Morgunblaðið - 03.03.2006, Blaðsíða 34

34 FÖSTUDAGUR 3. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
F
yrir um tuttugu árum
var sumarstarfið
mitt á Hótel Húsa-
vík, sem þá skartaði
hinum rómantísku
orðum The Midnight Sun Hotel
stórum stöfum á gaflinum á hús-
inu til að hver sem framhjá keyrði
sæi það. Ástæðan fyrir því að
þessi orð voru valin er augljós.
Frá Húsavík sést fegursta sól-
setur jarðarkringlunnar. Ég veit
að ég er hlutdræg, en allur sá
fjöldi ferðamanna sem gisti hót-
elið var vissulega sammála því að
sólsetrið væri fagurt. Til að hægt
væri að sýna þeim sólsetrið frá
besta staðnum var ferðamönn-
unum boðið í rútuferð um mið-
nættið upp á smáræðis hól sem
liggur rétt norðan við bæinn og
ber nú hið virðulega heiti Gónhóll.
Þar var boðið upp á frosið íslenskt
brennivín í staupi og svo sátu
menn uppnumdir yfir náttúrufeg-
urðinni sem við blasti. Skjálfand-
inn í öllu sínu veldi, tignarleg
Kinnarfjöllin meðfram víðfeðm-
um flóanum og miðnætursólin að
setjast eins og rauðglóandi eld-
hnöttur við hafsbrún í norðri.
Þögnin slík að á lognkyrrum
kvöldum mátti heyra skellina í
mótorbátunum á leið inn flóann
langar leiðir.
Af hverju í ósköpunum er ég nú
að tala um þetta? Jú, því að nú eru
blikur á lofti. Eftir árið 2010 er
allt útlit fyrir að ekki verði lengur
hægt að njóta hins unaðsfagra út-
sýnis frá þessum stað. Ástæðuna
vita landsmenn, jú, það er stefnt
að því að byggja álver í Bakka-
landi, sem blasir við einmitt frá
nákvæmlega sama stað. Hægt er
að gera sér í hugarlund útsýnið.
Horft er í norður, í áttina að
minnismerkinu um Einar Bene-
diktsson. Höfðinu aðeins snúið til
vinstri og í fjarska má á góðum
degi sjá Grímsey, Flatey og nær
er Lundey. Og svo renna augun
aðeins nær og þá …! Álver!
Ég vissi ekki hvort ég átti að
hlæja eða gráta þegar ég heyrði
fréttirnar um að Húsavík hefði
orðið „hlutskörpust“ í slagnum
um nýjasta álver landsmanna.
Húsavík er minn heimabær og ég
vil veg hennar sem mestan. Upp-
gangur er framundan og Húsvík-
ingar fagna því að bænum hafi
verið bjargað frá hálfgerðri lá-
deyðu.
Mörg undanfarin ár þegar ég
hef komið til Húsavíkur hef ég
fengið sting í hjartað við að horfa
á bryggjuna þar sem áður fyrr
var ys og þys en nú er þar miklu
minna umleikis. Þegar ég var í
gaggó var látinn ganga listi í
bekkjunum þar sem hægt var að
skrifa nafnið sitt og segja þar með
til um hvort óskað var eftir starfi í
aðgerð eða í hraðinu. Það er ekki
svo lengur.
Sama dag og fréttir bárust af
því að Bakkaland væri eina stað-
setningin sem skoðuð yrði í fram-
tíðinni voru viðtöl við mann og
annan á Húsavík í fréttum sjón-
varpsstöðvanna. Sérstaklega tók
ég eftir orðum Þorkels Björns-
sonar sem sagði eitthvað í þá veru
að álver væri ekkert endilega það
sem menn helst óskuðu sér, en
svo spurði hann: „En hvað ann-
að?“ Og ég get ekki annað en end-
urtekið þessa spurningu. Hvað
annað er hægt að gera til að skapa
fólki sem hefur kosið sér það hlut-
skipti að búa úti á landi nýja at-
vinnu? Við Íslendingar búum svo
vel að eiga næga orku. Hið nýja
álver mun að öllum líkindum að
mestu leyti ganga fyrir jarð-
varmaorku sem mér skilst að sé
eins náttúruvæn og orka getur
verið. Er ekki sjálfsagt að nýta þá
þessa orku? Hvað er ég þá að
væla? Það er víst áreiðanlega ekki
hægt að fela annað eins mann-
virki og álver er niðri í fjöru. Best
hefði þó verið ef það hefði verið
hægt að koma bákninu úr sjón-
máli. Var það áreiðanlega ekki
hægt? Er þetta áreiðanlega besta
staðsetningin?
