Morgunblaðið - 03.03.2006, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 3. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ELLEN Ingvadóttir er á þeirri
skoðun að gjaldskrá Hvalfjarð-
arganga sé „gjörsamlega úr takti við
það sem eðlilegt getur talist“ og
krefur ráðamenn Spalar ítrekað um
svör við spurningum um „okurgjald-
töku í Hvalfjarð-
argöngum og óraunhæfni
í verðforsendum gjald-
flokka“ í Morgunblaðs-
greinum 22. og 24. febr-
úar og 2. mars 2006.
Tilefnið er að hún eign-
aðist í fyrra svokallaðan
pallbíl. Sá telst ekki
venjulegur fjölskyldubíll
samkvæmt gjaldskrá
ganganna og fyrir hann
er innheimt veggjald í
samræmi við það.
Gjaldskrá Spalar mið-
ast við lengd bíla. Í
gjaldflokki I eru efri mörk 6 metrar
og innan þeirra rúmast þau ökutæki
sem í hefðbundnum skilningi eru fjöl-
skyldubílar. Um 93% bíla, sem um
göngin fara, tilheyra gjaldflokki I.
Pallbíll Ellenar er samkvæmt öku-
tækjaskrá tæplega 6,3 metrar að
lengd og heildarþyngdin er tæplega
5,2 tonn. Hann tilheyrir gjaldflokki
II í Hvalfjarðargöngum þar sem mið-
að er við 6–12 metra lengd.
Pallbíll er skilgreindur sem „vöru-
bíll“ í reglum um innflutning (sbr.
upplýsingar á heimasíðu tollstjóra-
embættisins í Reykjavík) og ber ekk-
ert vörugjald sé hann yfir 5 tonnum
að þyngd, óháð vélarstærð, hvort
heldur hann er fluttur inn til at-
vinnurekstrar eða einkanota. Fólks-
bílar bera hins vegar 30–45% vöru-
gjald.
Ellen segir að pallbílar njóti „sí-
fellt aukinna vinsælda á Íslandi sem
fjölskyldu- og ferðabílar.“ Það kann
rétt að vera en breytir engu um að
slík ökutæki eru sýnilega annað og
meira en „fjölskyldubílar“ samkvæmt
skilningi bæði löggjaf-
arvalds og fram-
kvæmdavalds landsins.
Þeir sem tekið hafa bíl-
próf eftir apríl 1960
þurfa til dæmis að afla
sér aukinna ökuréttinda
til að fá að stjórna
svona bíl og um hann
gilda sömu reglur og um
vörubifreiðar. Þannig
má geta þess að bíll Ell-
enar má ekki standa á
götum eða almennum
bifreiðastæðum Reykja-
víkur milli kl. 22:00 og
06:00. Á Akranesi má hún ekki leggja
bílnum á götum, einkalóðum í íbúðar-
húsahverfum eða á almennum bif-
reiðastæðum nema þau sé til þess
ætluð (lögreglusamþykktir sveitarfé-
laganna).
Spölur er ekki eyland
í gjaldskrármálum
Lengdarmörkin í Hvalfjarð-
argöngum, 6 metra hámark fyrir fjöl-
skyldubíl, eru ekki fundin upp af
Speli. Þau eru þekkt viðmiðun.
Reyndar er algengt í hliðstæðum
gjaldskrám erlendis að miðað sé líka
við heildarþyngd og hæð eða heild-
arþyngd eingöngu, yfirleitt 3,5 tonn
að hámarki fyrir
skyldubíla.
Ellen myndi flj
hófleg og sanngjö
fjarðarganga eru
bæ í ökuferð um
samgöngumannvi
heimt eru þjónus
eru til dæmis inn
stöðum (jarðgöng
gegnum miðborgi
staðar að borga s
flokki II (stórir b
sinn, allt upp í ja
fyrir staka ferð. H
ir fjölskyldubíl í N
tonnum) er hins v
lega 1.700 króna.
