Morgunblaðið - 01.12.2006, Page 38

38 FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Rétt er að segja: Mig langar, þig langar, þau langar.
(Ath.: drenginn langar eins og daginn lengir.)
Gætum tungunnar
ENGIN manneskja með minni
sem nær aftur til gærdagsins
kemst hjá því að
íhuga fortíð sína og
þess samfélags sem
hún er hluti af. Þegar
við vísum til fortíðar
tölum við stundum um
,,sögu“ og ,,sögulegar
staðreyndir“ og bæt-
um því gjarnan við að
,,sagan“ eigi að kenna
okkur eitthvað. En
gerir hún það? Rétt-
um við kúrsinn með
tilliti til þessa sameig-
inlega lærdóms sem
við köllum ,,sögu“?
Sennilega þurfa sagn-
fræðingar öðrum
mönnum fremur að
glíma við slíkar
spurningar og svarið
er oftar en ekki: nei.
Kannski er það ein-
mitt þess vegna að
þeir hafa fengið á sig
dálítið staðlaða ímynd
sem geislar ekki bein-
línis af hamingju.
Yfirburðir mergðarinnar
Fyrir réttri öld hófu nokkrir
ungir menn að gefa út blað í
Reykjavík. Þeir kölluðu það Al-
þýðublaðið. Þar kvað við nýjan tón,
þar kraumuðu nýjar hugmyndir. Í
leiðara 1. tbls. segir að alþýðufólk
sé stærsti þjóðfélagshópurinn.
En því miður er það sögn og
sannindi, að við höfum ekki aðra
yfirburði en mergðina. Völdin get-
um við haft, en viljum þau ekki;
við höfum fengið þau öðrum í
hendur, eða rjettara sagt, leyfum
öðrum að halda þeim fyrir oss. Við
höfum aftur augun og gefum okkur
í auðmýkt undir þrælkun, ranglæti
og fyrirlitningu.
Þótt höfundur telji kjör og
ástæður alþýðu betri á Íslandi „en
sumstaðar hjá öðrum mentaþjóð-
um“, telur hann langt í land að þau
geti talist ásættanleg. Meg-
inástæða þess er að hans mati að
„við kunnum ekki, við þorum ekki,
við reynum ekki að hjálpa okkur
sjálfir.“ Ef alþýðan ætli að lifa
frjáls í þjóðfélagi þurfi hún að efla
þekkingu sína. „Við þurfum að
þekkja hlutverk okkar og þýðingu
í þjóðfélaginu. Við
þurfum að vita hvaða
réttur okkur ber og
hvaða skyldum við
höfum að gegna. Við
þurfum að sjá með
augum skynseminnar
það, sem við gerum
og það, sem við okkur
er gert. Við þurfum
að læra að meta gildi
félagsskaparins. Við
þurfum að heimta
þann rétt, sem við
eigum, og læra að
beygja okkur undir
þær lagakvaðir, sem
heill þjóðarinnar er
undir komin. Við
þurfum að fylgjast
með tímanum í verk-
legum framkvæmdum
og afla okkur þeirrar
þekkingar sem til
þess útheimtist.“
Í annarri grein
sama tbls. sem ber
yfirskriftina „Til
verkmanna!“ gætir sama viðhorfs
til þekkingar og samstöðu. Þar
segir:
„Valdhafar og auðmenn eiga
einkar hægt með að ná rjetti sín-
um í flestum tilfellum; og stundum
gera þeir það líka með svo miklu
ofurkappi og með svo mikilli
frekju, að úr því verður hið
svæsnasta ofríki, sem ótal saklaus-
ir mega beygja sig undir, vegna
sinnar fátæktar og lítilmensku.“
Lesandi þarf ekki að vera sér-
staklega glöggur, eða vel að sér í
,,sögu“ til þess að sjá að ívitnuð
textabrot eru gömul. Já, þau eru
100 ára og tæplega einu betur.
Það er nöturlegt, nöturlegt vegna
þess að það sem gerir þau svo
augljóslega ,,gömul“ er aðeins
stafsetning og orðaval, hugsunin á
jafnt við nú og þá.
