Morgunblaðið - 03.11.2007, Blaðsíða 42

42 LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Þórir Gunnars-son fæddist á
Stokkseyri hinn 19.
september 1920.
Hann lést á Heil-
brigðisstofnun
Suðurlands mánu-
daginn 22. október.
Foreldrar hans voru
hjónin Ingibjörg
Sigurðardóttir, f.
12.11. 1883 í Gríms-
fjósum á Stokkseyri,
látin 14.10. 1976, og
Gunnar Gunnarsson
járnsmiður, f. 22.6.
1877 í Byggðarhorni í Sandvíkur-
hreppi, látinn 29.10. 1962. Þau
bjuggu á Vegamótum á Stokks-
eyri. Syskini Þóris voru: Sigríður,
f. 1906, d. 1990, Gunnar, f. 1908, d.
1996, Sigurgeir, f. 1911, d. 2001,
Ingólfur, f. 1913, d. 1995, Hrefna,
f. 1917, d. 2004, og Þorvarður, f.
1923. Þorvarður lifir systkini sín.
Hinn 20.12. 1947 gekk Þórir að
eiga Ólöfu Jónsdóttur íþróttakenn-
ara, f. 1920 á Eiði á Langanesi, d.
2004 á Selfossi. Foreldrar hennar
voru hjónin Jón Árnason, f. 1894,
frá Hróaldsstöðum í Vopnafirði,
og Ingibjörg Jónsdóttir, f. 1887 í
Urðaseli í Bakkafirði, en þau
bjuggu lengst af á Hóli á Langa-
nesi.
Þórir og Ólöf bjuggu allan sinn
búskap á Selfossi, lengst af á Heið-
arveginum. Þau byggðu sitt fyrra
hús á Heiðarvegi 10 um 1950 og
Barnabörn Gunnars og Loftveigar
eru átta.
Á yngri árum vann Þórir ýmis
störf til sjávar og sveita, m.a. við
vegagerð á Suðurlandi og hann
var á vertíðum á Stokkseyri. Hann
vann einnig sem verkamaður í
Reykjavík og hjá breska hernum á
Kaldaðarnesi um 1941-1942. Árið
1943 fékk hann fast starf hjá
Kaupfélagi Árnesinga, í fyrstu
sem lærlingur. Hann tók síðan
sveinspróf í plötu- og ketilsmíði
1961 en var þá mörgum árum áður
orðinn verkstjóri yfir rafsuðudeild
í kaupfélagssmiðjunum. Árið 1946
fór hann til Stokkhólms á vegum
K.Á. til að læra rafsuðu hjá sænska
fyrirtækinu ASEA. Var hann í því
námi fram á seinni part ársins
1947.
Vinnsla jarðhita hófst að undir-
lagi forráðamanna K.Á. í landi
Laugardæla árið 1948, og má kalla
það frumkvöðlastarf á þeim tíma.
Tók Þórir þátt í suðu á hitaveit-
urörunum sem lögð voru til Sel-
foss.
Þórir átti farsælan starfsferil
hjá K.Á. á Selfossi, sem hann hélt
tryggð við mestallan sinn starfs-
feril. Hann vann hjá K.Á. allt til
ársins 1994-1995 þrátt fyrir að
hann væri kominn á eftirlaun en
hann vann síðustu árin „eftir hend-
inni“ hjá fyrirtækinu. Í mörg ár
eftir að hann hætti í fullri vinnu
tók hann að sér ýmis verkefni og
viðgerðir heima hjá sér.
Útför Þóris verður gerð frá Sel-
fosskirkju í dag, laugardaginn 3.
nóvember, og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
bjuggu þar til ársins
1967 er þau fluttu á
Heiðarveg 3 í nýtt
hús sem þau höfðu
reist og lifðu þar til
æviloka.
Þau Þórir og Ólöf
eignuðust fimm syni:
1) Jón, f. 21.2. 1948.
Kona hans var Sig-
ríður Ólöf Guð-
mundsdóttir og eign-
uðust þau fjögur
börn: Ólöfu, Sverri
Björn, Ingva Bjarmar
og Esther Erlu.
