Morgunblaðið - 05.04.2006, Síða 20

Daglegtlíf
apríl
Ég er að vinna að þróunnestispakka fyrir þýskasjóstangaveiðimenn semkoma til Tálknafjarðar í
sumar,“ segir Alda Davíðsdóttir,
nemi á öðru ári í ferðamálafræði við
Háskólann að Hólum í Hjaltadal. Í
tengslum við námið sótti Alda um að
taka þátt í Norðurslóðaverkefni
Evrópusambandsins með hugmynd-
ina að nestispökkunum. „Ég er í
samvinnu við ferðaskrifstofuna sem
sjóstangaveiðimennirnir koma í
gegnum. Ég set matseðla í húsin
sem þeir dvelja í og svo panta þeir
nestispakka hjá mér með sólar-
hringsfyrirvara. Ég er búin að útbúa
þrjár gerðir af pökkum sem eru mis
matarmiklir og svo geta veiðimenn-
irnir líka raðað innihaldinu saman
sjálfir.“
Alda segir verkefnið ganga út á að
nota staðbundið hráefni og á Vest-
fjörðum er það auðvitað mest fisk-
urinn. „Í nestispakkanum verða m.a.
samlokur með laxi, fiskibollur og
soðin svartfuglsegg. Svo fæ ég kjöt
frá bændum á svæðinu og nota það
sem fæst í náttúrunni eins og bláber
og rabarbara. Auðvitað mun inni-
hald pakkanna líka fara svolítið eftir
árstíma.“
Svartfuglskæfa á brauðið
Alda segist alls ekki hafa verið í
vandræðum með að finna staðbundið
hráefni og segir það frekar hafa
komið sér á óvart hvað var mikið í
boði. Eitt af því sem Alda mun búa
til er svartfuglskæfa. „Ég byrjaði á
því að gera lundakæfu því lundinn er
hér í Skagafirðinum, en það er meiri
hefð fyrir því að nýta aðrar svart-
fuglstegundir á Vestfjörðum. Ég hef
prófað að gera kæfuna og hún
smakkast mjög vel.“ Alda segir kæf-
una mjög góða með eplum, rauðkáli
eða súrsuðum gúrkum. „Ég ætla að
smyrja henni á brauð fyrir sjó-
stangaveiðimennina. Ég baka brauð-
ið sjálf og hef verið að prófa upp-
skriftir sem henta best í þetta. Frá
ömmu minni fékk ég fullt af hug-
myndum, t.d. gaf hún mér gamla
vestfirska uppskrift að hveitikökum,
þær eru bakaðar á pönnukökupönnu
og borðaðar með smjöri og áleggi.
Síðan er verið að þurrka fyrir mig
höfrungakjöt en ég veit ekki til þess
að það hafi verið þurrkað áður. Höfr-
ungar flækjast stundum í netunum
og því er hann nokkuð borðaður á
Vestfjörðum. Þetta er mjög gott kjöt
og ég ætla að hafa það með sem hálf-
gert snakk eða örþunnt álegg.“
Alda vinnur allan matinn sjálf og
er búin að fá kennslueldhúsið í
Grunnskólanum á Patreksfirði leigt í
sumar undir starfsemina. „Ég er
auðvitað að renna svolítið blint í sjó-
inn með þetta, en ég veit í gegnum
ferðaskrifstofuna úti að kúnnunum
líst vel á þessa hugmynd. En ég ætla
að byrja og sjá hvernig gengur í
sumar,“ segir Alda að lokum.
Notum matinn sem agn
„Matarferðaþjónusta er það nýj-
asta innan ferðamálafræðinnar, það
er sífellt vinsælla meðal ferðamanna
að fara í sérstakar matarferðir og
margir ferðast sérstaklega til að
upplifa eitthvað í tengslum við mat.