Andvökupæling
um lærdóm
sögunnar
Þorleifur Friðriksson fjallar
um lærdóm sögunnar
»Réttum viðkúrsinn með
tilliti til þessa
sameiginlega
lærdóms sem
við köllum
,,sögu“?
Þorleifur Friðriksson
Höfundur er sagnfræðingur og tekur
þátt í forvali VG í Reykjavík og Suð-
vesturkjördæmi.
MORGUNBLAÐIÐ hefur verið
á fullu að kynna áhuga Norðmanna
á að bjóða fram hertól sín til þátt-
töku í að „tryggja öryggi Íslands“
og nýta í því skyni Keflavík-
urflugvöll. Engu er líkara en upp-
vakningur frá 13. öld haldi á penna
í þessari viðamiklu umfjöllun, nánar
tiltekið jarlinn Gissur
heitinn Þorvaldsson.
Yfirgangur Norð-
manna í Norðurhafi
ætti að vera öllum Ís-
lendingum sem eru
komnir til vits og ára
kunnur. Norðmenn
reka útþenslustefnu á
höfunum og Íslend-
ingar hafa átt undir
högg að sækja gagn-
vart þeim um réttindi
sín í Norðurhafi sem
Norðmenn eru farnir
að kalla Noregshaf.
Í umfjöllun blaðsins er öryggi
vaxandi skipaumferðar í nágrenni
Íslands mjög haldið á lofti en þar
er fyrst og síðast um hagsmuni
Norðmanna að ræða, ekki síst
norska olíufélagsins Statoil.
Nei, það er ekki verið að tala um
öryggi íslenskra skipa, en þess er
að vænta að uppvakningurinn Giss-
ur jarl komi þeim skilaboðum til
þjóðarinnar innan tíðar að hið vax-
andi herveldi Stór-Noregur bjóðist
til að tryggja a.m.k. sex skipaferðir
til Íslands eins og kveðið var á um
í Gamla sáttmála er undirritaður
var árið 1262 (1264 af Austfirð-
ingum) sem tryggði yfirráð Norð-
manna og síðar Dana yfir Íslandi í
nær 700 ár! Það er jafn fráleitt af
Íslendingum að þiggja svona bjarn-
argreiða frá frændþjóðinni eins og
það að Norðmenn myndu þiggja
svipað tilboð frá Rússum sem eiga í
deilum við þá um hafsvæði, auðlind-
ir og eyjar rétt eins og Íslendingar.
Nú eiga Norðmenn og Þjóðverjar
ekki í deilum á höfunum og eru
samherjar í NATO en varla myndu
Norðmenn taka í mál að þýski flug-
herinn sæi að mestu um loftvarnir
Norðmanna í ljósi sögunnar.
„Skilningur á varnarþörf Íslend-
inga“ er ein millifyrirsögnin og
höfð eftir norska viðmælandanum.
Þessi föðurlegi tónn er eins og
bergmál frá árinu 1262.
Og eftirfarandi millifyrirsögn
hlýtur að rata beint í heims-
metabók Guinness fyrir gort:
„Norski flotinn hefur sett sér það
markmið að verða bezti sjóher í
Evrópu árið 2010.“ Það munar ekki
um það. Það hvarflar
að manni að norski
flotamálaráðherrann
hafi verið búinn að fá
sér eitthvað sterkt út í
kaffið þegar þarna var
komið sögu í tilboðs-
viðræðunum. Ótrúlegt
að norsk stjórnvöld
skuli hafa trúað Mogg-
anum fyrir þessu há-
leita markmiði sínu.
Eins gott að breski
flotamálaráðherrann,
hvað þá hinn rúss-
neski, séu ekki að
glugga í Moggann, það myndi kalla
á nýtt vígbúnaðarkapphlaup á höf-
unum.
