Morgunblaðið - 03.08.2006, Qupperneq 8

8 FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is
Talsverðum fjöldaumsókna um há-skólanám hér á
landi er hafnað á ári
hverju og lætur nærri að
heildarfjöldi synjana í ár
sé tæplega 2.500.
Ástandið er þó alls ekki
jafnalvarlegt og ætla
mætti af tölunum. Stór
hluti af þeim umsækjend-
um sem er hafnað fær inni
í öðrum skólum enda er
ekki óalgengt að sami um-
sækjandi sæki um í fleiri
en einum skóla. Þar að
auki getur ýmislegt annað
komið til, umsóknir verið
ógildar eða umsækjandi ekki stað-
ist þær kröfur sem viðkomandi
skóli gerir en þær geta verið allt
frá stúdentsprófi yfir í hæfniskröf-
ur til nemenda, eins og t.d. eru
gerðar í listnámi. Hjá Háskóla Ís-
lands er þó almennt ekki farið yfir
hæfni nemenda að öðru leyti en að
viðkomandi verður að hafa lokið
stúdentsprófi.
Vilja öðlast yfirsýn
Hjá menntamálaráðuneytinu
fengust þær upplýsingar að gögn-
um frá skólunum um fjölda um-
sókna og synjanir yrði safnað sam-
an og að til stæði að samkeyra þær
skrár til að sjá hversu margir það í
raun eru sem enga skólavist fá.
Mikilvægt væri fyrir ráðuneytið
að hafa slíka yfirsýn. Ekki væri þó
vitað til þess að kvartanir hefðu
borist frá þeim sem staðist hefðu
allar kröfur en hvergi komist að.
Almennt má segja að þeir sem
þess óska komist að í Háskóla Ís-
lands en algengara er að umsókn-
um sé hafnað í öðrum skólum.
Listaháskólinn hafnar hlutfalls-
lega flestum umsóknum en Há-
skólinn á Akureyri fæstum ef Há-
skóli Íslands er undanskilinn.
Ástæður synjana hjá hverjum og
einum skóla eru misjafnar.
Alls eru nú átta skólar á há-
skólastigi hér á landi; Háskóli Ís-
lands, Háskólinn á Akureyri,
Kennaraháskóli Íslands, Háskól-
inn í Reykjavík, Viðskiptaháskól-
inn á Bifröst, Landbúnaðarháskól-
inn á Hvanneyri, Hólaskóli og
Listaháskóli Íslands.
Hólaskóli og Landbúnaðarhá-
skólinn á Hvanneyri heyra undir
landbúnaðarráðuneytið og fá báðir
skólar fast framlag á fjárlögum.
Fjöldi umsókna í skólana er nokk-
uð svipaður, um 200 í hvorum
skóla og um 40 umsóknum hafnað.
Hjá skólunum fengust þær upp-
lýsingar að ástæðan fyrir því að
ekki væri hægt að taka við fleirum
tengdist húsnæðisvanda og
kennslu.
Hinir skólarnir sex heyra undir
menntamálaráðuneytið þótt
rekstrarform þeirra sé með nokk-
uð ólíkum hætti. Háskóli Íslands,
Háskólinn á Akureyri og Kenn-
araháskólinn eru eiginlegir rík-
isháskólar og taka lög um háskóla
til þeirra. Þeir eiga það auk þess
sameiginlegt að mega aðeins inn-
heimta skráningargjald af nem-
endum sínum upp á 45 þúsund
krónur á meðan Háskólinn í
Reykjavík, Bifröst og Listaháskól-
inn mega innheimta skólagjöld af
sínum nemendum. Þessir skólar
eru fyrir vikið oft nefndir einka-
skólar, en sú nafngift er ekki
allskostar nákvæm þar sem skól-
arnir fá einnig framlög með hverj-
um virkum nemanda frá ríkinu.
Framlög skólanna miðast við
fjölda nemenda og er gerður
kennslusamningur af hálfu
menntamálaráðuneytisins við
skólana. Í slíkum samningi felst að
samið er um tilskilinn fjölda nem-
enda sem skólinn kennir á hverju
ári og ber skólunum að fara eftir
þeim viðmiðunum. Reyndar er
málið ekki alveg svo einfalt að
samið sé um ákveðinn fjölda nem-
enda, heldur er miðað við fjölda
svonefndra virkra nemenda en
virkur nemandi er sá sem tekur
fullt nám, 30 einingar, á einum
vetri. Það gera ekki allir nemend-
ur, þannig að á bak við heildar-
fjölda virkra nemenda er yfirleitt
stærri hópur eiginlegra nemenda.
Samkvæmt kennslusamningi við
Háskóla Íslands voru til að mynda
um 5.300 virkir nemendur árið
2004 en heildarfjöldi nemenda
rúmlega 9.100. Þá skuldbatt ráðu-
neytið sig til þess að greiða ein-
ungis framlag fyrir 5.300 nemend-
ur í fullu námi. Skólum er út af
fyrir sig ekki bannað að fara fram
úr þessum fjölda en greiðslur fyrir
slíka umframkennslu fást alla-
jafna ekki frá ríkinu.
Fjöldi nemenda samkvæmt
kennslusamningi er því yfirleitt sá
þáttur sem takmarkar fjölda nem-
enda inn í skólana.
Litlir hópar á Bifröst
Á Bifröst er slíkur samningur í
gildi en að sögn Magnúsar Árna
Magnússonar aðstoðarrektors er
hins vegar lögð áhersla á það í
skólanum að nemendahópar séu
tiltölulegar smáir. Skólagjöld á
Bifröst eru þau hæstu af skólunum
átta og Magnús segir að það þýði
að skólinn sé ef til vill síður háður
kennslusamningi við ríkið en aðrir
skólar og hafi meira sjálfstæði
varðandi það að taka inn nemend-
ur.
Hjá Háskólanum í Reykjavík er
um 800 umsóknum hafnað og
fengust þær upplýsingar að þar
hefði bæði áhrif húsnæðisskortur
og kennslusamningur við ríkið.
Fréttaskýring | Umsóknir í háskóla
Ólík nálgun
skólanna
Ráðuneytið hyggst samkeyra upp-
lýsingar um umsóknir sem var synjað