Bæjarbragurinn á Húsavík
mun óhjákvæmilega breytast með
tilkomu eins fjölmenns vinnu-
staðar og álver er. Kannski mun í
framtíðinni ganga listi í skólunum
þar sem unglingarnir geta skrifað
nafn sitt ef þeir óska eftir sum-
arstarfi í álverinu.
Húsavík er vissulega komin á
kortið. Bæjarbúum mun fjölga og
bærinn mun stækka. Ys og þys
verður á götum bæjarins að nýju
og það lifnar yfir fólki. Gera má
ráð fyrir að byggja þurfi fleiri hús
og skipuleggja ný svæði og þar
með skapast jafnframt mögu-
leikar á annars konar störfum.
Allt er þetta nú gott og blessað
og kannski skilja heimamenn ekki
tregafullt viðhorf hins brottflutta
til sjónmengunar.
Dagana áður en þessi ör-
lagaríka ákvörðun var tekin beið
ég með nokkurri eftirvæntingu
eftir niðurstöðunum. Tilfinning-
arnar voru blendnar. Bæjarins
vegna vonaði ég að Húsavík yrði
fyrir valinu, en staðsetningin
vafðist talsvert fyrir mér. Þegar
ég svo heyrði fréttirnar leið mér
nánast eins og ég hefði misst eitt-
hvað. Og það má í raun til sanns
vegar færa. Þegar og ef álver
mun rísa í Bakkalandi munu Hús-
víkingar missa eitthvað. Þegar
verksmiðjan einu sinni er risin
verður það ekki aftur tekið.
Ég er og verð Húsvíkingur.
Sama hversu gömul ég verð, sama
hversu lengi ég bý annars staðar.
Enginn staður á jafn sterk ítök í
mér og þessi staður og allt hans
umhverfi. Ég er stolt af því að
vera Húsvíkingur og verð það alla
tíð. Fegurð Þingeyjarsýslu er
óumdeild. Það á ekki að fórna, þó
ekki sé nema broti af þeirri feg-
urð án vandlegrar og gaumgæfi-
legrar íhugunar og taka verður
með í reikninginn öll sjónarmið.
Ég er ekki dæmigerður nátt-
úruverndarsinni sem æpir nei,
nei, þetta má ekki við hverja hug-
mynd sem lögð er fram um nýt-
ingu náttúrunnar heldur er ég
áfram um að nýta landið og það
sem það hefur upp á að bjóða á
hagkvæman hátt, landsmönnum
öllum til hagsbóta.
Að öllu þessu sögðu óska ég
Húsvíkingum til hamingju með
bjartar framtíðarhorfur.
Með kökk
í hálsinum
Skjálfandinn í öllu sínu veldi, tignarleg
Kinnarfjöllin meðfram víðfeðmum flóanum
og miðnætursólin að setjast eins og rauðgló-
andi eldhnöttur við hafsbrún í norðri.
sia@mbl.is
VIÐHORF
Sigrún Ásmundar
STAKSTEINAR Morgunblaðs-
ins rekja 1. mars sl. að nokkru
samskipti Fjármálaeftirlitsins við
stjórn Sparisjóðs
Hafnarfjarðar og
stofnfjáreigendur í
þeim ágæta sparisjóði
undir fyrirsögninni
,,Hvað er Sigurður G.
að verja?“
Staksteinum til
upplýsinga þá var leit-
að til mín, sem lög-
manns í lok mars á
liðnu ári, vegna und-
irbúnings að framboði
til stjórnar í Spari-
sjóði Hafnarfjarðar;
framboði gegn sitjandi
stjórn. Fjármálaeftirlitið tók tíð-
indum af þessu framboði strax illa
og boðaði í bréfi þann 19. apríl
2005 athugun á því hvort til væri
orðinn virkur eignarhluti í spari-
sjóðnum. Síðan þá hefur Fjármála-
eftirlitið haldið uppi látlausum fyr-
irspurnum til bæði núverandi og
fyrrverandi stofnfjáreigenda, kært
hluta þeirra til embættis ríkislög-
reglustjóra og beðið viðskiptaráð-
herra um auknar valdheimildir,
sem afgreiðslustofnunin Alþingi
mun væntanlega veita, því þar
virðast píkusögur og kannski
typpatal skipa hærri sess en al-
menn þing- og löggjafarstörf.