Barnabörn Jóns og Sigríðar eru
níu. 2) Gunnar, f. 29.8. 1950,
kvæntur Vilborgu Þorgeirsdóttur
og eiga þau tvo syni: Þormar Vigni
og Þóri. Gunnar og Vilborg eiga
tvö barnabörn. 3) Þórir Már, f. 7.6.
1954. Kona hans var Sigurlaug
Helga Emilsdóttir og eiga þau eina
dóttur, Hrund. Þórir og Sigurlaug
eiga eitt barnabarn. 4) Steinþór
Ingi, f. 27.9. 1955. 5) Árni Óli, f.
19.7. 1960. Kona hans var Þjóð-
björg Hjarðar Jónsdóttir og eiga
þau tvö börn: Ragnheiði Ágústu og
Andra Frey.
Fyrir hjónaband eignaðist Þórir
soninn Gunnar Hafstein, f. 7.12.
1944, með Sólveigu Steinunni
Ebenesardóttur, f. 1908, d. 1956.
Kona hans er Loftveig Kristjáns-
dóttir og eiga þau tvö börn: Ólöfu
og Grím. Áður átti Loftveig dótt-
urina Halldóru Björnsdóttur.
Látinn er vinur minn og hjálp-
arhella, Þórir Gunnarsson plötu- og
ketilsmiður á Selfossi. Ekki kannast
allir við það starfsheiti. En Raf-
suðu-Dói er öllum kunnur. Færasti
rafsuðumaður á Suðurlandi – og
þótt víðar væri leitað. Hann kom
ungur að árum, 23 ára, til starfa hjá
Kaupfélagsverkstæðunum á Sel-
fossi. Var kennt að rafsjóða og vann
eitthvað í eldsmíði. En svo var
hæfni hans við rafsuðuna augljós,
að hann var sendur til Svíþjóðar
1946 í nám hjá færustu vélsmiðju
Svía, ASEA, og kom heim með
mikla kunnáttu í þessu framtíðar-
fagi.
Alla tíð síðan vann Dói hjá Kaup-
félagsverkstæðunum, lengst undir
markvissri stjórn Guðmundar Á.
Böðvarssonar. Ég man hann fyrst í
miðbragganum á verkstæðisplan-
inu. Ýmist var hann þar einn eða
með aðstoðarmenn – eða þá nema í
vélsmíði. Það var þá skylda að nem-
arnir færu til Dóa í nokkurn tíma og
fengju þar almennilegan „kúrs“ í
rafsuðu. Veit ég að margir bjuggu
vel að því síðan og hitt veit ég einn-
ig að þeim þótti maðurinn óvenju-
legur og nemendur mínir í Iðnskól-
anum kunnu af því sögur.
Ég reyndi vináttu hans og hjálp-
semi sem ungur bóndi. Hann var
öðruvísi en hinir gömlu og reyndu
verkstjórar við hlið hans. Þeir höfðu
nokkurs konar hreppstjóravald sem
Dói tók sér aldrei. Í þessi tæplega
50 ár tel ég að hann hafi aldrei
dregið við sig að brasa saman hlut-
ina. Oftast með bros á vör og mátti
svo til með að segja góða sögu. Og
svo var spurt endalaust. Dói fylgd-
ist vel með því sem var að gerast.
Hann var mikill útvarpshlustandi
og þá vildi hann fá betri og ná-
kvæmari skilning á hlutum. Mörg
voru þau símtöl sem hann átti við
okkur hjónin. Það síðasta fjallaði
um orðið „færleikur“. Hvað var það
nákvæmlega? Orðabókin sagði: far-
arskjóti – hestur, einkum meri.
Okkur kom saman um að færleikur
væri ákaflega hversdagsleg meri,
höfð til að eignast folöld, notuð í
heybandslestir. Og þar með lauk
fróðleikssamtölum okkar nú um
miðjan október.
