Morgunblaðið - 15.12.2006, Blaðsíða 10

10 FÖSTUDAGUR 15. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
FJÖLGA þarf sjúkraliðum og hjúkr-
unarfræðingum verulega á næstu
árum til þess að mæta vaxandi þörf
fyrir heilbrigðisstarfsmenn. Þetta
kom fram á fundi sem Siv Friðleifs-
dóttir heilbrigðisráðherra hélt í gær
en þar var kynnt skýrsla sem Hag-
fræðistofnun hefur unnið fyrir ráðu-
neytið um þörf fyrir fólk í heilbrigð-
isþjónustunni. Fram kemur í
skýrslunni að fjöldi lækna sem út-
skrifaður er á ári hverju sé nokkuð
viðunandi og ástandið í stétt sjúkra-
þjálfara sé nokkuð gott.
Á fundinum gerðu ráðherra og
þeir Tryggvi Þór Herbertsson, for-
stöðumaður Hagfræðistofnunar og
Axel Hall, sérfræðingur hjá stofn-
uninni, grein fyrir niðurstöðum
skýrslunnar, sem er sú fyrsta sinnar
tegundar og unnið hefur verið að
undanfarin tvö ár.
Tryggvi sagði ljóst að á næstu ár-
um myndi eftirspurn eftir heilbrigð-
isstarfsmönnum vaxa mjög á Ís-
landi. „Bæði vegna þess að aldurs-
samsetning þjóðarinnar er að
breytast vegna lægri fæðingartíðni
og aukinnar lífslengdar,“ sagði
Tryggvi. Auk þess hefði lífsstíll fólks
breyst og eftirspurn eftir heilbrigð-
isþjónustu myndi vaxa mikið í fram-
tíðinni. Sagði Tryggvi að í spánni
kæmi fram að lyfta þyrfti grettistaki
í því að mennta heilbrigðisstarfs-
menn. Í haust hefðu yfirvöld ákveðið
að auka fjárframlög til Háskóla Ís-
lands og Háskólans á Akureyri til
þess að mennta fleiri hjúkrunar-
fræðinga en plássum fyrir nema var
þá fjölgað úr 80 í 105 í HÍ og úr 35 í
45 í HA.
Ástandið ekki gott hjá
sjúkraliðum
Í skýrslu Hagfræðistofnunar
kemur fram að ástand mála hjá
sjúkraliðastéttinni sé almennt ekki
gott. Síðastliðin 10 ár hafi að jafnaði
um 87 sjúkraliðaleyfi verið gefin út á
ári og sé miðað við spá fagfélags
þeirra sé ljóst að of fáir einstakling-
ar sæki í sjúkraliðanám. Gera megi
ráð fyrir að útskrifa þurfi á bilinu
120 til 140 sjúkraliða á ári en takist
ekki að laða að fleiri í námið muni
skorturinn aukast á næstu árum.
Sama gildir um hjúkrunarfræð-
inga. Um 110 hjúkrunarfræðingar
útskrifast á ári hverju en Hagfræði-
stofnun telur raunhæft að gera ráð
fyrir að útskrifa þurfi 130 til 140
hjúkrunarfræðinga árlega. Að jafn-
aði útskrifast um 48 læknar hér á
landi árlega, sem er nokkuð við-
unandi, að því er segir í skýrslunni.
Þar er hins vegar bent á að taka
verði tillit til þess að stór hópur
lækna hverfi tímabundið af innlend-
um vinnumarkaði meðan hann sæki
sérmenntun til útlanda. Á móti komi
þó að fleiri stundi nú grunnnám í út-
löndum og komi svo hingað til lands
sem unglæknar og vinni tímabundið
sem slíkir. Ástandið í stétt sjúkra-
þjálfara er nokkuð gott, segir í
skýrslunni, en árlega útskrifast um
20 sjúkraþjálfarar.
Um 500 hjúkrunarfræðingar
starfa við annað
Axel Hall ræddi m.a. þá þætti sem
hefðu áhrif á framboð og eftirspurn
innan heilbrigðiskerfisins. Sagði
hann m.a. að tækniframfarir og hag-
vöxtur hefðu áhrif, breyttir lifnaðar-
hættir og fleira. „Við erum hluti af
alþjóðlegum vinnumarkaði. Sér-
hæfðir starfskraftar hafa mörg
tækifæri til þess að stunda störf
bæði hér á landi og erlendis,“ benti
hann á. Þá myndi fólk nýta sér þau
tækifæri sem nú byðust til að fara
fyrr á eftirlaun, m.a. vegna tilkomu
viðbótarlífeyrissparnaðar. Á endan-
um snerist málið svo um launakjör-
in, sem skiptu ávallt miklu.
Axel sagði að það sem sennilega
lægi til grundvallar skorti á starfs-
fólki í heilbrigðisþjónustunni nú
væri að margt hjúkrunarfólk hefði
horfið til annarra starfa. Fram kom í
máli heilbrigðisráðherra á fundinum
að í dag vinni um 500 menntaðir
hjúkrunarfræðingar við annað en
sína grein. „Okkur vantar þetta fólk
inn, það er vont að missa það út,“
sagði Siv. Alls eru hjúkrunarfræð-
ingar í landinu um 3.000 talsins.
