Morgunblaðið - 01.12.2006, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
STEFNT er að því að afgreiða frum-
varp um lækkun virðisaukaskatts á
matvörum og veitingaþjónustu frá
Alþingi fyrir jól. Frumvarpinu var
dreift á Alþingi á miðvikudag, og
tekið á dagskrá í gær með afbrigðum
frá þingsköpum Alþingis. Ekki tókst
þó að mæla fyrir því, og er því stefnt
að fyrstu umræðu eftir helgi.
Samkvæmt frumvarpinu lækkar
lægra virðisaukaskattsþrepið úr
14% í 7% frá og með 1. mars nk.
Einnig falla niður vörugjöld af mat-
vælum öðrum en sykri og sætindum.
Stjórnarandstæðingar sögðu m.a.
í umræðum á Alþingi í gær að þeir
sæju þó ekki ástæðu til að taka málið
á dagskrá fyrir jól. Pétur H. Blöndal,
formaður efnahags- og viðskipta-
nefndar þingsins, sagði hins vegar að
frumvarpið snerti fjárlög næsta árs,
og því væri mikilvægt að afgreiða
það fyrir áramót. „Þetta er skatta-
lækkun og ég held að allir gleðjist yf-
ir því,“ sagði Pétur. Stjórnarand-
stæðingar tóku fram að þeir myndu
ekki standa í vegi fyrir frumvarpinu,
enda væri margt gott í því.
Morgunblaðið/Kristinn
Umræður Ögmundur Jónasson og
Hjálmar Árnason ræðast við.
Stefnt að
afgreiðslu
fyrir jól
Mælt fyrir lækkun
vsk. eftir helgi
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
GEIR H. Haarde forsætisráðherra
sagði á Alþingi í gær að ríkisstjórnin
hefði á sínum tíma tekið þá ákvörðun
að amast ekki við því að Ísland væri
á lista yfir hinar svokölluðu staðföstu
þjóðir. Kom þetta fram í máli Geirs í
upphafi þingfundar, er rædd voru
ummæli Jóns Sigurðssonar, for-
manns Framsóknarflokksins, á mið-
stjórnarfundi flokksins um liðna
helgi, um Íraksmálið. Jón sagði þar
m.a. að ákvarðanir íslenskra stjórn-
valda á sínum tíma um málefni Íraks
hefðu verið rangar eða mistök.
Ögmundur Jónasson, þingflokks-
formaður Vinstri grænna, og máls-
hefjandi umræðunnar, las upp um-
mæli Jóns og sagði að með þeim væri
Jón að taka undir með stjórnarand-
stöðunni um að stuðningur við inn-
rásina í Írak hefði verið ólögmætur.
Hann sagði ennfremur að vonandi
væri þeim ekki ætlað að vera yfirklór
í aðdraganda alþingiskosninga til
þess eins að kaupa Framsóknar-
flokknum frið við kjósendur. Hann
spurði Jón því næst hvort þetta mál
hefði verið tekið upp í ríkisstjórn.
Jón sagði að Ögmundur hefði lesið
miklu meira úr ummælum sínum en
efni stæðu til. „Það hefur farið fram
lögfræðileg athugun á lögmæti þess-
arar ákvörðunar á liðnum tíma.