Dói var mikið á ferðinni, oftar en
ekki á reiðhjóli. Þeir sem sáu hann
þannig til reiðar, í léttri skyrtu og
stuttbuxum að sumarlagi, vissu
ekki allir að þar fór einn færasti
iðnaðarmaður okkar héraðs. – Og
allt átti hann til. Hann hreifst mjög
af Bandaríkjunum og bandarísku
þjóðinni. Hann fylgdist með hvers
kyns sendimönnum þaðan hingað til
Íslands. Og eins sendiherrunum.
Þegar nú stórveldið sendi hingað
fallega kvenveru í líki sendiherra,
Carol van Woorst, dáðist Dói mjög
að framgöngu hennar. Til að sýna
álit sitt og þakklæti smíðaði hann úr
góðmálmum statíf fyrir kertastjaka
og gaf henni. Hún mat þá gjöf mik-
ils, bauð honum í sendiráðið tvisvar
og gaf honum skrautritað þakkará-
varp.
Mér finnst að margir fleiri standi
í þakkarskuld við Þóri Gunnarsson.
Hann stóð seinast vaktina í bílskúr
sínum að Heiðarvegi 2. Þangað var
hægt að leita í tíma og ótíma – með
engum fyrirvara – allt leyst jafnfag-
mannlega af hendi og fyrr. Þangað
leitar maður nú ekki meira. Þórir
Gunnarsson er farinn annað, til
móts við sína heittelskuðu, Ólöfu
Jónsdóttur, sem lést fyrir tæpum
fjórum árum – og verði þeim þá
fagnaðarfundir.
Páll Lýðsson.
Látinn er Þórir Gunnarsson,
plötu- og ketilsmiður á Selfossi. Dói
var hann oftast kallaður, og sagði
að sér líkaði það vel. Hann var
fæddur og uppalinn á Vegamótum á
Stokkseyri. Framan af ævi vann
hann ýmis störf, í vegavinnu og um
tíma var hann brúarvörður við
gömlu Ölfusárbrúna, og í Breta-
vinnu í Kaldaðarnesi. Einnig var
hann í vinnu í Auðsholti í Ölfusi, þar
bjó þá Grímur Hákonarson fyrrver-
andi togaraskipstjóri. Lengst af
starfsævi sinni vann Dói hjá Járn-
smiðju Kaupfélags Árnesinga. Bíla-
verkstæðið og Járnsmiðjan voru
stofnuð til að þjóna flutningabílum
Kaupfélagsins og Mjólkurbúi Flóa-
manna, einnig til að þjóna ört fjölg-
andi landbúnaðartækjum á Suður-
landi.
Á þessum tíma voru varahlutir í
tæki og bíla illfáanleg, þá urðu
verkstæðismenn að smíða og galdra
varahluti eftir bestu getu. Á þessum
árum hóf Dói störf við rafsuðu hjá
Járnsmiðjunni. Það voru ótrúleg-
ustu varahlutir í bíla og aðrar vélar,
sem þurfti að rafsjóða saman, t.d.
fjaðrablöð, pústgreinar, vélarblokk-
ir og strokklok. Mig minnir að Dói
hafi rafsoðið saman brotna öxla í
Chevrolet vörubíla, og þegar öxl-
arnir brotnuðu aftur þá brotnuðu
þeir ekki við rafsuðuna, hann náði
slíku lagi við öxulsuðurnar, að ekki
þurfti að stilla þeim upp í rennibekk
eftir suðuna til að rétta þá.
Dói hafði næmt auga fyrir raf-
suðu mismunandi málma, þess
vegna leituðu menn víða af landinu
til hans með vandasöm rafsuðu-
verkefni. Margir vinnufélagar hans
minnast þess, þegar hann náði
brotnum pinnboltum úr bílvélum.
Þá smáhlóð hann rafsuðupunktum á
brotna boltann, þar til hann náði út
úr stykkinu, þá gat hann skrúfað
boltann úr. Það kom fyrir að verk-
efni, sem Dói fékk, voru óleysanleg
að mati vinnufélaganna, þá tókst
Dóa hvað best upp. Dói fór tvisvar í
námsferðir í rafsuðu til Svíþjóðar, á
vegum Járnsmiðjunnar.
