Morgunblaðið - 06.04.2006, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Málefni aldraðra hafa mik-ið verið til umræðu aðundanförnu og þá sér-staklega þörfin fyrir
vistrými og er það vel. Aldur þjóð-
arinnar vex stöðugt, m.a. sökum
mikilla framfara í heilbrigðisþjón-
ustunni og betra atlætis og aðbún-
aðar, en áður var. Það kallar síðan á
sívaxandi þörf fyrir vistheimili fyrir
aldraða, sem af ýmsum ástæðum
geta ekki lengur dvalið á heimilum
sínum eða hjá fjölskyldum. Forræði
þessa málaflokks er fyrst og fremst
hjá ríkisvaldinu, þó undantekning sé
með Hrafnistu og einstök fleiri
heimili. Ekki verður séð að mál þessi
hafi notið þess forgangs í þjóðfélag-
inu, sem nauðsyn hefur krafist.
Sólvangur hefur nú starfað í
meira en hálfa öld í Hafnarfirði.
Húsnæðið var það rúmt í byrjun, að
töluverður hluti vistmanna kom víðs
vegar annars staðar að af landinu.
Þar var einnig starfrækt fæðing-
ardeild. Langt er nú síðan að allt
húsnæðið varð fyrst og fremst nýtt
af Hafnfirðingum og dugar nú
hvergi nærri til að anna þörfum
þeirra. Verulegar endurbætur hafa
farið fram á húsnæðinu á síðari ár-
um. Þar hafa óneit-
anlega verið þrengsli,
en þau hafa komið til
af brýnni þörf fyrir
vistun eldri Hafnfirð-
inga. Sólvangur hefur
frá upphafi haft mjög
gott orð á sér fyrir
frábæra þjónustu og
alúð starfsfólks við
vistmenn. Sjálfur get
ég persónulega borið
um þetta, þar sem
báðir foreldrar mínir
dvöldu á Sólvangi síð-
ustu æviár sín og nutu
þar einstakrar umönnunar og hlýju.
Sama er að segja um St. Jósepsspít-
ala í Hafnarfirði, sem hjúkrað hefur
mörgum eldri Hafnfirðingum, svo
og Hrafnistu í Hafnarfirði, þar sem
margir Hafnfirðingar dvelja. Þjón-
usta og alúð starfsfólksins á þessum
stofnunum er líka mjög góð.
Í Hafnarfirði hefur frá því Sól-
vangur hóf starfsemi sína e
byggt á vegum bæjarins dv
arheimili fyrir eldri Hafnfir
sem slíkrar vistunar þarfna
vegar voru fy
það bil 30 áru
ar íbúðir fyrir
fólk og öryrkj
Álfaskeið og h
verið leigðar ú
hafa verið reis
ir við Hjallabr
hjá Sólvangi f
fólk sem enn g
um sig sjálft,
eru að mestu
eignaíbúðir og
reynst vel, en
ekki vistunarþ
þeirra, sem he
þarfnast.
Nú virðist vera í sjónmál
aryfirvöld hafi ákveðið að e
sér að því að leysa úr sívaxa
fyrir dvalarheimili aldraðra
arfirði með því að ráðast í b
framkvæmdir og fagna ég þ
myndir virðast miðaðar við
heimilið rísi á Völlunum su
Dvalarheimili á Sólvangs
svæðinu í Hafnarfirði
Eftir Árna Grétar Finnsson
Árni Grétar Finnsson
ERLING BLÖNDAL
BENGTSSON
Það er vel ráðið hjá ríkis-stjórninni að veita dönskukvikmyndafyrirtæki fjár-
hagslegan stuðning til gerðar á
heimildarkvikmynd um Erling
Blöndal Bengtsson sellóleikara
en í ár eru 70 ár liðin frá því að
tónlistarferill hans hófst. Erling
Blöndal Bengtsson er Íslending-
ur í aðra ætt eins og menn vita.
Þessi gagnmerki sellóleikari
hefur fylgt þeirri kynslóð Ís-
lendinga, sem nú er að komast á
efri ár.
Kornungur hóf hann að koma
til Íslands í tónleikaferðir og
það mátti ekki á milli sjá, hvor
þótti eftirsóknarverðari á tón-
leikum þá, Erling eða Þórunn
Jóhannsdóttir Askenasí, sem á
fyrstu árum lýðveldisins var að
koma fram sem píanóleikari. Í
fábreytni þeirra tíma voru slíkir
tónleikar stórviðburðir í menn-
ingarlífinu.
Ræktarsemi Erlings Blöndal
Bengtsson við hitt föðurland
sitt er einstök. Hann hefur alla
sína ævi komið í reglulegar tón-
leikaferðir til Íslands. Óhætt er
að fullyrða, að enginn listamað-
ur, sem tengist Íslandi, hefur
sýnt í verki hug sinn til lands og
þjóðar með þessum einstaka
hætti.