Í tæpt ár hef ég því, sem lög-
maður, unnið við að verja hags-
muni nokkurra stofnfjáreigenda í
Sparisjóði Hafn-
arfjarðar. Flóknara er
það nú ekki.
Nú þegar ég hef
svarað Staksteinum
ætti leiðara- og Stak-
steinahöfundur, að
svara þeim spurn-
ingum sem ég varpaði
til hans í Morg-
unblaðinu sl. mánudag
og varða leiðara þess
um auknar valdheim-
ildir Fjármálaeftirlits-
ins, sem leiðarahöf-
undur fagnar, illu
heilli m.a. fyrir blaða- og frétta-
menn þessa lands. Með at-
hugasemdum mínum við leiðarann
var ekki verið að ráðast að Morg-
unblaðinu, eins og í Staksteinum
segir, heldur aðeins spurt, hvað
hefur breyst frá því er blaðamaður
Morgunblaðsins barðist við banka-
eftirlitið 1996. Leiðarahöfundur
Morgunblaðsins veit að hvorki lög-
menn né blaðamenn geta veitt
stjórnvöldum aðhald, ef þessi sömu
stjórnvöld þurfa ekki að virða
trúnaðarsamband lögmanns og
skjólstæðings hans, sem er lög-
bundið, eða blaðamanns og heim-
ildarmanns, sem í raun er ekki lög-
bundið, eins og lesa má um í máli
Rannsóknarlögreglu ríkisins gegn
Agnesi Bragadóttur í hæstarétt-
ardómi frá 1996, en þar segir m.a:
„… bendir varnaraðili á, að rétt-
ur hennar til að hafna svörum sé
studdur því, að henni sé stöðu
sinnar vegna óskylt að gefa upp
heimildir sínar að greinunum í
blaðinu. Sé þá átt við, að hags-
munir almennings af frelsi fjöl-
miðla til efnisöflunar og tjáningar
yrðu skertir, ef réttarframkvæmd
tryggði blaðamönnum ekki rétt til
að virða trúnað við heimildarmenn
sína.“
Spurningin er; tekur leiðarahöf-
undur Morgunblaðsins undir þessa
vörn eða ekki?
Svar við spurningu Staksteina
Sigurður G. Guðjónsson
svarar Staksteinum ’Nú þegar ég hef svaraðStaksteinum ætti leiðara-
og Staksteinahöfundur,
að svara þeim spurn-
ingum sem ég varpaði til
hans í Morgunblaðinu sl.
mánudag …‘
Sigurður G. Guðjónsson
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.
ÞEGAR við eygjum vorblik og
gróðurangan í lofti
lyftist jafnan brúnin
og við verðum spor-
létt, full eftirvænt-
ingar og bjartsýni. En
því miður er það ekki
svo um ágæta vini
mína sem eru í for-
svari fyrir íslenska
mjólkuriðnaðinn og
ganga um brúnaþung-
ir og færa bændum og
umbjóðendum sínum
véfréttir og afarkosti.
Það fór fyrst að bera á
þessum véfréttum á
aðventu er formaður Mjólkursam-
sölunnar (MS) sendi öllum fé-
lagsmönnum bréf þar sem hann fór
með algjörar rangfærslur um það
afurðaverð sem Mjólka ehf. greiðir
bændum fyrir mjólk. Mjólk-
ursamsalan er enn við sama hey-
garðshornið og notar óskemmti-
legar og óheiðarlegar aðferðir við
að koma sjónarmiðum sínum á
framfæri. Nú í byrjun vikunnar
lagði stjórnarmaður í MS lykkju á
leið sína og heimsótti innleggjanda
hjá Mjólku ehf. og hafði í hótunum
við hann. Slíkar vinnuaðferðir eru
ekki til eftirbreytni en eru í takt við
það sem mjólkuriðnaður hefur áður
sýnt er hann hafði í hótunum við
lítið framleiðslufyrirtæki hér í bæ.
Mjólkuriðnaður gerði forsvars-
mönnum þess fyr-
irtækis grein fyrir því
að þeir myndu ekki
kemba hærurnar í við-
skiptum við sig ef þeir
tækju að sér verkefni
fyrir Mjólku ehf.