Ég kynntist Dóa fyrst eftir 1960,
þegar ég hóf vélvirkjunarnám í
Járnsmiðjunni. Þá var Dói verk-
stjóri í rafsuðudeild Járnsmiðjunn-
ar. Fljótlega heyrði ég hjá vinnu-
félögunum sögur af rafsuðuafrekum
Dóa, einnig varð ég vitni að mörg-
um göldrum hans með rafsuðupinn-
ann. Mér er minnisstæður gamall
jeppi sem Dói gerði upp, það var
eigulegur gripur. Eftir að hann
hætti störfum hjá Járnsmiðjunni,
smíðaði hann hurðalamir í gripahús,
og rafsauð fyrir menn, það sem aðr-
ir gátu ekki gert. Dóa var margt til
lista lagt, hann smíðaði úr tré, mál-
aði og teiknaði myndir.
Dói var sérstaklega einlægur,
velviljaður og hjálpsamur maður.
Ég votta sonum hans og fjölskyld-
um þeirra samúð mína. Blessuð sé
minning Þóris Gunnarssonar.
Pétur Kristjánsson.
Þegar mér barst frétt um lát Þór-
is Gunnarssonar rafsuðumeistara á
Selfossi, komu minningarnar ört
upp í hugann. Þarna var fallinn frá
fagmaður í flokki bestu rafsuðu-
meistara Evrópu. Þetta er mikið
sagt en bara rétt. Þórir Gunnarsson
var einn margra góðra fagmanna,
sem ég kynntist 1944 þegar ég hóf
störf hjá KÁ. Þórir var, að ég hygg,
fyrsti maðurinn sem ráðinn var al-
farið til rafsuðu hjá KÁ. Hann lagði
strax mikla alúð við starf sitt, raf-
suðuna, sem á þeim tíma var ekki
orðin sérfag hér á landi, en hluti af
námi annarra sérgreina. Náði Þórir
fljótt góðum tökum á starfinu svo
að eftir var tekið. Ráðamennirnir
Guðmundur Á. Böðvarsson og Egill
Thorarensen kaupfélagsstjóri voru
þá þegar búnir að koma á ákveðinni
verkaskiptingu í bifreiðasmiðjum
kaupfélagsins, en þar unnu þá um
30 manns. Verkstjóri í smiðjunni
var Ágúst Friðriksson meistari í
eldsmíði. Fyrsti nemandi hans var
Hjalti Þórðarson frá Reykjum á
Skeiðum, af vel þekktri völund-
arætt. Með samstarfi Ágústs,
Hjalta og Þóris var strax myndaður
mjög öflugur kjarni fagmanna sem
byggðist á fjölþættri kunnáttu
Ágústs, meðfæddum hæfileikum og
áhuga Hjalta og Þóris um að ná
ávallt góðum tökum á hverju verk-
efni sem unnið var að.
Verkefnin voru mjög fjölbreytt,
stundum vandasöm. Varahlutir
voru oft ekki fáanlegir fyrir bíla
vegna stríðsins. M.a. fjaðraklossar
úr hágæðastáli, sem brotnuðu oft
daglega í ófærð, en var bjargað að
kvöldi með rafsuðu og réttri hita-
meðferð. Margan öxulinn sauð Þór-
ir saman með góðum árangri. Hann
var strax sérstaklega vel vakandi
yfir að læra af þeim verkefnum sem
hann vann og ennfremur að afla sér
fróðleiks um fagið eftir því sem
kostur var á. Almennt má segja að
hann væri orðinn góður rafsuðu-
maður þegar ég kom til KÁ, en hug-
ur hans stóð til frekara náms. Það
leiddi til þess að Egill Thorarensen
samdi við ASEA í Svíþjóð, kom Þóri
í nám hjá þeim vorið 1946. Þar lærði
Þórir ítarlega fjölþætt fræði um
fagið, varðandi mismunandi efni,
hitameðferð, kælingu ofl. Þórir var
þarna með um tuttugu Svíum í skól-
anum og kom út með hæstu ein-
kunnina á lokaprófinu.