 
  
  





  ! 

"


   


 


 

   



 
      
   !"# !


      #  
 







$
Fjöldi umsókna og synjana í ár.
Allir sem vilja fá að byrja
í Háskóla Íslands
 Hjá Háskóla Íslands er enn
verið að vinna úr umsóknum sem
borist hafa og endanleg tala um
nemendafjölda mun ekki liggja
fyrir fyrr en um miðjan mánuð-
inn. Skólanum hafa þó borist um
2.900 umsóknir, þar af 500 frá
erlendum nemum og skiptinem-
um. Almennt er stefnan hjá HÍ að
þar fá allir að hefja nám, svo
fremi sem þeir eru með stúdents-
próf, og skólinn velur þar af leið-
andi ekki úr hópi umsækjenda.
TEFLT er af lífi og sál á Grænlandi þessa dagana. Í
fyrrakvöld var fjör í skákhöll Hróksins þarlendis. Þá
var haldið Nóa-Síríus-mótið 2006 en sigurvegari á því
var hinn ungi og efnilegi Mikisuluk Motzfeldt, frændi
Jonatans Motzfeldts, sem lengstum var forsætisráð-
herra heimastjórnar Grænlendinga. Keppendur á
mótinu voru á öllum aldri og jafnt byrjendur sem
meistarar. Börn hrepptu öll verðlaun á mótinu enda
spiluðu fullorðnir sem gestir. Mikil stemning hefur ver-
ið á Grænlandi kringum fjórðu för Hróksins þangað en
um helgina verður hápunkturinn, IV. Alþjóðlega Græn-
landsmótið – Flugfélagsmótið 2006.
Morgunblaðið/Ómar
Tefla af miklum móð