Stórabeltisbrúna
gjald fyrir pallbíl
króna í stað 2.100
venjulegum fjölsk
Ellen þyrfti rey
sinni að fara út fy
að kynnast því að
land í gjaldskrárm
Færi hún til dæm
Eyja væri gjaldið
7.420 krónur, sam
ingum útgerðar f
fjölskyldubíl þarf
krónur fyrir hver
Um pallbíl og meint oku
Gísli Gíslason svarar Ellen
Ingvadóttur um gjaldheimtu
í Hvalfjarðargöngum ’Fordinn hensætir eðlilegr
Hvalfjarðarg
er ekki fjölsk
um skilningi
reglna.‘
Gísli Gíslason
BEÐIÐ EFTIR BAUHAUS
Borgarráð Reykjavíkur hefur ennfrestað því að afgreiða umsóknþýzku byggingavörukeðjunnar
um lóð undir stórverzlun í landi Úlfars-
fells. Ákveðið hefur verið að leita eftir
formlegu áliti stjórnsýslu- og starfs-
mannasviðs borgarinnar á athugasemd-
um, sem hafa borizt við umsóknina.
Annars vegar er um að ræða athuga-
semdir frá Mosfellsbæ vegna sameig-
inlegrar þróunaráætlunar sveitarfélag-
anna og hins vegar athugasemdir frá
Smáragarði, fasteignafélagi keppinaut-
arins BYKO.
Það er sjálfsagt og eðlilegt, eins og
við allar aðrar lóðaúthlutanir, að allra
lögformlegra atriða sé vel gætt, þar á
meðal samninga við nágrannasveitar-
félög. Hins vegar lætur Reykjavíkur-
borg ítrekanir eigenda BYKO á um-
sóknum um lóð á sömu slóðum tæplega
stöðva úthlutun lóðar til Bauhaus. Enda
hafa forsvarsmenn BYKO marglýst því
yfir að þeir fagni hinni nýju samkeppni.
Þeir eru fyrir vikið áreiðanlega ekkert
á móti því að Bauhaus fái lóð á góðum
stað, rétt eins og þeir ráða sjálfir yfir
mörgum lóðum á góðum stöðum á höf-
uðborgarsvæðinu.
Bauhaus hefur tvívegis áður reynt að
fá lóð undir starfsemi sína á höfuðborg-
arsvæðinu, án árangurs. Það geta hafa
verið málefnalegar ástæður fyrir því að
fyrirtækinu var synjað um þær tilteknu
lóðir. En það getur einfaldlega ekki
verið að fyrirtæki, sem vill koma inn á
íslenzka markaðinn og keppa við þá,
sem fyrir eru, geti ekki fengið lóð sem
er sambærileg við þær lóðir, sem keppi-
nautarnir hafa þegar fengið úthlutað og
þannig komið sér vel fyrir á markaðn-
um.
Fjallað er um byggingavörumarkað-
inn í fréttaskýringu Kristjáns Torfa
Einarssonar blaðamanns í Viðskipta-
blaði Morgunblaðsins í gær. Þar kemur
fram margvísleg, hörð gagnrýni á við-
skiptahætti stóru verzlanakeðjanna
tveggja á þessum markaði, Húsasmiðj-
unnar og BYKO. Og forsvarsmenn
þessara fyrirtækja vísa jafnframt þeirri
gagnrýni á bug. Það er ekki einfalt fyrir
þá, sem standa utan við þennan mark-
að, að átta sig á því hvað er rétt í mál-
inu.
Með því að öflugur, erlendur aðili
komist í aðstöðu til að keppa við hina
öflugu, innlendu aðila hættir það hins
vegar að skipta öllu máli. Þá eru það
einfaldlega lögmál samkeppninnar,
sem ríkja og neytendur snúa sér þang-
að, sem bezta verðið er að fá. Það er
mikilvægt að auka samkeppni á þessum
markaði, ekki sízt vegna þess að ef Bau-
haus gengur vel, er ekki ósennilegt að
fleiri erlendar verzlanakeðjur geti
hugsað sér að keppa við íslenzka aðila.
Íslenzkum smásölumarkaði veitir ekk-
ert af slíkri samkeppni.
Stjórnmálamönnum ber skylda til að
haga málum með þeim hætti að skipu-
lag hindri ekki nýja aðila í að komast
inn á smásölumarkað. Það er því mik-
ilvægt að borgarfulltrúar hafa tekið já-
kvætt í að tryggja Bauhaus lóðina, sem
fyrirtækið biður um.