Kvaðst ráðherra í heildina ánægð
með mannaflaspána. Ljóst væri að
við þyrftum að „herða okkur í að út-
skrifa fleiri hjúkrunarfræðinga og
mennta fleiri sjúkraliða.“
Þörf á verulegri fjölgun sjúkraliða og
hjúkrunarfræðinga á næstu árum
Grettistaki þarf að lyfta
í menntun heilbrigðis-
starfsmanna að því er
fram kom á fundi þar
sem skýrsla um starfs-
fólk í heilbrigðiskerfinu
var kynnt.
Morgunblaðið/Golli
Skortur Viðvarandi mannekla hefur verið á Landspítalanum undanfarin misseri. Helst vantar sjúkraliða og hjúkr-
unarfræðinga til starfa. Myndin er af sjúkraliðum á endurhæfingardeild Landspítalans á Grensás.
hefur verið skýrlega leitt í ljós, að
áfrýjandi hafi krafið fyrirtækin
Mjólku (þ.e. hinn upphaflega kvart-
anda) og Ostahúsið um mismun-
andi verð, er þau keyptu af honum
undanrennuduft, sbr. reikninga
dags. 7. október 2005. Var verðið til
Ostahússins ekki leiðrétt til hækk-
unar en gefinn út reikningur á
hækkuðu verði hinn 14. október
2006 og þá ekki að frumkvæði
áfrýjanda heldur þá fyrst eftir að
erindi þess efnis hafði borist hon-
um frá Mjólku. Fer því ekki á milli
mála, að mati áfrýjunarnefndar
samkeppnismála, að umræddum
viðskiptaaðilum áfrýjanda hafi ver-
ið „mismunað með ólíkum skilmál-
um í sams konar viðskiptum,“ (í
skilningi c liðar 2. mgr. 11. gr. sam-
keppnislaga), á þeim tíma er hér
um ræðir, þótt mismununin varði
að vísu í stuttan tíma. Af þessu
leiddi tímabundna skerðingu á
samkeppnisstöðu umræddra við-
skiptaaðila, í merkingu umgetins
ákvæðis samkeppnislaga.
Með vísun til þess, sem hér hefur
verið sagt, sem og að öðru leyti til
röksemda Samkeppniseftirlitsins
fyrir hinni kærðu ákvörðun, ber að
staðfesta hana,“ segir enn fremur í
niðurstöðunni.
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
ÁFRÝJUNARNEFND samkeppn-
ismála hefur staðfest þá niðurstöðu
Samkeppnieftirlitsins að Osta- og
smjörsalan sf. hafi brotið ákvæði
samkeppnislaga við sölu á undan-
rennudufti til Mjólku, þar sem
fyrirtækið hafi ekki notið sömu við-
skiptaskilmála og Ostahúsið.
Osta- og smjörsalan höfðaði mál-
ið gegn Samkeppniseftirlitinu til að
fá ákvörðun þess hrundið um að
samkeppnislög hefðu verið brotin.
Í niðurstöðu áfrýjunarnefndar
samkeppnismála segir að ljóst sé
að búvörulög gildi um verðákvörð-
un mjólkurafurða og gangi þau
framar samkeppnislögum þar sem
búvörulögunum sleppi falli við-
skipti með búvörur undir sam-
keppnislög.
Osta- og smjörsalan ráðandi
í sölu á undanrennudufti
Segir jafnframt að ljóst sé að
Osta- og smjörsalan sé markaðs-
ráðandi hvað varði framleiðslu og
sölu á undanrennudufti hér á landi
og hafi í raun réttri einokunarstöðu
miðað við núverandi aðstæður.
„Af hálfu Samkeppniseftirlits
Osta- og smjör-
salan braut sam-
keppnislög á Mjólku
SIV Friðleifsdóttir heilbrigðisráð-
herra ræddi aðgerðir vegna skorts á
hjúkrunarfræðingum og sjúkralið-
um. Nú hefði plássum í námi í hjúkr-
unarfræði verið fjöglað sem væri
ánægjulegt. Þetta myndi leysa fyrir-
sjáanlegan vanda „en það verður
vandi þangað til þessir nýju nemar
fara að útskrifast sem verður ekki
fyrr en eftir fjögur ár“.
Líka þyrfti að stuðla að fjölgun
sjúkraliða. Verið væri að vinna í því
en áfram yrði þó skortur á sjúkralið-
um. „Það er alveg ljóst að við þurf-
um að halda mjög vel utan um
starfsmennina sem eru í þessum
greinum,“ sagði Siv. Hrósaði hún
sérstaklega Landspítala – háskóla-
sjúkrahúsi fyrir átak sem þar væri
verið að gera í þessu. Þar væri búið
að ráða starfsþróunarstjóra, sem
ræddi við starfsmenn, m.a. þá sem
hygðust hætta.
Siv sagði að vinna þyrfti að því að
þeir sem lykju sjúkraliða- og hjúkr-
unarfræðinámi skiluðu sér til starfa
í þessum greinum og einnig þyrfti að
huga að því að ráða erlenda hjúkr-
unarfræðinga og sjúkraliða. „Við er-
um með hlutfallslega mjög fáa er-
lenda hjúkrunarfræðinga,“ sagði
Siv. Á LSH væru þeir í kringum 40
talsins. Um helmingur þeirra hefði
verið við störf í meira en fimm ár.
Áfram skortur á næstunni