Morgunblaðið - 02.09.2007, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 2. SEPTEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
BYGGÐ Í DEIGLU
hringveginn,“ segir Hilmar.
Páll Kristjánsson hnífasmiður og íbúi Ála-
fosskvosar er sammála því: „Þetta er rúmlega 2
mínútna krókur að fara á Þingvallaveginn á leið
til Reykjavíkur og ég vil að íbúar Helgafells-
byggðar fari þá leið. Sá vegur er tilbúinn og inni
á skipulagi. En við höfum ekkert á móti hverf-
inu, það verður bara flott. Þau geta labbað hing-
að niður eftir, það verður fullt af göngustígum.“
Þrátt fyrir að tengibraut um brú austan
Varmár sé í aðalskipulagi til 2024 virðist enginn
lengur vilja veg á þeim stað. En bæjarfulltrúar
saka Varmársamtökin um að vilja fá tengibraut
þar til að losna við Helgafellsbrautina. Og fé-
lagar í Varmársamtökunum segja bæjaryf-
irvöld ætla að koma þeirri tengibraut í gegn
með tíð og tíma. Þannig eru deilendur meira að
segja ósammála um það sem þeir eru sammála
um.
Íbúar stofna samtök
Þegar sjarma Álafosskvosarinnar er lýst rifja
margir íbúar upp hversu gagnteknir þeir hafi
verið við fyrstu komu sína þangað. Þannig er
um Berglindi Björgúlfsdóttur, formann Var-
mársamtakanna, sem hafði þá búið vestanhafs í
rúman áratug. „Ég sá strax að hér vildi ég setj-
ast að. Hvílíkur ævintýraheimur!“
En þegar hún heyrði hjá fasteignasalanum að
það ætti að leggja „10 þúsund bíla braut við hlið-
ina á húsinu“ blöskraði henni, gekk í hús og sá
fljótlega að áhrifaríkast væri að stofna samtök.
Fljótlega upp úr því, 8. maí 2006, stóð hún
ásamt fleirum að stofnun Varmársamtakanna.
Samtökin hafa ekki aðeins staðið í baráttu
vegna fyrirhugaðrar tengibrautar, heldur beita
þau sér fyrir verndun svæðisins meðfram
Varmá. Svo stuðla þau að blómlegra mannlífi í
kvosinni sjálfri með ýmsum viðburðum, svo sem
íbúaþingum, hreinsunarátaki, tónlistarupp-
ákomum, gönguferðum og lífrænum útimark-
aði.
Ef til vill lýsir Brynhildur Sigurðardóttir, 10
ára, best verunni í kvosinni: „Það eru margir
krakkar hérna og mér líkar mjög vel. Ég fer
stundum út að hjóla eða leik mér í ánni, að vaða
og svona. Svo skauta ég á veturna.“
Þyngri tónn var í Unu Hildardóttur, þá 14
ára, sem skrifaði í athugasemd til bæjarins 21.
mars 2006: „Ég hef alist hérna upp frá átta ára
aldri og notið þess að vera örugg hérna í hverf-
inu vegna lítillar umferðar … Þegar ég bý hér
líður mér eins og ég sé í sveit … Þegar tengi-
brautin er komin á mér eftir að líða eins og ég
búi undir vegi í stórborg.“
Verndarsvæði Varmár
Í lýsingu í náttúruminjaskrá segir að Varmá
sé eitt fárra varmavatna á landinu og hafi mikið
vísindalegt gildi. Við það er almennt miðað þeg-
ar vötn, tjarnir og ár eru sett á náttúruminja-
skrá að vernda beri vatnið sjálft, eða farveg
þess, ásamt 100 metra breiðu belti ofan eðli-
legra flóðmarka eða gljúfrabrúna.
Gagnrýnt hefur verið að Helgafellsvegur fari
inn fyrir verndarbelti Varmárinnar, en það sé
50 til 100 metrar frá bökkum áa og vatna á nátt-
úruminjaskrá.
Í aðalskipulagi Mosfellsbæjar er miðað við að
standa við 50 metra hverfisverndarmörk, en
engu að síður ræðst það af aðstæðum hverju
sinni og á umræddu svæði við Helgafellsveg
nær hverfisverndin aldrei lengra en að veginum
sjálfum, að sögn bæjarverkfræðings Mosfells-
bæjar.
Í greinargerð Umhverfisstofnunar er vakin
athygli á því að nú þegar hafi verið þrengt að
Varmá með ýmsum framkvæmdum: „Stofnunin
telur því mikilvægt að við val á staðsetningu og
hönnun nýrra mannvirkja sé ekki farið nær
ánni en nú þegar hefur verið gert. Þar sem því
verði við komið eigi að skilja eftir um 100 m
breitt belti meðfram ánni þar sem ekki er gert
ráð fyrir öðrum mannvirkjum en þeim sem
tengjast útivist.“
Mosfellsbær gerir lítið úr þessu og svarar:
„Eftir að dæling Hitaveitu Reykjavíkur hófst á
Suður-Reykjasvæðinu lækkaði grunnvatns-
staða heita vatnsins á svæðinu og um leið hurfu
hverir og rennsli heits vatns í ána. Ekki er því
lengur hægt að telja ána eitt fárra varmavatna á
landinu.“
Þeirri hugmynd hefur verið varpað fram af
Varmársamtökunum að Orkukveita Reykjavík-
ur geti dregið úr djúpborunum á Reykjum, sem
gæti orðið til þess að áin endurheimti nátt-
»En ég hef aldrei skilið, ég
veit ekki hvaða orð ég á að
nota, þessi sérkennilegu læti
í mínum huga í kringum
þennan vegarspotta.
Morgunblaðið/Frikki
Hnífasmiður Páll Kristjánsson á vinnustofu sinni, þar
sem dyrnar standa ætíð opnar.
