Morgunblaðið - 02.09.2007, Blaðsíða 44

44 SUNNUDAGUR 2. SEPTEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
vín
Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Salou
í september
Sértilboð - frábær gisting
frá kr. 34.995
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Verð kr. 44.990
Netverð á mann, m.v. 2 fullorðna í íbúð í viku
á Cye eða Aqua & Golden.
Aukavika kr. 14.000 á mann.
Brottför 31. ágúst, 7., 14. eða 21. september.
Verð kr. 34.990
Netverð á mann, m.v. 2 fullorðna og 2 börn
í íbúð í viku á Cye eða Aqua & Golden.
Aukavika kr. 14.000 á mann.
Brottför 31. ágúst, 7., 14. eða 21. september.
Aðeins örfáar íbúðir í boði
Heimsferðir bjóða nú einstakt tilboð með gistingu á Cye íbúðahótelinu
í Salou eða Aqua & Golden hótelíbúðunum á Pineda ströndinni við
Salou. Í Salou er Port Aventura skemmtigarðurinn og Aquapolis
vatnsrennibrautagarðurinn er staðsettur í hjarta Pineda. Á báðum
íbúðahótelunum eru nýlegar loftkældar íbúðir með góðum aðbúnaði
fyrir gesti. Strönd, sól og skemmtun á frábæru verði.
B
læjubíllinn þaut með
okkur félagana í gegn-
um svalt sjávarloft San
Francisco-borgar og
sem leið lá yfir Golden
Gate-brúna þar sem hlýrra loftslag
virtist bíða okkar. Við keyrðum í
heiðríkju í norðurátt framhjá smá-
bæjum ríkustu íbúa svæðisins. Vín-
viður þakti aflíðandi dalina og auglýs-
ingaskilti við veginn staðfestu tilvist
mikils víniðnaðar. Með takmarkaða
þekkingu og áhuga naut ég þess að-
eins að virða fyrir mér landslagið.
Óslitnar raðir af vínviði líktust keðj-
um sem teygðu sig yfir hóla og hæðir
og voru áhrifin dáleiðandi. Eftir
klukkustundar akstur gegnum hin
frægu vínræktarsvæði Napa-dalsins
komum við til Mendecino-sýslu þar
sem við ætluðum að dvelja í góðu yf-
irlæti hjá skyldfólki vinar míns.
Norður-Kalifornía
Karen og Dave búa í útjaðri smá-
bæjarins Hopland ásamt þremur
ungum sonum sínum. Þau tengjast
bæði víniðnaðinum hvort á sinn hátt.
Karen sem hönnuður merkimiða á
flöskur en Dave sem hönnuður vél-
rænnar þrúguskóflu sem getur komið
í veg fyrir dauðsföll verkamanna sem
enn þann dag í dag moka út úr koltví-
sýringsfylltum eimingartönkum.
Um kvöldið sátum við á veröndinni
og gæddum okkur á litlum sætum
vínberjum. Faðir Karenar sagði mér
frá hinum litríka ungverska her-
manni Agoston Haraszthy sem talinn
er upphafsmaður víniðnaðar í Kali-
forníu. Árið 1855 hóf hann umfangs-
mikla ræktun í Sonoma-dalnum, en
hann nam um skeið vínrækt í Evrópu
og sneri aftur með hundrað þúsund
græðlinga. Ræktun og framleiðsla
víns á heimsmælikvarða fylgdi í kjöl-
farið. Fyrr á tíð voru vínber nátt-
úrulegur hluti af landslaginu og
frumbyggjar svæðisins tíndu þau.
Síðar hófu spænskir munkar að nýta
lönd klaustranna til ræktunar og vín-
gerðar. Rótarlús (phylloxera) eyði-
lagði mestalla ræktun árið 1873, en
með nýjum tegundum vínviðar hafði
iðnaðurinn náð sér á strik þremur ár-
um síðar.