Á þessum stórmynnta tímapunkti
viðræðnanna hefði verið við hæfi að
Morgunblaðið hefði spurt úlfinn í
„sauðargærunni“ eins og Rauðhetta
í ævintýrinu: „Já, en af hverju ertu
með svona stóran munn?“ Það er
að vonum að í gegnum allt viðtalið
fer sá norski eins og köttur í kring-
um heitan graut að benda á ein-
hvern aðila sem Íslendingum stafi
hætta af enda kötturinn sjálfur
holdgervingur hinnar raunverulegu
hættu.
Geir forsætisráðherra segir m.a.
í Mbl. 21.11. 06: „Þarna erum við
að tala um að hafa reglubundið eft-
irlit og árétta okkar fullveldi á
hefðbundnum friðartímum. Það er
líka mjög mikilvægt“.
Þetta er auðvitað laukrétt hjá
Geir. En hann hlýtur að gera sér
grein fyrir því að fullveldið verður
ekki áréttað með norskum herþot-
um, hvað þá með aðstöðu á Íslandi.
Norðmenn, sem rændu okkur full-
veldinu og arði um alda skeið og
sem við eigum í deilum við í Norð-
urhafi geta fráleitt fengið eftirlits-
hlutverkið. Sjókortastofnun þeirra
í Stavanger lét gera sjókort (INT
10 300) af Norðurhafinu fyrir all-
mörgum árum, þar sem dregnar
eru fiskilögsögur um Svalbarða,
Bjarnarey og Jan Mayen en þess-
ar eyjar hafa enga fiskilögsögu í
skilningi hafréttarsáttmálans.
Norðmenn hafa kastað eign sinni
á allt svæðið og nefnt Noregshaf
sem er algert rangnefni og yf-
irgangur gagnvart aðliggjandi
ríkjum og brot á hafréttarsáttmál-
anum. Þetta sjókort af Norðurhaf-
inu nær yfir allt hafsvæðið frá
suðurodda Grænlands í vestri til
Rússlands í austri.
Hollt er að hafa í huga að Ís-
lendingar fengu engan stuðning
frá Norðmönnum í landhelgisstríð-
unum og þeir létu Íslendinga eina
um baráttuna en færðu jafnharðan
út sína landhelgi þegar Íslend-
ingar höfðu landað sigrunum gegn
Englendingum.
Hin fyrirsjáanlega gríðarlega
aukning á skipaumferð sem Morg-
unblaðinu og norsku viðmælend-
unum er tíðrætt um er fyrst og
fremst norskt og bandarískt hags-
munamál, ekki síst um að ræða
gasflutninga á vegum Statoil til
Bandaríkjanna.
Manni varð ómótt að heyra það
í fréttum sjónvarpsins að Val-
gerður utanríkisráðherra ætlaði að
ræða við norska starfssystur sína
um „málið“ á NATO-ráðstefnunni
í Ríga og því bætt við að ekki
væri neitt ákveðið um skiptingu
kostnaðarins.
Hvarflar það virkilega að ís-
lenskum ráðamönnum að til
greina komi að borga Norð-
mönnum fyrir útþenslustefnu
þeirra á hafinu og eftirlit með sín-
um eigin olíu- og gasflutn-
ingaskipum?
Fyrst Geir og Valgerður eru á
annað borð tilbúin að hætta sér út
í viðræður við þessa norsku haf-
drottnunarsinna á NATO-
ráðstefnunni í Ríga þá bera þau
vonandi gæfu til að ýta öllum hug-
myndum um norskar herþotur og
önnur norsk stríðstól út af borðinu
en bjóða í þess stað upp á við-
ræður um dráttarbáta og örygg-
istól af þeim toga.
Útþenslustefna Norðmanna
Daníel Sigurðsson skrifar um
hugsanlegt varnarsamstarf
Norðmanna og Íslendinga
»Hvarflar það virki-lega að íslenskum
ráðamönnum að til
greina komi að borga
Norðmönnum fyrir út-
þenslustefnu þeirra á
hafinu …?
Daníel Sigurðsson
Höfundur er sjálfstætt
starfandi véltæknifræðingur.
Laugavegi 42 • sími 551 8448
Gullsmiðja
Hansínu Jens
Skart smíðað af Hansínu
og Jens Guðjónssyni