Þetta var sem sagt ræða á flokks-
fundi framsóknarmanna og er liður í
málefnavinnu okkar sem stendur yf-
ir. Það er ekki venja að menn flytji
skýrslur í ríkisstjórn um ræður sínar
á flokksfundum og ég hyggst ekki
taka það upp, enda þarf miðstjórn
Framsóknarflokksins ekki á neinum
leiðbeiningum að halda þaðan.“
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, for-
maður Samfylkingarinnar, sagði að
málið snerist ekki bara um eitthvert
lögmæti. „Þetta snýst um siðferði-
lega ranga ákvörðun sem tekin var
upphaflega af tveimur mönnum og
studd af ríkisstjórninni allri og af
þingmeirihlutanum öllum. Það eru
þessir ráðamenn, þessir formenn
þessara flokka, ríkisstjórnin og þing-
meirihlutinn sem bera siðferðilega
ábyrgð á því að hafa tekið þessa
ákvörðun sem var röng. Hún var
röng þá, hún byggði á röngum for-
sendum þá og hún er röng núna.“
Sæunn Stefánsdóttir, þingmaður
Framsóknarflokks, sagði eins og Jón
að ákvörðun þáverandi forsætisráð-
herra og utanríkisráðherra um Írak
hefði verið lögmæt. Síðan sagði hún:
„Það er ekki mitt að kveða upp úr
með hvort nægilegt samráð hafi ver-
ið haft við utanríkismálanefnd og Al-
þingi í skilningi laga eða ekki en á
hinu hef ég skoðun, og hún er sú að
það hefði verið hyggilegt og rétt að
hafa um þetta víðtækt pólitískt sam-
ráð við Alþingi og utanríkismála-
nefnd.“ Fleiri þingmenn tóku til
máls, m.a. Steingrímur J. Sigfússon,
formaður Vinstri grænna, sem
spurði hvort formaður Framsóknar-
flokksins hygðist biðjast afsökunar á
mistökunum.
Geir H. Haarde sagði sérkennilegt
þegar menn töluðu eins og Íslend-
ingar hefðu verið beinir aðilar að
innrásinni í Írak. „Það var auðvitað
ekki þannig,“ sagði hann. Ákvörðun-
in hefði verið í nokkrum þáttum; hún
hefði m.a. verið um að heimila lend-
ingar og flug í íslenskri lofthelgi.
Slíkt hefði oft verið heimilað áður við
svipaðar aðstæður. Auk þess hefði
hún falist í því að veita 300 milljónir
króna til mannúðaraðstoðar í Írak og
til enduruppbyggingar í kjölfar
átaka. „Þetta eru þær ákvarðanir
sem skiptu máli á árinu 2003. Síðan
tók ríkisstjórnin þá ákvörðun að
amast ekki við því að Ísland væri á
lista yfir hinar svokölluðu staðföstu
þjóðir,“ sagði Geir H. Haarde.
Ákváðu að amast ekki við því
að Ísland væri á listanum
Morgunblaðið/Kristinn
Í þingsalnum Létt var yfir þingmönnum í upphafi þingfundar á Alþingi í
gær, þótt málefnin væru líklega grafalvarleg, að þeirra mati.
TÓLF mótmælendur voru dæmdir
til að greiða sektir í ríkissjóð fyrir að
hafa farið inn á svæði Bectels á Eski-
firði um miðjan ágúst sl. í Héraðs-
dómi Austurlands í gær, en tveir
ákærðu voru sýknaðir. Tæplega 28,6
milljón króna bótakröfu Alcoa
Fjarðaáls var vísað frá dómi.
Einn dæmdu er Íslendingur, tveir
spænskir ríkisborgarar og níu
breskir ríkisborgarar. Sannað þótti
að fólkið hefði farið inn á vinnusvæði
þar sem verið er að reisa álver Alcoa
Fjarðaáls, og neitað að hlýða lög-
reglumönnum sem sögðu fólkinu að
yfirgefa svæðið. Allir höfðu mótmæl-
endurnir komið sér fyrir í krönum
eða nýbyggingum á svæðinu, og
sumir hverjir hlekkjað sig fasta.
Fólkið fór inn á lóðina í því skyni
að mótmæla byggingu álversins og
Kárahnjúkavirkjunar, en var sýknað
af ákæru um brot gegn friðhelgi
einkalífsins þar sem girðing í kring-
um byggingarsvæðið þótti svo veiga-
lítil að hún hefði ekki verið nokkur
fyrirstaða fyrir mótmælendurna.
Vinnusvæðið hefði því hvorki verið
lokað né læst. Fólkið var hins vegar
sakfellt fyrir að hlýða ekki fyrirmæl-
um lögreglu.