Það var svo setning áfengisbanns
árið 1919 sem ógnaði tilveru iðnaðar-
ins allt til ársins 1933, og hafði þá
gengið frá flestum víngerðum Norð-
ur-Ameríku auk þess að ýta undir
skipulagða glæpastarfsemi og van-
virðingu almennings fyrir stjórn-
arskránni. Bættur efnahagur þjóð-
arinnar og nýir drykkjusiðir leiddu til
þess að iðnaðurinn óx jafnt og þétt
fram til dagsins í dag og er vín frá
Kaliforníu talið sambærilegt hinu
franska að gæðum.
Við lok kvöldsins, einni og hálfri
öld eftir fyrstu ræktun Ungverjans,
var rökrætt um kosti og galla líf-
rænnar ræktunar, málefnið sem virð-
ist auðveldlega skipta fólki í flokka.
Mexíkó til bjargar
Fetzer er stærsta víngerðin í Men-
decino-sýslu og hefur Dave þróað
uppfinningu sína í samstarfi við fyr-
irtæki sem hóf starfsemi árið 1958 og
hefur frá 1984 eingöngu ræktað og
framleitt eftir lífrænum aðferðum.
Mér fannst ég ósköp lítill inni í þessu
gímaldi. Að undanskildum þremur
starfsmönnum og stöku vínberjastilk
á stálgrindargólfinu var ekkert lif-
andi eða lífrænt milli rúmlega sextíu
þúsund lítra eimingartankanna sem í
öllu sínu krómveldi drottnuðu yfir
svæðinu. Áður en við héldum heim á
leið kíktum við inn í geymslurýmið
þar sem vínið er látið eldast. Við
gengum inn steypt göng sem lágu að
þykkri stálhurð með talnalás. Augna-
blikið hefði minnt á atriði úr James
Bond-mynd ef dyrnar hefðu ekki ver-
ið ólæstar.
Sterka viðarlykt lagði frá háum
trétunnustöflum og aðeins skein ofur-
lítil ljóstíra í þessu svala og raka
rými. Við yfirgáfum svæðið áður en
viðvörunarkerfið færi í gang og við
eflaust álitnir njósnarar.
Næsta dag keyrðum við um þá vegi
svæðis sem hippar frá San Francisco
í sambýli við skógarhöggsmenn mót-
uðu sem frjálslegt samfélag sem í dag
byggist á vínrækt og hugmyndinni
um einstaklingsfrelsi. Á leiðinni til
San Francisco hugsaði ég um þann
fjölmenna hóp sem seint að sumri
vinnur boginn í baki við að klippa vín-
berjaklasana fyrir um tvö hundruð og
fimmtíu til fjögur hundruð krónur á
tímann. Ólöglegir innflytjendur frá
Mexíkó eru í dag gríðarstór og sam-
ofinn hluti hins ameríska landbún-
aðar.
Uppskerutími í Frakklandi
Líkaminn var stirður og kaldur
svona snemma morguns. Klukkan
var rétt rúmlega átta og dropar
runnu niður handleggina þegar ég
klippti unga þrúguklasana lausa. Allt
var rakt og fötin voru hörð og klístr-
uð af vínberjasafanum. Flestir voru
þöglir við vinnu sína. Loks kom sólin
upp og raddir vinnufólksins hófu að
yfirgnæfa skrjáfið í greinunum. Þeg-
ar kom að fyrsta hléi klukkan hálftíu
lágu peysur á víðavangi. Sólin var
enn sterk um miðjan september og
vinnufólk um allan Rhone-dalinn í
Frakklandi átti viku vinnu fram-
undan, bogið í baki.
Eftir morgunmat safnaðist mann-
skapurinn saman á tröppum bónda-
bæjarins og beið eftir traktornum
sem keyrði hópinn á akrana. Vafðar
sígarettur fylgdu ávallt eftir máltíðir
og meirihlutinn af um tuttugu manna
hóp reykti. Flestir voru franskir að
uppruna en ávallt mæta nokkrir út-
lendingar. Þetta ár var það ég ásamt
stelpum frá Perú, Mexíkó og Svíþjóð.
Aksturinn í traktornum var
ánægjulegur þar sem tími gafst til að
virða fyrir sér aflíðandi landslagið.
