Morgunblaðið - 06.04.2006, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2006 31
UMRÆÐAN
UM ÞESSAR mundir eru mjög til
umræðu tillögur iðnaðarráðherra um
að sameina Byggðastofnun, Iðn-
tæknistofnun Íslands og Rann-
sóknastofnun byggingariðnaðarins í
nýja ríkisstofnun: Nýsköpunarmið-
stöð Íslands.
Tímabær endurskipulagning
Samtök iðnaðarins hafa heils hug-
ar tekið undir þær hugmyndir að þörf
sé á að endurskoða stoðkerfi atvinnu-
lífsins. Starfsemi rannsóknastofnana
iðnaðarins var að stofni til mótuð fyr-
ir 40 árum og síðan hefur margt
breyst. Gallinn við þau
vinnubrögð, sem við-
höfð eru hér á landi við
slíka endurskoðun, er
hins vegar sá að not-
endur þjónustunnar
eru ekki hafðir með í
ráðum heldur eru þeim
kynntar niðurstöður.
Þeir sem gera at-
hugasemdir eru þá ekki
þátttakendur í stefnu-
mótun heldur úrtölu-
menn og þrasarar.
Einkennilegar forsendur
Lengi hafði verið rætt um að sam-
eina Iðntæknistofnun og Rann-
sóknastofnun byggingariðnaðarins.
Virtist sjá fyrir endann á þeirri sam-
einingu þegar mál tóku óvænta
stefnu og Byggðastofnun bættist í
hópinn. Síðan var því slegið föstu að
höfuðstöðvar nýrrar stofnunar
skyldu vera á Sauðárkróki og þar
ætti að vera a.m.k. 21 starfsmaður.
Einkennileg grundvallarforsenda
þegar um er að ræða stofnun sem á
að efla samstarf rannsóknastofnana,
háskóla og fyrirtækja.
Hvað er það sem Samtök iðnaðar-
ins myndu vilja hafa öðruvísi en ráð
er fyrir gert í frumvarpinu um Ný-
sköpunarmiðstöð Íslands?
1. Við viljum að fleiri rann-
sóknastofnanir þvert á atvinnugrein-
ar verði sameinaðar í eina öfluga
rannsóknastofnun í hlutafélagsformi.
Þau verkefni sem einkaaðilar geta
annast verði boðin út og/eða einka-
vædd. Þetta virðist ekki vera hægt
vegna hólfaskiptingar og togstreitu
milli atvinnuvegaráðuneyta sem bera
svipmót af atvinnulífi liðinnar aldar.
Þess vegna liggur nú til afgreiðslu á
Alþingi frumvarp um Matvælarann-
sóknir ehf. sem því miður verður
hvorki fugl né fiskur.
2. Við teljum að stjórnskipulag Ný-
sköpunarmiðstöðvar Íslands sé alls
ekki í takt við tímann, þar sem for-
stjórinn verður embættismaður, ráð-
inn af iðnaðarráðherra og undir hans
stjórn. Engin sjálfstæð stjórn verður
yfir stofnuninni sjálfri. Það er ástæða
til að spyrja: Hvar á atvinnulífið að
koma að þessu máli? Er þetta Ný-
sköpunarmiðstöð fyrir atvinnulífið
eða ráðuneytið? Í þeim stofnunum
iðnaðarins sem fyrir voru átti at-
vinnulífið þó beina aðild að stjórn og
gat þar með haft áhrif á verkefnaval
og áherslur í starfinu. Ráðherra valdi
hins vegar stjórnarmenn í Byggða-
stofnun, sem flestir hafa verið þing-
menn eða varaþingmenn. Nú verður
til ný ríkisstofnun sem stjórnað verð-
ur beint og milliliðalaust úr iðn-
aðarráðuneytinu.
3. Ætlunin er að Tækniþróun-
arsjóður verði vistaður hjá Nýsköp-
unarmiðstöð Íslands en fagleg um-
sýsla skal falin óháðum aðila
samkvæmt samningi. Sjóðurinn á
reyndar að hafa sjálfstæða stjórn að
mestu tilnefnda af ráðherrum en þó
með aðkomu atvinnulífsins. SI telja
að Tækniþróunarsjóður eigi ekki
heima inni í Nýsköpunarmiðstöð Ís-
lands heldur eigi að vera sjálfstæð
eining en vistaður hjá Rann-
sóknamiðstöð Íslands eins og verið
hefur.