Morgunblaðið/Golli
600 rútur Mikill fjöldi ferðamanna kemur á hverju ári í
Álafoss sem er í eigu Guðmundar Arnars Jónssonar.
Ljósmynd/Marisa Arason
Útimarkaður Árlegur útimarkaður með lífrænar af-
urðir var haldinn í Álafosskvosinni fyrir viku.
Morgunblaðið/Golli
Ásgarður Það eru miklir handverksmenn sem smíða
allt milli himins og jarðar á verkstæði Ásgarðs.
Morgunblaðið/Kristinn
Sundlaugin Lukka, Kjartan og Orri í gömlu sundlauginni, þar sem Sigur Rós hefur komið upp hljóðveri.
Lífið í Álafosskvosinni
1983 Gert er ráð fyrir tengibraut frá
Vesturlandsvegi að Helgafells-
landi í aðalskipulagi Mosfells-
bæjar, sem er enn á skipulaginu
fyrir 2002 til 2024.
2004 Efnt til samkeppni um ramma-
skipulag fyrir Helgafellshverfi
með 900 íbúðum á 75 hekturum.
2005 Eftir samkeppni er nýtt ramma-
skipulag fyrir Helgafellshverfi
samþykkt, 900 íbúðir á 75 hekt-
urum, en árið 1983 var gert ráð
fyrir 200 íbúðum á 40 hekturum.
2005 Tengibraut kynnt á haustfundi
með íbúum Álafosskvosar á og
kemur mörgum í opna skjöldu.
2005 Bæjaryfirvöld og landeigendur
undirrita viljayfirlýsingu um
Helgafellsbyggð í nóvemberlok.
2006 Bæjarstjórn samþykkir í febr-
úar tillögu að deiliskipulagi fyrir
tengibraut um Helgafellsland
frá Álafossvegi.
2006 Skipulagsstofnun, Landbún-
aðarstofnun og Heilbrigðiseft-
irlit Kjósarsvæðis gefa þá um-
sögn í apríl að ekki sé ástæðu til
að framkvæmdin fari í mat á
umhverfisáhrifum, þó að upp-
fylltum ákveðnum skilyrðum.
2006 Varmársamtökin, íbúa- og um-
hverfissamtök í Mosfellsbæ,
stofnuð á 60 til 70 manna fundi í
Þrúðvangi 8. maí í aðdraganda
kosninga.
2006 Umhverfisstofnun segir í um-
sögn til Skipulagsstofnunar í
maí að tengibrautin kunni að
hafa umtalsverð sjónræn áhrif
og samfélagsleg áhrif vegna há-
vaða, auk nálægðar og áhrifa á
vistkerfi Varmár.
2006 Skipulagsstofnun úrskurðar 22.
maí að tengibrautin sé ekki lík-
leg til að hafa í för með sér um-
talsverð umhverfisáhrif og skuli
því ekki háð mati á umhverfis-
áhrifum. Varmársamtökin kæra
úrskurðinn til umhverfisráðherra.
2006 Úrskurður Skipulagsstofnunar staðfestur af umhverfisráðuneytinu 7.
desember um að tengibraut sé undanþegin mati á umhverfisáhrifum.
2006 Deiliskipulag um tengibraut sem nú stendur lægra en áður samþykkt í
bæjarstjórn í desember og veitt framkvæmdaleyfi.
2007 Varmársamtökin kæra úrskurð umhverfisráðherra til úrskurð-
arnefndar skipulags- og byggingarmála í lok janúar.
2007 Hópur íbúa mótmælir framkvæmdum við tengibraut skömmu síðar og
stöðvar eyðileggingu trjágróðurs í hlíðinniþar sem enn sé að vænta úr-
skurðar í málinu. Vinnu við tengibraut hætt að ósk bæjaryfirvalda.
2007 Úrskurðarnefnd skipulags- og byggingarmála úrskurðar 15. febrúar
að stöðva beri framkvæmdir við tengibraut þar sem skoða þurfi hvort
deiliskipulagstillagan heyri undir lög um umhverfismat áætlana.
2007 Tónleikarnir „Lifi Álafoss“ haldnir til styrktar Varmársamtökunum
18. febrúar með Sigurrós og fleiri hljómsveitum og 700 gestum.
2007 Bæjarstjórn afturkallar deiliskipulag og framkvæmdaleyfi fyrir tengi-
brautina í lok febrúar og Varmársamtökin draga þá sína kæru til baka.
2007 Skipulagsstofnun ákveður 5. mars að vinna þurfi deiliskipulagið að
nýju í samræmi við lög um umhverfismat áætlana.
2007 Vinnuvélar rífa upp tré í trjálundi 14. maí í hlíðinni þar sem tengibraut-
in á að liggja. Íbúar stilla sér upp við og stöðva gröfurnar þar sem deili-
skipulag er ófrágengið. Samtökin kæra til lögreglu en kæru er vísað
frá á grundvelli þess að um lagnaframkvæmd sé að ræða. Enn eru
kærumál í gangi vegna þessarar veglagningar.
2007 Deiliskipulag vegna tengibrautar frá Vesturlandsvegi inn í Helgafells-
land samþykkt 29. ágúst í bæjarstjórn.
Tengibraut
í tímans rás
Sorg Íbúar mótmæla veglagningu
og Bryndís Schram er helst á því að
„skríða upp í rúm og gráta“.
Vegur? Deilur hafa staðið yfir um
hvað sé vegur og hvað eitthvað
annað undanfarna mánuði.
Skemmdarverk Menn voru þungir
á brún þegar skemmdarverk voru
unnin á sjö vinnuvélum í maí.
Morgunblaðið/ÞÖK
Morgunblaðið/Frikki
Morgunblaðið/RAX