Við fórum eftir einbreiðum vegum
framhjá fornlegum húsum í átt að
akri þar sem rödd yfirmannsins skip-
aði okkur að hefjast handa. Skipanir
hans höfu tilætluð áhrif en öfluðu
honum aldrei vinsælda. Hann var vin-
ur þegar hann kallaði til hlés en óvin-
ur að því loknu. Unnið var beggja
vegna vínviðarins og voru sumir af-
kastameiri í samræðum en tínslu.
Sömu nöfn þeirra seinustu voru hróp-
uð hvað eftir annað meðan hlutskipti
þeirra sem fyrstir kláruðu var að
hjálpa þeim seinustu.
Við klipptum rauð og hvít ber til
skiptis. Stundum afburða góð ber, en
einnig heilu akrana með rotnuum
berjum sem kröfðust þess að við
hreinsuðum klasana. Þá gekk vinnan
hægt og bakið varð fljótt aumt. En
með veðurfar sem minnti á bestu
sumur heima, átta tíma vinnudag og
tveggja tíma hádegishléi var lítil
ástæða til að kvarta.
Dagarnir liðu fljótt og stemningin
var góð. Eftir sturtu og kvöldmat tók
við hófsöm drykkja sem er á leið
fyrstu vikuna vatt ærlega upp á sig
og svefn flestra náði sjaldan meira en
fjórum klukkustundum. Svefnskáli
karlanna var vettvangur gleðskap-
arins og aðeins stelpurnar áttu kost á
góðum nætursvefni.
Eftir átta daga var vinnunni lokið.
Seinustu dagana hafi vínberjakast
aukist svo að yfirmaðurinn réð ekki
Mannkynssagan í gerjun
Í yfir fjögur þúsund ár
hefur áfengisneysla
verið partur af sam-
félagsmynstri manns-
ins og trúarhefð. Svav-
ar Jónatansson
bragðaði á sögu víns
víðsvegar um heiminn.
Tilviljun réð uppgötvun víngerðar
fyrir um sex til átta þúsund árum
í núverandi Íran. Afleiðing
skemmdra vínberja og áhrif þeirra
á menn hafa alla tíð síðan verið
samofin þróun samfélaga og trúar-
braga. Tvö þúsund og sex hundr-
uð árum fyrir Krist hafði vín-
drykkja meðal presta og
konungsstéttar öðlast traustan
sess í samfélagi forn Egypta, þó
að verkamenn mættu láta sér
nægja bjór. Þúsund árum síðar í
Grikklandi var vín í fyrsta sinn
notað til lækninga auk þess að
hljóta heiðursess meðal heimspek-
inga.
Þúsund árum fyrir Krist hófu
Rómverjar að skrá og flokka teg-
undir vínviðar og fluttu vínrækt til
Vestur-Evrópu í kringum Krists-
burð. Með aukinni vínrækt setti
Rómaveldi innflutningsbann á er-
lent vín til verndunar ítalska vín-
iðnaðarins. Kirkjan og klaustur
kaþólsku kirkjunnar komu vín-
rækt á legg í mestallri Evrópu og
viðhéldu henni fram yfir miðaldir.
Árið 1863, sex árum eftir uppgötv-
un Louis Pasteur um þátt gerla í
víngerð, voru sprotar af amerísk-
um vínviði fluttir til Englands.
Með þeim barst skætt afbrigði af
rótarlús sem á tuttugu árum hafði
dreifst yfir flest vínræktarhéruð
Evrópu. Hugmynd plöntufræðings
frá Texas um að rækta evrópska
vínviðinn með ónæmum amerísk-
um tegundum er talin hafa bjarg-
að evrópskri vínrækt en í kjölfarið
glötuðust aldagamlar hreinrækt-
aðar tegundir.
Með ört vaxandi iðnaði var tekið
upp gæðakerfi í Frakklandi og er
það nú staðlað kerfi um mestallan
heim. Ávallt bætast fleiri lönd í
hóp vínræktenda og er Kína þar
fremst í flokki.
Vín og viður