Rajbhandari, lýsti
því yfir að kjörsókn hefði aðeins verið rétt rúm 20%.
Gyanendra, konungur Nepal, leysti ríkisstjórnina frá
störfum í febrúar á síðasta ári og tók sjálfur við öllum
völdum. Taldi hann ríkisstjórnina ekki standa sig nógu
vel í baráttunni við uppreisnarmenn.
Sagði hann kosningarnar nú vera „hluta af vegvísi til
lýðræðis“. Andstæðingar konungsins vilja þó meina að
kosningarnar hafi haft þann eina tilgang að efla vald
hans.
Mikil viðbúnaður var við kjörstaði og hermönnum
höfðu verið gefin þau fyrirmæli að skjóta á hvern þann
sem reyndi að trufla kosningarnar. Reyndar var örygg-
isviðbúnaður svo mikill að fæstir telja kosningarnar hafa
verið frjálsar og heiðarlegar. Engir kosningaeftirlits-
menn voru á svæðinu, hvorki innlendir né erlendir, þar
sem ríkisstjórnin taldi slíkt ekki nauðsynlegt. Á einum
stærsta kjörstaðnum aðstoðaði þó stuðningsmaður kon-
ungs fólk við að kjósa.
Auk þess að hvetja fólk til að sniðganga kosningarnar
hvöttu maóistar fólk einnig til að taka þátt í vikulöngu
verkfalli, sem hófst síðasta sunnudag. Verkfallinu var þó
aflýst eftir að kjörstöðum var lokað í gær, að beiðni
stjórnmálaflokka og ýmissa samtaka, enda hafði það víð-
tæk áhrif innan landsins.
Prachanda, leiðtogi maóista, sagði þá hafa náð fram
markmiðum sínum í ljósi dræmrar kosningaþátttöku.
Hann sagðist einnig vera tilbúinn í samningaviðræður
við Gyanendra. „Ef hann er tilbúinn í frjálsar og sann-
gjarnar kosningar í samræmi við stjórnarskrána þá er-
um við tilbúnir að taka þátt í því,“ sagði Prachandra.
Dræm kjörsókn í
kosningum í Nepal
Tíu manns biðu bana í átökum í landinu í gær
Reuters
Liðsmenn kjörstjórnar í Nepal og fulltrúar frambjóð-
enda athuga kjörkassa í höfuðborginni Katmandú.