SJÁLFSTÆÐI SVARTFJALLALANDS
Þing Svartfjallalands samþykkti ein-róma í gær tillögu um að halda
þjóðaratkvæði um sjálfstæði landsins
12. maí. Atkvæðagreiðslunni var ákaft
fagnað á þinginu. Svartfjallaland er eina
ríkið, sem áður heyrði til Júgóslavíu og
enn er í ríkjasambandi við Serbíu.
Skiptar skoðanir eru um það meðal
Svartfellinga hvort slíta eigi samband-
inu við Serbíu. Samkvæmt skoðana-
könnunum, sem reyndar eru frá því á
liðnu ári, eru fleiri hlynntir sjálfstæði en
andvígir, eða 43% á móti 31%, en þó
nokkur fjöldi, 24%, er óákveðinn. Það
kann þó ekki að skipta máli þótt fleiri
kjósi sjálfstæði en hafni því vegna þess
að einfaldur meirihluti dugir ekki.
Ástæðan er sú að stjórn og stjórnarand-
staða féllust á að 55% atkvæða og þátt-
töku helmings kjósenda þyrfti til að
samþykkja sjálfstæði. Sjálfstæðissinnar
geta því haft níu prósentustiga forskot
án þess að fá sínu framgengt.
Það væri ekki ástæða til þess að
amast við þessu ef hér væri um að ræða
samkomulag Svartfellinga um það
hvernig ætti að standa að atkvæða-
greiðslunni. Það er hins vegar öðru nær.
Ástæðan fyrir 55% reglunni er þrýsting-
ur frá Brussel. Javier Solana, sem fer
með utanríkismál í framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins, hótaði því að yrði
ekki miðað við samþykki 55% í atkvæða-
greiðslunni myndi Evrópusambandið
ekki viðurkenna sjálfstæði Svartfjalla-
lands. Í þessu sambandi má ekki gleyma
því að Solana þvingaði Svartfellinga til
að mynda sambandsríki með Serbíu árið
2003 og sagði að Evrópusambandið
myndi að öðrum kosti refsa þeim með
því að draga úr efnahagsaðstoð. Nú hót-
ar hann einangrun verði skilyrði hans
ekki uppfyllt og var einnig haft í hót-
unum um að Evrópusambandið myndi
þrýsta á um að Öryggis- og samvinnu-
stofnun Evrópu fylgdist ekki með kosn-
ingunum.
Mikil andstaða er við það meðal serb-
neskra stjórnvalda að Svartfjallaland
fái sjálfstæði og sömu sögu er að segja
um serbneska þjóðernissinna. Serbar
eru hins vegar aðþrengdir um þessar
mundir vegna þess að þeir eiga í við-
ræðum við Evrópusambandið, sem hef-
ur verið hótað að verði hætt ef Ratko
Mladic, leiðtogi Bosníu-Serba í stríðinu
á Balkanskaga á síðasta áratug, verður
ekki framseldur til stríðsglæpadóm-
stólsins í Haag.
Framganga Solanas í þessu máli er
með ólíkindum. Hún hefur verið harð-
lega gagnrýnd í Svartfjallalandi, en
kannski farið fyrir ofan garð og neðan
annars staðar. Gagnrýnendur hafa með-
al annars bent á að með kröfunni um
55% sé verið að gera meiri kröfur en
Evrópusambandið geri sjálft. Til dæmis
væru hvorki Malta né Svíþjóð í Evrópu-
sambandinu ef kröfur Solanas hefðu átt
við þegar þar var haldin þjóðaatkvæða-
greiðsla um aðild að ESB. Aðferðir Sol-
anas bera vitni hroka og valdníðslu og
segja margt um það hvað er að marka
málflutning ESB um lýðræði og lýð-
ræðisvæðingu á Balkanskaga þegar á
reynir. Þær vekja einnig spurningar um
sjálfstæði ÖSE, sem síst á að vera tæki
fyrir ESB til að neyta aflsmunar og
knýja fram markmið sín í utanríkismál-
um. Svartfjallaland er ekki nýlenda
ESB og Javier Solana er ekki landstjóri
þar.