Við erum að kenna okkar nem-
endum hvernig nýta má þau tæki-
færi, sem í þessu liggja, betur í
ferðaþjónustu,“ segir Laufey Har-
aldsdóttir kennari við Hólaskóla, en
hún kom Öldu í kynni við Norð-
urslóðaverkefnið.
Laufey kennir m.a. námskeiðið
Matur og menning þar sem fjallað er
um mikilvægi menningar og matar í
ferðaþjónustu og hvernig fólk getur
nýtt það sem aðdráttarafl fyrir
ferðamanninn. „Við fjöllum um mat-
armenningu ólíkra þjóða, meðal ann-
ars okkar eigin, og leggjum áherslu
á að nota staðbundið hráefni í mat-
argerðarlist hér á landi. Það er víða
verið að gera spennandi hluti með
mat í ferðaþjónustunni hér en ég
held að við gætum gert miklu meira.
Það er ekki sama hvernig við berum
mat á borð fyrir ferðamanninn, það
er orðið svolítið úrelt að vera alltaf
að ota hákarlinum að honum og það
er kannski ekki rétta aðferðin við að
selja matinn okkar þótt að það sé
líka mikilvægur hluti af menning-
unni. Við eigum fyrst og fremst að
nýta okkur það góða hráefni og hið
hreina umhverfi sem við höfum til
þess að búa til góðan mat sem bygg-
ist á hefðum en er í nútíma búningi.“
Hólaskóli tekur nú þátt í þremur
verkefnum sem tengjast matar-
tengdri ferðaþjónustu. „Þetta eru
verkefnin Matarkistan Skagafjörður
sem er staðbundið rannsóknarverk-
efni og fjallar um að nýta mat meira
í ferðaþjónustu hér. Síðan er það
Norðurslóðaverkefni Evrópusam-
bandsins, Outdoor and Recreational
Food project, sem er samstarfsverk-
efni Íslands, Skotlands og Finn-
lands, en ásamt Öldu taka bæirnir
Klængshóll í Skíðadal og Skeið í
Svarfaðardal þátt í því. Þriðja verk-
efnið er Beint frá býli sem er sam-
starfsverkefni nokkurra aðila á
landsvísu. Það fjallar um heima-
vinnslu og heimasölu afurða beint
frá bóndanum.“
Þennan vetur stunda milli 50 og 60
nemendur nám í ferðamálafræði við
Hólaskóla. Laufey segir námið vin-
sælt og nemendafjöldi aukist á milli
ára. „Hólaskóli leggur áherslu á
ferðaþjónustu í dreifbýli og þá með
áherslu á náttúruna og menn-
inguna,“ segir Laufey sem er á því
að matarferðaþjónusta eigi eftir að
aukast í framtíðinni hér á landi sem
annars staðar.
 MENNTUN | Alda Davíðsdóttir útbýr nestispakka fyrir þýska sjóstangaveiðimenn
Svartfuglskæfa og vestfirskar hveitikökur
Með uppskriftir frá
ömmu sinni og ótal ný-
stárlegar hugmyndir í
handraðanum ætlar Alda
Davíðsdóttir að útbúa
nestispakka handa veiði-
mönnum í sumar. Þurrk-
aður höfrungur og ber úr
móunum er meðal þess
sem verður boðið upp á.
Ingveldur Geirsdóttir
ræddi við Öldu Davíðs-
dóttur og Laufeyju Har-
aldsdóttur um matar-
tengda ferðaþjónustu. Alda með dóttur sinni að baka vestfirskar hveitikökursem hún mun m.a. bjóða upp á í nestispakkanum.
Laufey Haraldsdóttir, kennari á Hólum, segir mat-
artengda ferðaþjónustu eiga eftir að aukast.
Morgunblaðið/RAX
ingveldur@mbl.is
ÞRÁÐLAUSIR heimasímar senda frá
sér geisla sem geta leitt til heilaæxla,
að því er ný sænsk rannsókn bendir til.
