Morgunblaðið - 30.05.2006, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. MAÍ 2006 23
MENNING
Viðerum flutt
– en bara stutt
Við opnum2. júní
PÍANÓLEIKARINN Tinna Þor-
steinsdóttir mun spila á einleiks-
tónleikum á alþjóðlegu listahátíðinni
Festspillene í Bergen 2. júní næst-
komandi. Tónleikarnir eru hluti af
tónleikaröðinni „Unge talenter“ þar
sem er sérstaklega beint sjónum að
ungu og upprennandi tónlistarfólki
og í ár er áherslan á tónlistarfólk frá
Norðurlöndunum. Listahátíðin í
Bergen er mjög viðamikil og virt
listahátíð og þykir það mikill heiður
fyrir listamenn að fá að koma þar
fram.
Tinna mun meðal annars flytja
verk sem hún frumflutti á Myrkum
músíkdögum í fyrra en það voru
píanóverk sem voru sérstaklega
skrifuð fyrir hana. Þetta eru verk eft-
ir Þorstein Hauksson, Áskel Másson,
Kolbein Einarsson, Misti Þorkels-
dóttur og Steingrím Rohloff. Auk
þess mun hún flytja verk eftir Jón
Leifs og Edvard Grieg en tónleikarn-
ir fara fram í Troldhaugen þar sem
Grieg bjó. „Ég verð auðvitað að spila
„Brúðkaupið á Troldhaugen“ eftir
Grieg fyrst ég er að spila í Trold-
haugen. Ég get ekki staðist freist-
inguna,“ segir Tinna og hlær. „Sum
af íslensku verkunum eru síðan
krydduð með tölvuhljóðum og það
verður þess vegna skemmtilegt að
vera með eitthvað aðeins öðruvísi í
Troldhaugen.“
Tinna hefur farið víða með þessa
efnisskrá, að frátöldum tónverkunum
eftir Grieg og Jón Leifs. Fyrir um ári
fór hún með íslensku píanóverkin til
Þýskalands þar sem hún spilaði þau
meðal annars í norrænu sendiráð-
unum í Berlín. Þar var Per Boye
Hansen, listrænn stjórnandi listahá-
tíðarinnar í Bergen, á meðal gesta og
hann bauð henni í kjölfarið að koma
til Bergen að ári. „Það er alveg stór-
kostlegt fyrir mig að fá svona tæki-
færi,“ segir Tinna glöð í bragði.
Tónlist | Listahátíðin í Bergen
Morgunblaðið/ÞÖK
Tinna Þorsteinsdóttir leikur á heimaslóðum Edvards Griegs.
Flytur ný íslensk
píanóverk
Það kom svolítið á óvart aðborgarstjórnarkosningarnarsnerust ekki um fegurð borg-
arinnar. Þetta er ekki sagt í neinu
gríni. Það hefði verið eðlilegt að feg-
urð yrði kosningamál í Reykjavík ef
öll sú umræða sem farið hefur fram
um skipulagsmál og byggingarlist
síðustu ár og misseri er höfð í huga.
Reykjavík er á köflum illa skipu-
lögð, í henni eru allt of margar ljót-
ar byggingar, ekki síst nýjar, göml-
um húsum er mörgum hverjum illa
við haldið og stræti og torg eru skít-
ug. Þetta skiptir borgarbúa miklu
máli. Sumir halda því fram að ljótt
umhverfi geti beinlínis verið heilsu
mannsins hættulegt.
En um þetta var lítið talað í kosn-
ingabaráttunni. Umræða um Hring-
brautarfíaskóið fuðraði upp. Það
var einna helst að frjálslyndir töluðu
um verndun húsa við Laugaveginn.
En það var ekkert talað um að
Laugavegurinn er ferlega ljót gata
sem stendur, gömlu húsunum þar er
illa við haldið, eldri steinhús þar eru
flest hver ekki til sóma og nýbygg-
ingar flestar hrein hörmung fyrir
utan að þrifnaður er ekki nægilegur
við þessa aðalverslunargötu borg-
arinnar. Svo heita margar versl-
anirnar líka hallærislegum nöfnum.
Það er satt að segja ekkert gaman
að labba Laugaveginn.
  