Ríkisstofnun með gamla laginu
Það þarf ekkert að fara í grafgötur
um það að hér er lagt upp með nýja
ríkisstofnun sem ætlað er að stjórna
og stýra með gamla laginu. Þarna
verða ráðherra og ráðuneytið bæði
með tögl og hagldir.
Innovasjon Norge
Nú vill svo skemmtilega til að um
þessar mundir er hér í
heimsókn Gunn Ovesen,
sem er forstjóri Inn-
ovasjon Norge. Það félag
varð til við samruna
stofnana sem svara hjá
okkur til Útflutningsráðs
(Norges Eksportråd),
Ferðamálaráðs (Norges
Turistråd), Byggðastofn-
unar (Statens nærings-
og distriktsutviklings-
fond SND) og Impru
(Statens veilednings-
kontor for oppfinnere).
Athygli vekur í þessu sambandi að
Innovasjon Norge er ekki rík-
isstofnun heldur félag í eigu ríkisins
sem er stofnað með lögum (særlov-
selskab) og hefur flest einkenni hluta-
félags. Það er sjálfstæð stjórn yfir fé-
laginu. Forstjóri og starfsmenn eru
ekki ríkisstarfsmenn. Félagið er með
höfuðstöðvar í Ósló. Norsku rann-
sóknastofnanirnar SINTEF eru
sameinaðar undir einni yfirstjórn í
nánu samstarfi við háskóla og at-
vinnulíf. Hins vegar stendur ekki til
að sameina þær Innovasjon Norge.
Fjármögnun nýsköpunarstarfsemi er
á borði Rannsóknráðsins norska
(Norges forskningsråd), sem hefur á
sínum snærum sambærilega sjóði og
Tækniþróunarsjóð og Rann-
sóknasjóð. Auk þess gegnir norska
Skatte Funn kerfið, sem Samtök iðn-
aðarins hafa bent á sem vænlega fyr-
irmynd fyrir okkur Íslendinga, miklu
hlutverki í fjármögnun rannsókna í
fyrirtækjum en um þetta kerfi gilda
sérstök lög. Þessu er stjórnað af Nor-
ges forskningsråd í samstarfi við Inn-
ovasjon Norge.
Við ættum tvímælalaust að taka
mið af því sem Norðmenn eru að gera
í þessum málum.
Nýsköpunar-
miðstöð Íslands
Sveinn Hannesson fjallar um
Nýsköpunarmiðstöð Íslands ’Það þarf ekkert að faraí grafgötur um það að hér
er lagt upp með nýja rík-
isstofnun sem ætlað er að
stjórna og stýra með
gamla laginu. ‘
Sveinn Hannesson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka iðnaðarins.
ÞAÐ vekur auðvitað tortryggni
þegar meirihlutaeigandi í fyrirtæki
selur sjálfum sér verð-
mæti út úr fyrirtæk-
inu. Þetta gerði stjórn
Landsvirkjunar þegar
hún ákvað í byrjun
árs, þrátt fyrir ítrekuð
mótmæli borgaryf-
irvalda, að færa rekst-
ur Laxárvirkjunar til
nýs ríkisfyrirtækis
sem yrði til við sam-
runa Rarik og Orku-
bús Vestfjarða.
Landsvirkjun yrði
minnihlutaeigandi í
því fyrirtæki og hlutur
Reykvíkinga því minnihluti innan
minnihluta.
Tveir af þremur fulltrúum
Reykjavíkurborgar í stjórn Lands-
virkjunar höfðu uppi mótmæli inn-
an stjórnarinnar. Þriðji fulltrúi
borgarinnar, Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson, var tilbúinn til að skrifa
upp á fyrra verðmatið,
sem var 687 milljónir
króna fyrir heila virkj-
un. Vegna mótmæla
Reykjavíkurlista-
fulltrúanna var lagt
fram nýtt verðmat,
litlum 55% hærra en
hið fyrra eða 1.062
milljónir króna. Eins
og þetta ber með sér
var allt verðmatið í
skötulíki, enda hafa að-
ilar á orkumarkaði lýst
sig reiðubúna að
greiða margfalda þessa
upphæð fyrir Laxárvirkjun.
Nú hafa borgaryfirvöld séð sig
knúin til að kæra Landsvirkjun til
samkeppnisyfirvalda til þess að fá
þessum vafasama gerningi stjórn-
arinnar hnekkt því hann gengur svo
berlega gegn hagsmunum Reykvík-
inga. Ríkið er að ræna Lands-
virkjun heilli virkjun til að bæta
stöðu tveggja fyrirtækja í eigin
eigu.