HALLDÓR Ásgrímsson forsætisráðherra sagði á
Alþingi í gær að ef stækkun álversins í Straums-
vík og bygging nýs álvers á Norðurlandi yrði að
veruleika næsta áratuginn myndi það skapa 2.000
til 2.500 ný störf á tímabilinu. Hagvöxtur yrði
5–6% meiri en annars hefði verið og tekjur rík-
issjóðs yrðu 10 til 15 milljörðum meiri. Hann
sagði ennfremur að þessar framkvæmdir myndu
rúmast ágætlega innan skuldbindinga Íslendinga
gagnvart Kyoto-bókuninni til 2012.
Þingmenn ræddu stóriðjustefnu ríkisstjórnar-
innar í utandagskrárumræðu á Alþingi í gær. Ög-
mundur Jónasson, þingflokksformaður Vinstri
grænna var málshefjandi umræðunnar. Hann
gerði að umtalsefni nýtt samkomulag íslenskra
stjórnvalda og fyrirtækisins Alcoa um könnun á
hagkvæmni þess að reist verði 250 þúsund tonna
álvera á Bakka við Húsavík. Hann sagði, í því
sambandi, að Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráð-
herra hefði farið til New York ásamt sveitar-
stjórnarmönnum að boði Alcoa og kropið við borð
auðhringsins.
„Að sögn Valgerðar hafði forstjóri Alcoa aldrei
kynnst öðrum eins vinnubrögðum. Það er örugg-
lega rétt. Að erlendum fyrirtækjum skuli sett al-
gert sjálfdæmi um stór og afdrifarík mál af þessu
tagi, sem hafa gríðarleg áhrif, ekki bara á þessu
svæði heldur á náttúru og efnahag landsins alls,
er örugglega séríslenskt fyrirbæri, bundið við rík-
isstjórn Framsóknarflokksins og Sjálfstæðis-
flokksins. Athöfnin ytra var dapurleg en táknræn
um leið um niðurlægingu lands og þjóðar á
grundvelli stefnu ríkisstjórnarinnar,“ sagði Ög-
mundur.
Hann sagði að varnaðarorð kvæðu við úr öllum
áttum. Væntingar vegna nýs samkomulags hefðu
leitt til gengishækkunar krónunnar og þar með
hefðu tekjur ferðaþjónustu og sjávarútvegsins
lækkað. „Sjálfstæðisflokkurinn og Morgunblaðið í
leiðara í [gær] reyna að slá á væntingar. En er
það nóg? Fríar það Sjálfstæðisflokkinn af allri
ábyrgð að setja slíkan fyrirvara? Sá tími er liðinn
að mínum dómi að Sjálfstæðisflokkurinn geti leyft
sér að sitja á áhorfendabekkjunum í þessu risa-
vaxna hagsmunamáli þjóðarinnar.“
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður Sam-
fylkingarinnar, sagði að það væri út af fyrir sig
skynsamleg niðurstaða að velja Húsavík. En þar
með væri þó bara hálf sagan sögð. „Það er afstaða
okkar í Samfylkingunni að á næstu tíu árum sé
aðeins rými fyrir framkvæmdir í álversmálum
upp á 250 þúsund tonn. Af því leiðir að það er
ekki hægt að fara í alla þá uppbyggingu sem nú
er í umræðunni; þær myndu valda óbætanlegum
ruðningsáhrifum í hagkerfinu og ekki rúmast inn-
an skuldbindinga okkar samkvæmt Kyoto-bók-
uninni vegna þess að það væri ekki hægt að end-
urnýja loftslagssamninga okkar með sama hætti
ef þetta yrði að veruleika.“ Hún kvaðst telja að
gera þyrfti hlé á ákvarðanaferlinu um nýtt álver.
Mikil tíðindi fyrir Húsvíkinga
Árni M. Mathiesen fjármálaráðherra sagði að
stóru tíðindin í fyrradag hefðu verið þau að Alcoa
ætlaði að halda áfram að undirbúa álver á Íslandi
og taka mið af því að það yrði við Húsavík. „Þetta
eru stóru tíðindin,“ sagði hann, „þetta eru stóru
tíðindin fyrir Húsvíkinga og þá sem þar búa í ná-
grenninu. En fyrir okkur hin eru þetta ekki stór
tíðindi. Þetta eru ekki þannig tíðindi að við þurf-
um að taka tillit til þess í þeim útreikningum sem
við erum að vinna að í fjármálaráðuneytinu, því
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra við utand
Stækkun í Straums
Norðurlandi skapi a
Þingmaður Vinstri grænna segir að at