Það er allt rétt, sem Þorgerð-
ur Katrín Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra segir í
Morgunblaðinu í gær, um
hversu stórbrotinn listamaður
Erling Blöndal Bengtsson er.
Í raun og veru stendur það
upp á okkur Íslendinga að sýna
honum með afgerandi hætti
hvern stað hann á í hjarta okk-
ar.
VIÐSKIPTAAFREK
Það er ekki sjálfgefið, að mennhagnist mikið á viðskiptum
með hlutabréf. Það er líka auð-
velt að tapa á slíkum viðskiptum.
Og alveg sérstaklega er ekki
hægt að ganga út frá neinu sem
vísu, þegar Íslendingar stunda
slík viðskipti á erlendum kaup-
höllum. Enda lítil þekking verið
til staðar á þeim viðskiptum hér
þar til á allra síðustu árum.
Í fyrradag seldi FL Group
hlutabréf félagsins í brezku flug-
félagi og gekk frá þeim viðskipt-
um með um 12 milljarða hagnað.
Það er óumdeilanlega viðskipta-
afrek að ná slíkum árangri.
Hannesi Smárasyni, forstjóra
FL Group, hefur tekizt að ná
enn betri árangri á hlutabréfa-
markaðnum í London en Jóni
Ásgeiri Jóhannessyni, forstjóra
Baugs, sem náði fram 8 milljarða
hagnaði á viðskiptum með hluta-
bréf í Arcadia fyrir nokkrum ár-
um.
Haft er eftir einum merkasta
fjárfesti okkar tíma, Warren
Buffet, að menn eigi að kaupa
þegar verðið er lágt og selja
þegar verðið er hátt. Þetta er
einföld regla en kannski ekki al-
veg auðveld í framkvæmd því að
fyrst er að finna félög, þar sem
verðmæti eru verulega vanmet-
in.
Það hefur þessum tveimur
ungu mönnum tekizt í báðum til-
vikum.
Árangur af þessu tagi er skýr
og auðskiljanlegur. Bréfin voru
keypt og þau hafa verið seld.
Tólf milljarðar koma í kassa FL
Group í beinhörðum peningum.
Það verður fróðlegt að sjá,
hvernig þeir verða notaðir.
Sá skortur sem verið hefur áhjúkrunarfræðingum ágjörgæsludeildinni hefurvaldið því að þeir sem enn
eru í starfi eru orðnir langþreyttir og
úr sér gengnir. Ekki er óalgengt að
hjúkrunarfræðingar vinni tvöfaldar
vaktir þar sem enginn kemur að
leysa þá af. Þeir vinna aukanætur-
vakt eftir kvöldvakt og jafnvel auka-
morgunvakt í kjölfar næturvaktar.
Þekkt eru dæmi um 140 yfirvinnu-
tíma á mánuði hjá hjúkrunarfræð-
ingi í 100% starfi. Þetta er í rauninni
mjög alvarlegt þar sem hættan á
mistökum eykst gífurlega eftir tíu
tíma vinnudag.“
Þannig lýsir Þórdís Borgþórsdótt-
ir, hjúkrunarfræðingur á gjörgæslu-
deild LSH til margra ára, ástandinu
á deildinni um þessar mundir. Hún
var ein fjölmargra hjúkrunarfræð-
inga sem tóku til máls á almennum
fundi hjúkrunarráðs á Landspítala –
háskólasjúkrahúsi (LSH) í gær.
Þórdís segir aukavaktir hjúkrun-
arfræðinga á deildinni í febrúar hafa
verið 87 talsins. „Hjúkrunarfræðing-
arnir eru líka orðnir þreyttir á því að
fara heim án þess að finnast þeir hafa
lokið vinnu sinni,“ segir Þórdís.
„Þetta er orðinn langur tími. Núna
er ástandið þannig að það koma ekki
lengur toppar í vinnunni. Heldur er
toppurinn viðvarandi og einstaka
sinnum koma lægðir. Það er af sem
áður var þegar stöku álagstoppar
komu. Auk þess eru sjúklingarnir
sem núna koma á gjörgæslu mun
veikari og fá flóknari meðferð en á
árum áður. Þannig hefur hjúkrunar-
þyngdin margfaldast.“
Lengur í öndunarvél en þarft
En hvaða áhrif hefur manneklan á
sjúklingana?
„Við þurfum að hlaupa á milli sjúk-
linga sem allir þyrftu einn hjúkrun-
arfræðing fyrir sig, og forgangsraða
verkefnum, því ekki gefst tími til alls
þess sem krafist er af okkur. Þetta
hefur orðið til þess að sjúklingar sem
eru tilbúnir til þess að losna úr önd-
unarvél eru svæfðir lengur, því það
gefst ekki tími til að láta þá vakna,
því þá þurfum við að dvelja algjör-
lega við rúm sjúklingsins.
