Morgunblaðið - 18.10.2006, Blaðsíða 11

Morgunblaðið/Kristinn
Málin rædd Össur Skarphéðinsson og Halldór Blöndal skiptust á skoðunum utan ræðustóls Alþingis á þingfundi í gær. Magnús Þór Hafsteinsson fylgist með.
EINAR K. Guðfinnsson sjávarút-
vegsráðherra tilkynnti í umræðu á
Alþingi utan dagskrár í gær að at-
vinnuveiðar á hval yrðu hafnar á ný.
Tóku þingmenn stjórnarandstöð-
unnar misjafnlega vel í ákvörðunina
þrátt fyrir að allir þeir sem tóku til
máls væru sammála um að rétt væri
að Íslendingar nýttu sér dýrastofna í
hafinu með sjálfbærum hætti.
Umræðan sem fram fór í upphafi
þingfundar í gær var til komin að
beiðni Magnúsar Þórs Hafsteinsson-
ar, þingmanns Frjálslynda flokks-
ins, en hann taldi ástæðu til að sjáv-
arútvegsráðherra útskýrði hvers
vegna hvalveiðiskipið Hvalur 9 hefði
látið úr Reykjavíkurhöfn skömmu
áður. Sagði Magnús að um sögulega
og hátíðlega stund hefði verið að
ræða.
Sjávarútvegsráðherra þakkaði
þingmanninum fyrir að hafa byrjað
umræðuna og greindi frá þeirri
ákvörðun sinni að heimila veiðar í at-
vinnuskyni á 9 langreyðum og 30
hrefnum á fiskveiðiárinu 2006–2007.
Kemur sá kvóti til viðbótar þeim 39
hrefnum sem veiddar verða á næsta
ári vegna vísindaveiða Hafrann-
sóknastofnunar.
Forsendur veiða til staðar
Ráðherra sagði að í raun væri um
lítið skref að ræða, enda væri það
stefna íslenskra stjórnvalda að stíga
varlega til jarðar í hvalveiðimálum.
Þjóðréttarlegar heimildir væru til
hvalveiða í atvinnuskyni og Ísland
gæti hafið veiðar í atvinnuskyni líkt
og ríki eins og Bandaríkin, Rúss-
land, Japan og Noregur sem það
gerðu með löglegum hætti. Íslend-
ingar hefðu gert ákveðna fyrirvara
við bann ráðsins við hvalveiðum í at-
vinnuskyni þegar Ísland gerðist á ný
aðili að alþjóðahvalveiðiráðinu. Ráð-
herra nefndi í þessu samhengi að því
hefði verið lýst yfir að veiðar myndu
ekki hefjast fyrr en í fyrsta lagi eftir
sumarið 2006. „Allar forsendur eru
því til staðar til að hefja veiðarnar,“
bætti sjávarútvegsráðherra síðan
við. Sagði hann að Íslendingar hefðu
stundað vísindaveiðar síðan árið
2003 án þess að viðbrögð hefðu orðið
jafnharkaleg og margir óttuðust.
Meiri hagsmunum fórnað
Stjórnarandstöðuþingmenn voru
allir sammála sjávarútvegsráðherra
um að rétt væri að Íslendingar nýttu
þá dýrastofna sem væru í hafinu með
sjálfbærum hætti. Margir þeirra ef-
uðust hins vegar um að þeir hags-
munir sem fælust í atvinnuveiðum á
hvölum væru meiri en þeir hags-
munir sem lagðir væru í hættu
vegna veiðanna. Mörður Árnason,
þingmaður Samfylkingarinnar, taldi
að veiðarnar gætu orðið Íslending-
um dýrkeyptar. „Við getum ekki
vænst þess að alþjóðasamfélagið
telji yfirlýsinguna gefa okkur ský-
lausan rétt til að rjúfa bannið sem
samþykkt var og ekki var mótmælt
árið 1983. Ekki er þörf að rekja þann
vanda sem upp getur komið og
margs konar skaða á landi og þjóði
og mótbyr fyrir Íslendinga á al-
þjóðavettvangi og vandræði á fisk-
mörkuðum og vandi í ferðaþjónustu
og hvalaskoðun sem aukið hefur at-
vinnustöðu á landsbyggðinni.“
Steingrímur J. Sigfússon, þing-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, tók í sama streng
og gagnrýndi að málið hefði ekki
verið rætt í utanríkismálanefnd fyrr
en eftir að Hvalur 9 var í raun hald-
inn til veiða. „Það er ljóst að lítils
háttar atvinnuveiðar munu ekki gefa
af sér nema smáar fjárhæðir og því
allt eins líklegt að við séum að fórna
meiri hagsmunum fyrir minni. Við
verðum fyrir miklu meira tjóni en
þessar takmörkuðu veiðar geta gefið
af sér.“ Þingmenn Frjálslynda
flokksins fögnuðu hins vegar ákvörð-
un ráðherra og Guðjón Arnar Krist-
jánsson gagnrýndi að ekki hefði ver-
ið leyft að veiða fleiri langreyðar.