ÍReykjavík hefur átt sér stað mik-il uppbygging síðustu ár. Mörg
ný hús hafa risið, stór og smá, bæði í
gamla miðbænum og utan hans. Allt
of mörg þessara húsa eru ekki fal-
leg. Ástæðan er líklega sú að það
eru engar kröfur gerðar til þess að
nýbyggingar séu fallegar. Eigendur
lóða eða byggingaréttahafar fá bara
úthlutað byggingaleyfi sem flestir
nýta til þess að reisa hús með sem
hagkvæmasta hætti. Fegurðarsjón-
armið sitja því á hakanum. Þetta er
vandamál. Það er ótækt að verktak-
ar og aðrir sem reisa hús í borginni
hafi einir eitthvað um það að segja
hvernig hús eru reist. Ef fegurðar-
sjónarmið eru ekki höfð að leiðar-
ljósi við mótun umhverfisins þá end-
ar það með ósköpum. Það vill
enginn eiga heima í ljótri borg. Það
vill heldur enginn heimsækja ljóta
borg.
Til þess að hamla gegn þessari
þróun ætti Reykjavík að stofna
nefnd sem tekur fagurfræðilega af-
stöðu til allra nýrra bygginga í
borginni. Hún mætti líka hafa eft-
irlit með því að gömlum húsum sé
vel við haldið og að stræti og torg
séu hrein. Allar meiriháttar skipu-
lagsbreytingar þyrfti líka að bera
undir þessa fegurðarnefnd. Það
gæti komið í veg fyrir slys eins og
nýju Hringbrautina og stórbygg-
ingaröðina við Sæbrautina svo dæmi
séu nefnd. Og ekki væri verra ef
búðanöfn þyrftu einnig að fara fyrir
nefndina, það þyrfti þá ekki að
stofna sérstaka búðanafnanefnd.
  
Þessi hugmynd verður aug-ljóslega ekki vinsæl meðal
þeirra sem aðhyllast ekki miðstýr-
ingu. Það þarf heldur ekki mikið
ímyndunarafl til þess að sjá það fyr-
ir að margir muni nú rifja upp feg-
urðarnefndir og aðrar nefndir sem
Sovétmönnum datt í hug að stofna á
sínum tíma, oftast með hræðilega lé-
legum árangri. Væri til dæmis ekki
hætta á að hér myndi verða til op-
inber lína í byggingarlist? Og myndi
hún ekki taka mið af pólitískri hug-
myndafræði valdhafa hverju sinni?
Þetta eru réttmætar spurningar.
Pólitík 21. aldarinnar er þó allt önn-
ur en 20. aldarinnar að því leyti að
hún er ekki hugmyndafræðileg.
Hún snýst ekki um grundvallar-
hugmyndir um það hvernig við
hugsum. Og þar með fjallar hún
ekki um menningu eða fagurfræði.
Pólitík nú fjallar hins vegar um völd
og hagsmuni. Og vafalítið gætu
komið upp þær aðstæður í ein-
stökum tilfellum að fegurðarnefnd
af þessu tagi eða þeir sem á end-
anum ráða því hvað eða hvernig er
byggt og breytt þyrftu að vega og
meta hvort fagurfræðilegir hags-
munir eða peningalegir ættu að
ráða ferðinni. Og þar gæti pólitík
skipt máli. En í hverju tilfelli fyrir
sig væri það þá einfaldlega pólitískt
úrlausnarefni að finna lausn ef
hagsmunirnir stönguðust á. Þetta
þýðir þó ekki að fegurðarnefndin
sjálf ætti að vera pólitísk. Þvert á
móti ætti hún að vera eins ópólitísk
og hún getur verið, skipuð fólki sem
ekki tilheyrir pólitískum flokkum.
  
Það er nauðsynlegt fyrir Reykja-víkurborg að huga að fegurð-
inni. Séu peningalegir hagsmunir
látnir ráða því hvernig byggt er og
skipulagt þá er sennilega frekar
hætta á því að hér muni einsleitnin
ríkja eða einhver hálfopinber (verk-
taka)lína. Og borgin má ekki við því
öllu lengur. Til merkis um það er ef
til vill heimsókn rússnesks generáls
hingað til lands í fyrra. Hann var frá
Múrmansk sem er hafnarborg við
strönd Kólafjarðar á Kólaskaga í
norðvesturhluta Rússlands. Borgin
var endastöð rússnesku járnbraut-
anna við strönd Norður-Íshafs. Fyr-
ir norðan hana voru höfuðbæki-
stöðvar sovéska flotans í norður-
höfum en nú liggja þar ryðgaðir
kláfar og leka eiturefnum út í um-
hverfið. Borgin er einn af útnárum
heimsins og sorglegur minnisvarði
um Sovétkerfið. Generállinn skoð-
aði Reykjavík. Hann var mjög
ánægður með borgina. Hann sagði
hana fallega, hún minnti hann svo
mikið á heimabæ sinn!
Fegurðarnefnd Reykjavíkur
’Til þess að hamla gegnþessari þróun ætti
Reykjavík að stofna
nefnd sem tekur
fagurfræðilega afstöðu
til allra nýrra bygginga
í borginni.‘
Morgunblaðið/Kristinn
throstur@mbl.is
AF LISTUM
Þröstur Helgason
Það er satt að segja ekkert gaman að labba Laugaveginn.