Morgunblaðið - 27.01.2007, Síða 10

10 LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
SPENNUFALL er orðið sem fyrst
kemur upp í hugann þegar litið er
yfir liðna viku á Alþingi. Stjórn-
arandstaðan tilkynnti á mánudag
að umræðum um Ríkisútvarpið ohf.
væri lokið af hennar hálfu og gaf út
sameiginlega yfirlýsingu um fram-
tíð RÚV. Við blaðamennirnir höfð-
um sett okkur í stellingar fyrir
langa þingfundi og sama má segja
um þingmenn meirihlutans. Þessar
snöggu málalyktir komu því dálítið
á óvart og það var eins og það tæki
fólk smátíma að átta sig á að þing-
fundir yrðu með hefðbundnara
sniði. Allt datt í dúnalogn í Alþing-
ishúsinu þegar þingflokkarnir
funduðu hver í sínu horni á mánu-
dag. Í framhaldinu fór dagskrá ró-
lega af stað og þingfundum hefur
lokið á tiltölulega fjölskylduvænum
tíma alla vikuna.
Flest dagskrármálin hafa verið
stjórnarfrumvörp í fyrstu umræðu.
Þingmenn hafa þá lagt það til mál-
anna sem þeim þykir nauðsynlegt
að viðkomandi nefnd skoði en ekki
hefur verið hrein andstaða við neitt
þessara frumvarpa, heldur aðeins
um smærri efniságreining að ræða.
Þingið tók þó smám saman við
sér eftir því sem leið á vikuna og á
fimmtudag voru umræður í upphafi
þingfundar heldur fjörlegar þar
sem ráðherrar voru m.a. sakaðir
um að hafa breytt ráðuneytum sín-
um í kosningaskrifstofur. Ögmund-
ur Jónasson setti spurningarmerki
við það að ráðherrar gætu lofað
öllu fögru rétt fyrir kosningar og
þá oft fjárútlátum fyrir næstu rík-
isstjórn. Þó þótti meirihlutaþing-
mönnum ómaklegt að vekja máls á
þessu í tengslum við nýja stefnu í
málefnum innflytjenda.
Frjálslynda flokknum barst lið-
styrkur í byrjun vikunnar þegar
Valdimar Leó Friðriksson tilkynnti
að hann hygðist ganga til liðs við
flokkinn. Þetta kom kannski ekkert
svakalega á óvart enda hefur Valdi-
mar verið orðaður við Frjálslynda í
nokkurn tíma og athygli vakti þeg-
ar hann sat til borðs með þing-
flokknum í matsalnum nýverið.
Frjálslyndir eru þá orðnir jafn-
margir og áður en Gunnar Örlygs-
son sagði sig úr flokknum á vordög-
um 2005. Vistaskipti virðast þó hafa
mismikil áhrif á menn. Valdimar fíl-
efldist eftir að hafa sagt sig úr Sam-
fylkingunni og fór margfalt oftar
upp í ræðustól. Lítið hefur hins veg-
ar farið fyrir Gunnari á þessu þingi
og hann hefur aðeins tekið sex sinn-
um til máls í allan vetur.
Kristinn H. Gunnarsson hefur
einnig verið orðaður við Frjáls-
lynda flokkinn, þótt hann hafi sjálf-
ur engar yfirlýsingar gefið út þess
efnis. Færi svo að Kristinn gengi
einnig til liðs við Frjálslynda má
ætla að flokknum gæti reynst erfitt
að koma öllum þessum „þungavigt-
armönnum“ fyrir í kjördæmunum
án þess að það vekti ákveðna úlfúð
hjá „fólkinu á gólfinu“.
Líklegt er að einhverjar svipt-
ingar verði hjá flokknum nú um
helgina og ber þá hæst varafor-
mannskjörið. Guðjón Arnar Krist-
jánsson, formaður flokksins, hefur
tvisvar gefið út yfirlýsingu um
stuðning sinn við Magnús Þór Haf-
steinsson en mótframbjóðandi hans
er sú kona sem hefur verið hvað
mest áberandi í störfum flokksins,
Margrét Sverrisdóttir.
Flokksforystan hefur fengið á sig
gagnrýni fyrir harkalega aðför að
Margréti og að karlarnir standi
saman. Kvenlægar áhyggjur, kall-
aði Guðjón Arnar það í viðtali við
RÚV.