Það alfurðulegasta í málinu er
vitaskuld afstaða Vilhjálms Þ. Vil-
hjálmssonar, fulltrúa Reykvíkinga í
stjórn Landsvirkjunar. Hann gekk í
lið með fulltrúum ríkisvaldsins í
stjórninni og greiddi atkvæði með
því að verulegir fjármunir væru
með þessum hætti hafðir af borg-
arbúum.
Hvað varstu eiginlega að hugsa,
Vilhjálmur? Ekki varstu að hugsa
um hagsmuni Reykvíkinga, það er
alveg ljóst.
Hvað varstu að
hugsa, Vilhjálmur?
Steinunn Valdís Óskarsdóttir
skrifar um borgarstjórnarmál
Steinunn Valdís
Óskarsdóttir
’Hvað varstu eiginlegaað hugsa, Vilhjálmur?
Ekki varstu að hugsa um
hagsmuni Reykvíkinga,
það er alveg ljóst.‘
Höfundur er borgarstjóri.
Er heilsa barna á Akureyri fram-
úrskarandi góð?
Sem betur fer eru flest börn vel á
sig komin, hreyfa sig reglulega,
borða hollan og nær-
ingarríkan mat og
njóta lífsins. Þegar við
lifum góða daga og höf-
um allt sem hugurinn
girnist þá eru samt
sem áður hættumerki
á lofti. Rannsóknir
sýna að íslensk börn
hafa þyngst verulega á
undanförnum áratug-
um, tæp 20% níu ára
skólabarna eru of þung
og 5% eru of feit. Lífs-
munstur sumra virðist
vera að liggja í leti, glápa á sjón-
varps- eða tölvuskjá og ,,éta“
skyndibita. Það mætti stundum
halda að teiknimyndakötturinn
Grettir væri fyrirmynd sumra ís-
lenskra barna.
Það er hlutverk allra sem að börn-
um standa að taka til hendinni því
vissulega er hægt að stöðva þessa
þróun. Helstu atriði sem þarf að
hafa í huga í sambandi við heilsu
barna eru:
- Notfærum okkur það að börn
eru móttækileg fyrir fræðslu og
fræðum þau um holla lífshætti.
- Venja þarf börnin strax frá unga
aldri á hollt og fjölbreytt mat-
aræði. Það er leikur
að læra að borða
hollan mat!
- Auknar líkur eru á
því að 12 ára barn
sem er of þungt
verði það einnig á
fullorðinsárum.
- Börn sem eru virk
og hreyfa sig mikið
eru líklegri til að
gera það á fullorð-
insárum.
- Foreldri sem
hreyfir sig í
tengslum við athafnir daglegs
lífs er góð fyrirmynd. Börn þurfa
heilbrigðar fyrirmyndir!
- Börn sem stunda íþróttir sýna
betri árangur í námi, hafa meira
sjálfstraust og líður betur.
Með samstilltu átaki margra aðila
má gera ástandið í þessum málum
framúrskarandi gott hér á Akureyri.
Við framsóknarmenn á Akureyri
nefnum til þess nokkrar leiðir:
Auka niðurgreiðslur stórlega á
næstu árum til foreldra barna sem
stunda íþróttir, tómstunda- eða tón-
listarstarf. Stofna lýðheilsustöð þar
sem saman koma allir þeir sem hafa
með málefni barna og unglinga að
gera s.s. forvarnarfulltrúi, for-
stöðumenn félagsmiðstöðva, íþrótta-
fulltrúar, námsráðgjafar o.fl. Efla
vægi íþrótta í leik- og grunnskólum.
Styðja vel við bakið á öllum sem
reka íþrótta- og tómstundastarf fyr-
ir börn og unglinga. Bjóða uppá
meðferðarúrræði fyrir þá sem lenda
í vandræðum.
Það er mín skoðun að við þolum
góðu dagana mun betur með hreyf-
ingu og jákvæðu hugarfari. Með það
að leiðarljósi hvet ég Akureyringa til
að hugsa vel um heilsu barnanna
sinna og vera góðar fyrirmyndir.
Það þarf sterk bein
til að þola góða daga
Erlingur Kristjánsson
skrifar um heilbrigði barna ’Rannsóknir sýna að ís-lensk börn hafa þyngst
verulega á undanförnum
áratugum …‘
Erlingur Kristjánsson
Höfundur skipar 4. sæti á lista
Framsóknarflokksins á Akureyri.