Þingmenn stjórnarflokkanna,
ásamt sjávarútvegsráðherra, lögðu
hins vegar áherslu á að veiðarnar
væru í samræmi við þá stefnu sem
Alþingi hefði mótað árið 1999 með
þingsályktunartillögu sem þá var
samþykkt af miklum meirihluta
þingmanna. Hjálmar Árnason, þing-
maður Framsóknarflokksins, tók
fram að í ljósi þeirraR ályktunar
hefði það verið gagnrýnivert hefði
ráðherrann ekki stigið það skref sem
tekið hefði verið nú. Samflokksmað-
ur Hjálmars, Kristinn H. Gunnars-
son, benti á að Hafrannsóknastofnun
teldi að hæfilegt væri að veiða 400
hrefnur á ári og 200 langreyðar til að
veiðarnar væru sjálfbærar. Einungis
stæði til að veiða brot af þeim fjölda
á næsta fiskveiðiári.
Þingheimur sammála um
rétt Íslendinga til að veiða
Utandagskrárumræða hafði verið boðuð um hval-
veiðimál á Alþingi í gær og þar dró heldur betur til
tíðinda. Gunnar Páll Baldvinsson fylgdist með því er
Einar K. Guðfinnsson sjávarútvegsráðherra tilkynnti
að hefja ætti hvalveiðar í atvinnuskyni að nýju.
gunnarpall@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 2006 11
ALÞINGI
Í umræðum um störf þingsins beindi Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir, formaður Samfylk-
ingarinnar, þeirri fyrirspurn til dómsmálaráð-
herra hvort honum fyndist nóg gert til að
rannsaka þær hleranir sem áttu sér stað í
kalda stríðinu og þær sem Jón Baldvin Hanni-
balsson og Árni Páll Árnason hafa sagt að hafi
átt sér stað að því loknu á símum þeirra í utan-
ríkisráðuneytinu. Taldi Ingibjörg að rannsaka
ætti málin með heildstæðari hætti en ákveðið
hefði verið. Benti hún á að skynsamlegast
væri að fara þá leið sem Norðmenn hefðu farið
við rannsóknir á pólítískri njósnastarfsemi í
kalda stríðinu.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs tók í sama
streng og skoraði á ríkisstjórnina að „taka
sönsum í leyniþjónustu- og hlerunarmálum“.
Rannsaka ætti atburðina og skoða í framhald-
inu hvort bjóða þyrfti þeim sem orðið hefðu
fyrir hlerunum skaða- eða miskabætur. Taldi
hann að sú leið sem Norðmenn hefðu farið
væri ákjósanleg og að forystumenn stjórn-
málaflokkanna ættu að koma saman og ræða
hvernig best væri að leysa málið. Magnús Þór
Hafsteinsson, þingmaður Frjálslynda flokks-
ins, var einnig þeirrar skoðunar að skynsam-
legt væri að skipa nefnd líka þeirri norsku.
Björn Bjarnason dómsmálaráðherra var því
ósammála að þau mál sem nú væri rætt um
hér á landi væru sambærileg þeim sem skoðuð
hefðu verið í Noregi. Hann hafnaði því einnig
að ríkisstjórnin hefði ekki staðið sig í að upp-
lýsa hin svokölluðu hleranamál. Skipuð hefði
verið nefnd sem fjallaði um aðgang að gögnum
er þau vörðuðu, ákveðið hefði verið að veita
mönnum aðgang að gögnum um hleranir og
ríkissaksóknari hafið rannsókn á hlerunum í
utanríkisráðuneytinu á síðasta áratug. Einnig
taldi hann sérkennilegt að þingmenn stjórn-
arandstöðunnar gagnrýndu þá málsmeðferð
að ríkissaksóknari hæfi rannsókn á málinu.