Ósjálfrátt rifjast upp orð Ingi-
bjargar Sólrúnar Gísladóttur um
samkennd kvenna á þingi. Eitthvað
virðist þó fara meira fyrir sam-
kennd karla í þessum efnum, ef
marka má stórkarlalegan hlátur
þegar formaðurinn sagðist ekki
endilega þurfa að lýsa opinberlega
yfir stuðningi við manninn sem stóð
honum við hlið, en gerði það samt,
tvisvar.
ÞINGBRÉF
Halla Gunnarsdóttir
Spennufall og
samkennd karla
halla@mbl.is
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
LÖGREGLAN hefði ekki getað not-
að tálbeitu með sama hætti og frétta-
skýringaþátturinn Kompás gerði
þegar hann egndi fyrir dæmdan-
barnaníðing við gerð þáttar sem
sýndur var sl. sunnudag, að mati
Stefáns Eiríkssonar, lögreglustjóra
höfuðborgarsvæðisins. Á hinn bóginn
gætu gögn sem fréttamenn Kompáss
hafa undir höndum nýst lögreglu.
Fréttastofa Stöðvar tvö afhendir lög-
reglu í gær gögnin, sem lögregla tel-
ur sig þurfa til að bera kennsl á 5 ein-
staklinga sem myndaðir voru í
tengslum við umfjöllunina.
Þótt Stefán telji ótvírætt að lög-
regla hefði ekki getað notað sömu að-
ferðir og Kompás er það alls ekki svo
að lögregla geti ekki notað tálbeitur
við störf sín. Þær verða einfaldlega að
starfa með öðrum hætti. Ítarlega er
fjallað um notkun á tálbeitum í
skýrslu til dómsmálaráðherra um
„sérstakar rannsóknaraðferðir lög-
reglu“ frá 1999. Sjónum er sérstak-
lega beint að notkun tálbeitna við
rannsóknir fíkniefnabrota en ekkert
er fjallað um notkun á spjallþráðum
netsins enda hafði umræða um mögu-
leika sem þeim tengjast ekki ná við-
líka hæðum og nú.
Munur á virkri og
óvirkri tálbeitu
Í skýrslunni kemur m.a. fram að
gerður er greinarmunur á virkri og
óvirkri tálbeitu. Óvirk tálbeita kemur
fram sem eins konar agn eða fórn-
arlamb í gildru sem sett er á svið, t.d.
til að hafa hendur í hári árásarmanns.
Slík tálbeita getur til að mynda verið
látin ganga um á svæði þar sem mikið
hefur verið um líkamsárásir eða
nauðganir og ætla má að árásarmað-
ur láti aftur til skarar skríða. Notkun
tálbeitu með þessum hætti vekur upp
fá álitaefni en öðru máli gegnir um
notkun virkrar tálbeitu, einkum í
tengslum við rannsókn fíkniefna-
brota, að því er segir í skýrslunni, því
virk tálbeita kemur ekki fram sem
fórnarlamb, heldur þátttakandi í
broti aðalmanns.
Notkun virkrar tálbeitu við lög-
reglurannsóknir getur verið var-
hugaverð og í skýrslunni segir að
meta verði í hverju tilviki fyrir sig
hvort beiting þessa úrræðis sé lög-
mæt lögregluaðgerð. „Mikilvægasta
atriðið sem hefur verið lagt til grund-
vallar við mat á því hvort tálbeituað-
ferð er lögmæt er að með henni sé afl-
að sönnunar um brot sem hefði að
öllum líkindum verið framið án tillits
til þátttöku tálbeitunnar. Ef tálbeita
kallar fram brot sem ætla má að hefði
ekki verið framið nema fyrir tilstilli
hennar er komið út fyrir mörk lög-
mætra aðgerða. Af þessum ástæðum
verður tálbeita almennt að haga að-
gerðum sínum þannig að verulegar
líkur séu á því að brot það, sem hún
stuðlar að, hefði verið framið hvort
sem var, sama brot eða annað hlið-
stætt. Annað skilyrði, sem í reynd er
nátengt hinu fyrra, er að rökstuddur
grunur verður að liggja fyrir gagn-
vart þeim sem tálbeituaðgerðin bein-
ist gegn. Þannig má ætla að lögreglu
væri óheimilt að fá virkri tálbeitu það
hlutverk að leita uppi fíkniefnasala,
án þess að nokkur sérstakur lægi
undir grun sem seldi tiltekin fíkniefni
eða magn fíkniefna í því skyni að unnt
væri að handtaka hann við framningu
brots.“
Stóðst ekki mann-
réttindasáttmála
Mannréttindadómstóll Evrópu tók
á slíku máli árið 1998 en í því máli
hafði lögregla í Portúgal útbúið tvo
lögreglumenn sem tálbeitur til þess
að leita uppi heróínsala án þess að
nokkur sérstakur lægi undir grun.