Á þessum tíma var rafsuðan ekki
viðurkennt sérstakt fag á Íslandi og
almennt var rafsuðutækni og kunn-
áttan í heiminum ekki orðin meiri
en svo að eitt af fyrstu Líberty skip-
unum, sem smíðuð voru í Banda-
ríkjunum brotnaði í tvennt, vegna
vöntunar á varmameðhöndlun eftir
rafsuðuna, sem seinna sýndi sig
nauðsynlega. Þessi námsferð til Sví-
þjóðar var góður undirbúningur
fyrir lífsstarfið sem beið Þóris
heima á Íslandi. Til margra ára
voru rafsuðuverkefni send KÁ úr
öllum landsfjórðungum í hendurnar
á honum. Þórir var maður sem hafði
góða nærveru, var hvers manns
hugljúfi og ávallt reiðubúinn að
leysa hvers manns vanda er til hans
leitaði. Það var alltaf jafn ánægju-
legt að koma á heimili Þóris og
Ólafar konu hans. Ég er þakklátur
fyrir að hafa átt með þeim samferð
nokkurn hluta af lífsleiðinni. Ég
votta bræðrunum og fjölskyldum
þeirra innilega hluttekningu. Guð
blessi heimferð Þóris Gunnarsson-
ar.
Jón Þ. Sveinsson.
Mig langar með örfáum orðum að
minnast látins heiðursmanns sem
setti svo sannarlega svip sinn á
samfélagið okkar Selfoss. Hann var
einn af samtíðarmönnum staðarins
sem allir þekktu að góðu einu. Þórir
Gunnarsson ketil- og plötusmiður
eða Dói eins og hann var kallaður af
öllum var mikill gæðamaður, hjálp-
samur og greiðvikinn. Það voru
örugglega margir sem til hans leit-
uðu, í vandræðum sínum með bilaða
hluti sem hann oftast gerði við eða
sérsmíðaði ef þörf var á. Lengst af
starfaði hann hjá Kaupfélagi Árnes-
inga, en hin síðari ár var bílskúrinn
á Heiðarveginum hans aðalvett-
vangur.
Það var alltaf gaman að koma í
skúrinn til Dóa, sem var hlaðinn
verkfærum og tækjum. Þar var nóg
af verkefnum og margt fróðlegt að
sjá. Þá var líka áhugavert að hlusta
á hann spá í lífið og tilveruna og
hugmyndir um framtíðina. Hann
var víða heima og hafði skoðanir á
mörgum hlutum og góðan húmor.
Dói velti oft fyrir sér ýmsu og
spurði til baka hvort þetta eða hitt
gæti nú verið svona.
Ég kom einu sinni sem oftar í
skúrinn til Dóa ýmist með hluti sem
hann gerði við fyrir mig eða til að
ræða við hann. Hann var einstak-
lega fær á sínu sviði og sannaði að
ekki þurfti alltaf að henda hlutum
þó að bilaðir væru.
Það var mikil gæfa að fá að kynn-
ast þeim heiðurshjónum Dóa og
Ólöfu konu hans. Fyrir utan það að
sjá um klippingar á þeim í áratugi
kynntumst við hjónin þeim á dans-
námskeiðum, sem þau lögðu mikla
rækt við og höfðu yndi af. Á nám-
skeiðunum voru þau elst en yngst í
anda, svo gaman þótti þeim dans-
menntin og félagsskapurinn. Á
þorrablótum Hafnar í Tryggvaskála
hér áður fyrr, sá Ólöf um matseld í
rúman áratug, og henni til halds og
trausts var ávallt Dói. Þau voru
mjög samrýnd og samstiga hjón og
miklir mannvinir, sem dæmi um það
buðu þau til sín einu sinni á ári ein-
stæðingum til mikillar veislumáltíð-
ar. Það varð Dóa mikið áfall að
missa konu sína eftir erfið veikindi.