Deilt um hleranamál
Skiptar skoðanir meðal alþingismanna um hvort feta eigi í fótspor Norðmanna
Morgunblaðið/Kristinn
Hleranir Þingmenn stjórnarandstöðunnar vildu að þing-
ið setti á fót rannsóknarnefnd að norskri fyrirmynd.
ÞINGMENN
stjórnarandstöð-
unnar ræddu um
frumvarp
menntamálaráð-
herra um Ríkis-
útvarpið ohf. í
þaula á þingfundi
í gær. Um var að
ræða framhald á
umræðu sem
hófst í gær en afgreiðsla frumvarps-
ins hefur dregist nokkuð. Umræðan
er sú fyrsta af þremur um frumvarp-
ið en í gær stóð einnig til að ræða
frumvarp menntamálaráðherra til
laga um Sinfóníuhljómsveit Íslands
og um frumvarp til laga um útvarps-
lög, prentrétt og samkeppnislög. Af
því varð ekki, enda fullnýttu stjórn-
arandstæðingar þann ræðutíma sem
þeir höfðu samkvæmt þingsköpum.
Fremur óvenjulegt þykir að fyrsta
umræða um frumvarp dragist svo á
langinn og sökuðu sumir stjórnar-
þingmenn stjórnarandstöðuna um
að tefja málið viljandi.
Til heitra orðaskipta kom stöku
sinnum og hvatti Sigurður Kári
Kristjánsson, þingmaður Sjálfstæð-
isflokksins, þingforseta eitt sinn til
að ávíta Mörð Árnason fyrir að hafa
kallað sig aumingja. Minnti þingfor-
seti menn á að gæta orða sinna og
baðst Mörður afsökunar á orðum
sínum. Klukkan níu í gærkvöldi lauk
umræðunni síðan þegar mælenda-
skrá tæmdist.
Rætt um
RÚV fram
á kvöld
Mörður Árnason
ÞINGMENN Vinstri hreyfingarinn-
ar – græns framboðs hafa lagt fram
tillögu til þingsályktunar um friðlýs-
ingu Austari- og Vestari-Jökulsár í
Skagafirði.
Þingmennirnir vilja að Alþingi
álykti að ríkisstjórninni verði falið að
undirbúa frumvarp til laga um frið-
lýsingu vatnasvæðisins norðan Hofs-
jökuls. Myndi friðlýsingin taka til
vatnasviðs Austari- og Vestari-Jök-
ulsár og yrði hvers kyns röskun á
náttúrulegum rennslisháttum ánna
vera óheimil. Sérstaklega skuli hug-
að að því við undirbúning málsins
hvernig friðlýsing vatnasvæðanna
norðan Hofsjökuls geti tengst fram-
tíðaráformum um Hofsjökulsþjóð-
garð og fallið að stækkuðu friðlandi
Þjórsárvera sunnan jökulsins. Í
greinargerð með þingsályktunartil-
lögunni kemur fram að árnar báðar
renni í gljúfrum og að náttúrufegurð
þeirra sé einstök.
Tillaga um
friðlýsingu
♦♦♦
FÉLAGSMÁLARÁÐHERRA
hyggst leggja fram frumvarp um
gatnagerðargjald þar sem því verður
slegið föstu að gatnagerðargjald sé
skattur. Í lögum sem gilt hafa um
gatnagerðargjald er gengið út frá
því að gatnagerðargjald teljist til
þjónustugjalda en á undanförnum
árum hafa fræðimenn á sviði lög-
fræði bent á að gatnagerðargjald
beri viss einkenni skatta. Hefur
einnig reynt á þetta í úrskurðum fé-
lagsmálaráðuneytisins og dómum
Hæstaréttar. Brýnt þykir að skýrt
sé í lögum á hvaða grunni gjaldtöku-
heimildin er reist en það er markmið
frumvarpsins að eyða allri óvissu um
slíkt. Hefur einnig verið óvíst hvort
heimilt sé að innheimta gatnagerð-
argjald í dreifbýli en með frumvarp-
inu yrði tekinn af allur vafi um að
gatnagerðargjald verði aðeins lagt í
þéttbýli.
Gjald verði
skattur
♦♦♦