Mjólkuriðnaðurinn hef-
ur einnig sýnt fleiri til-
burði í þessa átt sem
ekki verður greint frá
að sinni.
Það er sorglegt til
þess að vita að íslenski
mjólkuriðnaðurinn,
sem hefur náð svo frá-
bærum árangri á mörgum sviðum
m.a. með framleiðslu á mjólk-
urvörum sem standast gæðasam-
anburð á heimsmælikvarða, skuli
eyða orku sinni í að reyna að
drepa niður innlenda samkeppni.
Þetta er að sjálfsögðu algjörlega
ólíðandi þar sem mjólkuriðnaður-
inn nýtur ríkisstyrkja og gífurlegra
innflutningsverndar. Ekki síst þar
sem landbúnaðarráðherra hefur í
raun gott tækifæri til sparnaðar
þar sem meginhluti þeirra fjár-
muna sem eru greiddir í formi
beingreiðslna, u.þ.b 4,1 milljarður,
fer beint út úr greininni aftur, eða
um 1,8 til 2 milljarðar á ári í formi
viðskipta með kvóta, framleiðslu-
rétt. Beinast liggur við hjá landbún-
aðarráðherra að afleggja kvótakerf-
ið og gefa bændum heimild til þess
að fullnýta þau framleiðslutæki og
fjárfestingar sem þeir hafa ráðist í
og framleiða mjólk svo þeir geti
annað eftirspurn. Í þessu felast
mikil tækifæri til þess að gera
mjólkuriðnaðinn skilvirkan og sam-
keppnishæfari á erlendum mörk-
uðum.
Það er því von mín að mjólk-
uriðnaðurinn sjái gleðina og birtuna
sem fylgir vorinu í íslenskum land-
búnaði og láti af broslegum
einokunartilburðum, tækifærin bíða
okkar og íslenskra bænda ef rétt er
á haldið.
Nú ríða hetjur um héruð
Ólafur M. Magnússon
fjallar um mjólkuriðnað ’Þetta er að sjálfsögðualgjörlega ólíðandi þar
sem mjólkuriðnaðurinn
nýtur ríkisstyrkja og gíf-
urlegrar innflutnings-
verndar.‘
Höfundur er framkvæmdastjóri
Mjólku ehf.
Ólafur M. Magnússon
SUNDLAUG Kópa-
vogs á Rútstúni er eitt
af þekktari mann-
virkjum Kópavogs.
Hafist var handa við
hönnun hennar af mikl-
um stórhug þegar
Hulda Jakobsdóttir var
bæjarstjóri í Kópavogi
1957 til 1962. Högna
Sigurðardóttir arkitekt
var fengin til að hanna
mannvirkið og hefur
verið arkitekt af því
síðan. Framkvæmda-
tíminn hefur verið mjög
langur en nú stendur til að klára
loksins verkið. Þá bregður svo við
að ákveðið er bak við luktar dyr að
fá aðra arkitekta til verksins og
Högnu ekki einu sinni sýnd sú sjálf-
sagða kurteisi að hafa við hana
samband. Meginrök
fulltrúa Framsóknar-
og Sjálfstæðisflokks í
þessum skyndilegu
skiptum eru þau að
Högna sé orðin svo
fullorðin, en hún er
fædd 1929, og er
sjaldgæft að menn
opinberi fordóma sína
með svo afhjúpandi
hætti. Siðanefnd
Arkitektafélags Ís-
lands hefur fjallað um
málavexti og segir
meðal annars svo í
úrskurði sínum: „Siðanefnd telur
viðskilnað verkkaupa við fyrrum
viðskiptavin sinn og ráðgjafa mjög
ámælisverðan.“
Er hér bara enn eitt dæmið um
hugsunarháttinn og valdhrokann
sem setur orðið sífellt meira mark á
framkomu meirihluta bæjarstjórnar
Kópavogs. Þetta er skammarlegur
viðskilnaður af hálfu bæjarins og úr
öllu samræmi við þann stórhug sem
sýndur var í upphafi.
Skammarlegur viðskilnaður
Flosi Eiríksson fjallar
um breytingar á
Sundlaug Kópavogs ’Þetta er skammarlegurviðskilnaður af hálfu bæj-
arins og úr öllu samræmi
við þann stórhug sem
sýndur var í upphafi.‘
Flosi Eiríksson
Höfundur er oddviti
Samfylkingarinnar í Kópavogi.