Á síðastliðnum árum var Dói all-
ur að hressast og eitt af því sem
hann hafði orð á var að hann hefði
áhuga á að komast í siglingu. Dói
var heimsmaður í sér en jafnframt
mikill Íslendingur og var afar annt
um sjálfstæði þjóðarinnar.
Dói var trúaður maður og sagði
skoðanir sínar, hann var snyrti-
menni og smekklegur og hafði auga
fyrir fallegum hlutum.
Eitt af því sem við ræddum sam-
an um var að á næsta ári eru sextíu
ár síðan faðir minn stofnaði rakara-
stofu á Selfossi. Það var mat okkar
beggja að Dói væri einn elsti við-
skiptavinur stofunnar, hefði alla tíð
skipt við hana. Ég er þakklátur fyr-
ir að fá að kynnast þessum manni
sem kallaði sig stundum Dói.is –
hann fylgdist með. Ég og við feðgar
á stofunni vottum öllum aðstand-
endum okkar dýpstu samúð um leið
og við biðjum góðan Guð að varð-
veita minningu Dóa á Heiðarveg-
inum.
Björn Ingi Gíslason.
Þegar við systkinin af Lyngheið-
inni fréttum að Dói frændi væri dá-
inn birtust minningarbrot um þenn-
an föðurbróður okkar sem var
engum öðrum mönnum líkur.
Fyrstu minningarnar tengjast
veislum og jólaboðum á Heiðarvegi
10, sem var glaðvært og fjörugt
heimili. Þar fór Ólöf kona hans fyrir
og stjórnaði af mikilli snilld. Ólöf
lést fyrir nokkrum árum og var það
mikill missir fyrir Dóa og synina.
Gamansemi og góðvild var
ríkjandi í fari Dóa. Hann var ein-
staklega barngóður og laðaði
krakkana í hverfinu að sér. Dói eft-
irlét okkur krökkunum bílskúrinn
sinn, sem varð að menningarmust-
eri hverfisins „Dóaskúr“. Þar voru
haldnar hljómsveitaræfingar og
leiksýningar, sem enn er verið að
vitna til. Þennan félagsmálskóla
fóstraði Dói um árabil af einstakri
alúð og hvatti okkur til dáða. Einnig
brást hann vel við þegar við þurft-
um dekk á bílaflota okkar eða aðra
aðstoð.
Hann var mikill heimsborgari í
sér og hafði sérstakan áhuga á Am-
eríku. Eitt sinn kom hann á Lyng-
heiði 13 með mynd af Lincoln og
færði föður okkar að gjöf, þetta var
mikilmenni og hafði afmáð þræla-
hald. Nú nýlega var honum boðið í
sendiráð Bandaríkjanna hér á landi
og var það honum mikill heiður.
Um 1960 bauðst honum að fara til
náms til Svíþjóðar í rafsuðu og þeg-
ar hann kom heim var hann með
ýmislegt í pokahorninu sem gladdi
augu og munn okkar krakkanna á
tímum hafta og banna.
Þórir Gunnarsson var mikill
smiður og uppfinningamaður með
afbrigðum og í öllu dótinu í skúrn-
um, sem var eins og ævintýraver-
öld, héngu myndir af Henry Ford
og Edison til að vísa veginn. Ef ekki
voru til vélar eða verkfæri til að
vinna verkin smíðaði hann þau af
stakri snilld, enda völundur á tré og
járn. Dói var einstaklega bóngóður
og margir leituðu til hans í vanda en
lítið sem ekkert vildi hann taka fyr-
ir verkið. Hann var mikill fagurkeri
og hafði gaman af að teikna og mála
Þórir Gunnarsson
Alvöru blómabúð
Allar skreytingar unnar af fagfólki
Kransar • Krossar • Kistuskreytingar
Sími: 553 1099 • Fax: 568 4499
Heimasíða: www.blomabud.is
Netfang: blomabud@blomabud.is