Þrír ákærðu, Íslendingurinn og
Spánverjarnir, voru dæmdir til að
greiða 200 þúsund króna sekt í rík-
issjóð, eða sitja ella 14 daga í fang-
elsi. Átta ákærðu voru dæmd til að
greiða 100 þúsund króna sekt, eða
sitja ella í fangelsi í 8 daga. Einn
ákærðu var dæmdur í 50 þúsund
króna sekt eða 4 daga fangelsi. Einn-
ig voru ákærðu dæmd til að greiða
sakarkostnað, samtals um 460 þús-
und krónur.
Skýrist munurinn á þyngd refs-
inga með því að sumir þóttu hafa lagt
líf og limi lögreglumanna í hættu þar
sem lögreglumenn þurftu að sækja
þá upp í byggingarkrana, og því að
mótmæli þeirra stóðu yfir í langan
tíma.
Ekki sýnt fram á tjón
Dóminum þótti hins vegar bóta-
krafa Alcoa Fjarðaáls vegna tjóns
sem hlaust af vinnustöðvun vegna
háttsemi fólksins vanreifuð. Ekki
hefði verið sýnt nægjanlega fram á
meint tjón, og kröfu fyrirtækisins
því vísað frá.
Dóminn kvað upp Ragnheiður
Bragadóttir héraðsdómari. Sækj-
andi var Helgi Jensson sýslumanns-
fulltrúi en verjandi var Gísli M. Auð-
bergsson hdl.
Tólf mótmæl-
endur sakfelldir
Tugmilljóna skaðabótakröfu vísað frá
HÉRAÐSDÓMUR Austurlands dæmdi í gær
tvo erlenda mótmælendur, karl og konu, til að
greiða hvort um sig 200 þúsund króna sekt í rík-
issjóð, auk sakarkostnaðar, fyrir að hafa farið
inn á vinnusvæði Bectels á Eskifirði í byrjun
ágúst sl.
Fólkið, sem bæði eru breskir ríkisborgarar,
fór inn á lóð Bectels, klifraði upp í krana og festi
sig þar.
Það hlýddi ekki fyrirmælum lögreglu um að
koma niður og þurftu sérsveitarmenn að sækja
það upp í kranana.
„Með atferli sínu gengu ákærðu því á rétt ann-
arra og stofnuðu að auki lífi sínu og annarra í
hættu. Með hliðsjón af framangreindu verður að
telja að afskipti lögreglunnar af ákærðu í um-
rætt sinn hafi verið nauðsynlegar,“ segir í dómi
héraðsdóms. Fólkið neitaði að tjá sig um sak-
arefnið fyrir dómi.
Hvort um sig var dæmt til að greiða 200 þús-
und króna sekt í ríkissjóð eða sitja ella í fangelsi
í 14 daga. Ennfremur þurfa þau að greiða sak-
arkostnað, tæplega 253 þúsund krónur, þar með
talið málsvarnarlaun verjanda síns. Samanlagt
þurfa þau því að greiða um 653 þúsund krónur
vegna brotanna.
„Við ákvörðun refsingar ákærðu er litið til
þess að með háttsemi sinni stofnuðu ákærðu lífi
og limum þeirra lögreglumanna, sem fóru upp í
kranana til að ná í þau, í talsverða hættu og að
mótspyrna þeirra stóð yfir í langan tíma. Þá er
litið til þess að um skipulagðar aðgerðir af hálfu
ákærðu var að ræða, sem höfðu í för með sér
umtalsverða röskun á vinnusvæðinu,“ segir í
dómi héraðsdóms.
Dóminn kvað upp Ragnheiður Bragadóttir
héraðsdómari. Sækjandi í málinu var Helgi Jens-
son sýslumannsfulltrúi, en verjandi ákærðu var
Gísli M. Auðbergsson hdl.
Mótmælendur greiði 200 þúsund
Tvennt sakfellt fyrir að fara inn á vinnusvæði Bectels og hlekkja sig við krana