Allt þetta gerum við til að tryggja
öryggi sjúklingsins auðvitað. For-
gangsröðunin er nefnilega sú að í
fyrsta lagi hugsum við um að halda
sjúklingnum á lífi. En auðvitað er
ekki gott fyrir sjúklinga að vera leng-
ur en nauðsynlegt er í öndunarvél.
Enginn tími gefst lengur til að veita
sjúklingum meiri hjúkrun en lífs-
nauðsynleg er.“ Þá segir hún sjúk-
linga útskrifaða eins fljótt og frekast
sé unnt. „Jafnvel fyrr en æskilegt
væri til að hægt sé að taka við öðrum
enn veikari. Hættan við það er að
sjúklingarnir komi jafnvel aftur og
þá mun veikari.“
Þórdís segir að ofan á allt annað sé
gerð sífellt meiri krafa á að hjúkr-
unarfræðingar sinni rafrænni skrán-
ingu ýmissa verkefna.
Hún segir hið mikla álag valda
gríðarlegri streitu hjá starfsfólkinu.
„Það sem er verst af þessu öllu er að
eftir að hafa unnið við hjúkrun í tutt-
ugu ár er maður farinn að kvíða því
að mæta í vinnuna. Vinnuálagið er
þvílíkt.“
Þórdís segir að til að leysa málin
hafi hjúkrunarfræðingarnir hingað
til hlaupið hraðar. „En hraðar kom-
umst við ekki. Ég veit ekki hversu
lengi ég get lagt þetta á mig og mína
fjölskyldu. Þjóðfélagið þarf að taka
ákvörðun um hvort það vilji þessa
góðu heilbrigðisþjónustu eða ekki.
Ef svo er, verður að borga hjúkr-
unarfræðingum betri laun svo þeir
haldist í starfi og vilji vinna undir
þessum kringumstæðum. Því þetta
getur verið svo yndislega gefandi og
skemmtilegt starf.“
Mistök verða vegna álags
Þóra Gerður Geirsdóttir, hjúkrun-
arfræðingur á lungnadeild LSH,
hafði svipaða sögu að segja af mönn-
unarmálum sinnar deildar. Hún seg-
ir deildina hafa verið undirmannaða
hvað hjúkrunarfræðinga v
árinu 2002, eða frá því de
flutt í Fossvog. „Legutími
hefur styst sem þýðir mei
kringum inn- og útskrif
linga,“ bendir hún á. Nú v
hennar sögn fimm hjúkru
inga til starfa. „Álagið er
og flestar vaktir eru erfiða
inn er alltaf yfirfullur og þa
ugur þrýstingur á að taka f
linga heldur en deildin ræðu
Enda eru að verða mistök s
kvæmilega verða undir slík
Líkt og fleiri hjúkrunarf
Hjúkrunarfræðingar segja manneklu koma niður á þjónu
„Hraðar komum
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is
Það vantar um 100 hjúkrunarfræðinga á Landspítala – háskólasj
Á FUNDI hjúkrunarráðs L
ala – háskólasjúkrahúss í g
samþykkt ályktun þar sem
yfir miklum áhyggjum af s
hjúkrunarfræðingum á LS
„Þessi skortur hefur því
þegar komið niður á gæðu
ustunnar og ógnar öryggi
Brýnt er að leita allra lei
takast á við þennan vanda
ar hag allra landsmanna.
Við skorum á ráðuneyti
brigðis-, mennta- og fjármá
skóla Íslands og Háskólann
ureyri sem og heilbrigðisst
landsins að taka nú höndum
við lausn vandans,“ segir í
uninni.
Kemur niðu
á gæðum
þjónustunna
MIKILVÆG ÁKVÖRÐUN
Siv Friðleifsdóttir, hinn nýiheilbrigðisráðherra, hefur
tekið mikilvæga ákvörðun með
því að koma á fót hjúkrunar-
deild fyrir aldraða, sem eiga við
geðkvilla að stríða, á hjúkrunar-
heimili í Sogamýri, sem taka á í
notkun á næsta ári.
Þá hefur ráðherrann ákveðið
að koma á fót sérstakri geðdeild
fyrir aldraða á Landakoti. Siv
vill líka byggja upp ráðgjafar-
þjónustu á landsvísu fyrir
heilsugæzlu, spítaladeildir og
hjúkrunarheimili.
Hér er um að ræða mikilvægt
framtak. Aldraðir eiga eins og
aðrir við margvíslega geðkvilla
að stríða og þá kannski ekki sízt
þunglyndi, sem oft leitar á eldra
fólk. Hér hefur ekki verið til
sérstök geðdeild fyrir aldraða
en nokkuð augljóst, að það hent-
ar ekki endilega öldruðum að
leggjast inn á geðdeild, sem
sinnir fyrst og fremst bráðatil-
vikum.
Það er ánægjulegt að nýr heil-
brigðisráðherra hefur tekið
þetta mál föstum tökum.