Komust þeir á slóð manns sem hafði
aldrei verið grunaður um fíkniefna-
brot en var handtekinn eftir að hafa
selt tálbeitunum heróín. Varð það
niðurstaða dómstólsins að þessi rann-
sóknaraðferð bryti í bága við rétt
heróínsalans til réttlátrar málsmeð-
ferðar.
Ekki hvaða tálbeita sem er
„Lögregla telur sér heimilt að nota
tálbeitur en ekki hvaða tálbeitu sem
er,“ sagði Stefán og vísaði sérstak-
lega til ofangreinds dóms Mannrétt-
indadómstólsins sem væru lög hér.
„Ég lít svo á að yfirvöld geti ekki not-
að tálbeitu með þeim hætti sem var
gert í þættinum. Ég held að það sé
hafið yfir allan vafa og nokkuð klárt
að það myndi ekki standast Mann-
réttindasáttmála Evrópu ef yfirvöld
gerðu þetta.“ Aðspurður hvort lög-
regla gæti notað gögn sem aflað var
með þessum hætti, sagði Stefán að
það væri a.m.k. ekki útilokað. Lög-
regla þyrfti annars vegar að kanna
hvort sá einstaklingar sem fjallað var
um í þættinum á sunnudag hefði
framið refsiverð brot. Hins vegar
lægi það fyrir, samkvæmt upplýsing-
um þeirra Kompássmanna, að karl-
menn hefðu lýst yfir áhuga sínum, og
gengið býsna langt í því, að óska eftir
kynferðislegu samneyti við börn.
„Við teljum mjög mikilvægt að fá
nánari upplýsingar um það út frá al-
mannahagsmunum, vegna öryggis
borgaranna og barnanna,“ sagði
Stefán. Aðspurður hvað lögregla
myndi gera við þessar upplýsingar,
sagði hann að m.a. yrði kannað hvort
þeir kynnu að tengjast óupplýstum
málum sem tengjast áreitni o.fl.
Lögregla hefði ekki getað
notað tálbeitu Kompáss
„STAÐAN er ekki nógu góð, það er
alveg ljóst. Það hefur sigið mikið
saman og bráðnað og það er ekkert
sem við getum gert fyrr en það fer að
frjósa og snjóa,“ segir Grétar Hallur
Þórisson, forstöðumaður skíðasvæða
höfuðborgarsvæðisins, en veður hef-
ur farið hlýnandi undanfarna daga.
Grétar Hallur segir að það sem af er
janúar hafi verið opið í fjóra daga í
Bláfjöllum, en opnað var síðastliðinn
föstudag og var opið fram á mánu-
dag. Í janúar í fyrra var opið í Blá-
fjöllum í tólf daga í janúar. Grétar
Hallur segir að eftir mánudaginn
hafi farið að blása af vestri og svo
hafi smáhlýnað. „Þetta er engin asa-
hláka, það hefur ekki hlánað mjög
mikið. En við vorum bara með það
lítið af snjó að við máttum ekki við
neinu,“ segir hann.
Útlitið ekki gott fyrir helgina
Útlitið fyrir helgina er ekki gott og
kveðst Grétar Hallur ekki bjartsýnn
á að hægt verði að opna í Bláfjöllum.
Hann segir að janúarmánuður reyn-
ist oft ansi erfiður fyrir skíðaiðkend-
ur, en orsakirnar virðist vera aðrar
nú en fyrr. Áður hafi válynd veður
komið í veg fyrir að fólk kæmist á
skíði en nú sé það hláka sem valdi.
„Engu að síður erum við bjartsýn,“
segir Grétar Hallur og bendir á að
enn sé nóg eftir af vetrinum.
Beðið er
eftir frosti
og snjó