Í ljós kom einnig að í stórum áhættu-
hópi eru þeir sem hafa talað í farsíma í
meira en klukkustund á dag að með-
altali í tíu ár. Þátttakendur í rannsókn-
inni voru 905 einstaklingar á aldrinum
20-80 ára sem greinst höfðu með heila-
æxli. 85 notuðu þráðlausa síma mikið,
að því er fram kemur í Göteborgs-
Posten. Í ljós kom að marktækt meiri
hætta er á að fá heilaæxli þeim megin í
höfðinu sem símtólið liggur yfirleitt
við. Notkunin hefur meiri áhrif hjá
þeim sem byrja að nota farsíma fyrir
tvítugt, þar sem stærri hluti af heil-
anum verður fyrir geislun, að sögn
Kjell Hansson Mild hjá Vinnueftirliti
Svíþjóðar, sem stóð fyrir rannsókninni
ásamt Háskólanum í Örebro.
Heimilissími með snúru
Hættan á heilaæxli minnkar ef not-
aður er handfrjáls búnaður, en allra
best er að nota venjulegan heim-
ilissíma með snúru. Þráðlausir
heimilissímar senda stöðugt frá sér
geisla þar sem þeir nota 10 milliwött.
Það er tvöfalt á við GSM-síma sem nota
5 milliwött þegar verið er að tala í þá
en mun minna þegar þeir eru ekki í
notkun.
Þráðlausir símar varasamir?
Morgunblaðið/Arnaldur
Gamli síminn með snúru virðist vera öruggastur.
 HEILSA
Æ FLEIRI ungar konur þurfa að leggjast inn á sjúkrahús vegna skaða sem
þær valda sjálfum sér, að því er sænsk könnun leiðir í ljós. Á fréttavef Dag-
ens Nyheter er vitnað í nýja skýrslu sænskra félagsmálayfirvalda þar sem
fram kemur að í aldurshópnum 15-24 ára hafa meiðsli af þessu tagi aukist
mest eða um 40% á árunum 1998-2003.
Bent er á að verið getur að konur viðurkenni í auknum mæli að hafa valdið
sér skaða sjálfar og þess vegna fjölgi skráningum þeirra. Þekkt er að fólk
skaðar sjálft sig vegna innri vanlíðunar sem getur brotist fram með þessum
hætti og getur þá t.d. verið um að ræða að það skeri sig í úlnliði. Inni í þess-
um tölum eru einnig þeir sem reyna sjálfsmorð með einhverjum hætti.
Æ fleiri ungar konur skaða sig
 SVÍÞJÓÐ
ÝMSAR rannsóknir hafa bent
til þess að hófleg víndrykkja
hafi góð áhrif á heilsuna en nú
hefur komið í ljós að misvísandi
upplýsingar hafi legið til grund-
vallar, að því er fram kemur á
vefnum forskning.no. Vís-
indamenn við Kaliforníuháskóla
hafa farið í gegnum 54 rann-
sóknir sem fjölluðu um sam-
hengið á milli alkóhóls og
heilsu. Þeir komust að því að
fólk sem hafði hætt að drekka
var flokkað sem bindindismenn
í 47 af 54 rannsóknum, þ.e. ekki
var tekið tillit til jafnvel óhóf-
legrar fyrri áfengisneyslu. Af
þessum sökum getur verið að
dregnar hafi verið þær álykt-
anir að hófleg drykkja sé betri
en engin, m.a. þar sem heilsufar
„bindindismannanna“ var ekki
mjög gott vegna óhóflegrar
fyrri drykkju.
Aðeins sjö af rannsóknunum
54 gerðu sérstaklega grein fyrir
fyrrverandi drykkjumönnum og
flokkuðu þá ekki með bindindis-
mönnum. Niðurstöður þeirra
rannsókna voru ekki að hófleg
áfengisneysla minnkaði hættu á
að deyja úr hjartasjúkdómum
eða öðrum sjúkdómum.
Hófleg víndrykkja
ekki góð?
 HEILSA