Morgunblaðið - 04.11.2007, Blaðsíða 25

ið yfir sér, er lítið stykki tengt við
tímarofa og rafmagn sem hitar
vélina áður en bíllinn er ræstur.
Áhrifin eru þeim mun meiri.
„Samkvæmt rannsókn sem gerð
var árið 2000 sparar hreyfilhit-
arinn um 30% eldsneytisnotkun
og mengun í frosti,“ segir Heiða.
Fyrir kuldaskræfur má bæta því
við að við hitarann má tengja
stykki sem tengist miðstöð bíls-
ins sem hitar bílinn sjálfan.
Þannig er hægt að setjast út í
heitan og notalegan bíl á köldum
vetrarmorgnum. Þegar þetta
berst í tal dimmir yfir Heiðu og
hún lækkar róminn: „Það er enn
talsvert um að fólk fari út á
morgnana og setji bílinn í gang
áður en það fer aftur inn til að
borða morgunmatinn. Svo er
hann bara í gangi fyrir utan og
blæs út koltvísýringi, jafnvel inn í
íbúðina hjá nágrannanum.“
Engin tengdamömmubox
Talandi um lausagang. Nemi
bíllinn staðar í meira en eina
mínútu borgar sig að slökkva á
bílvélinni. Bílstjóralausir bílar í
gangi við sjoppur, skóla og leik-
skóla eru lygilega algeng sjón
hérlendis en slíkt er ekki bara
mengandi heldur beinlínis lífs-
hættulegt, ef marka má heima-
síðu Landverndar. Þetta á sérstaklega við
þar sem gangandi vegfarendur eru svo
stuttir í annan endann að andlit þeirra og
vit eru í pústurrörshæð.
„Svo kostar mikinn tíma og mengun að
leita að bílastæðum,“ heldur Heiða áfram.
„Hversu oft sér maður ekki fólk hringsóla í
kringum verslanir, skóla og dagheimili til
að leita að stað til að leggja?“
Ofureinfaldar aðgerðir á borð við að huga
að loftþrýstingi í dekkjum og aukabúnaði ut-
an á bílnum hafa sitt að segja. Of lítið loft í
dekkjum eykur þannig eldsneytiseyðslu
stórlega sem og hlutir sem veita loftmót-
stöðu, s.s. svokölluð tengdamömmubox og
skíðabogar.
Samgöngur eru þó víðar en á láði. Ís-
lendingar fljúga nú sem aldrei fyrr og að
sögn Sigurðar Inga Friðleifssonar, fram-
kvæmdastjóra Orkuseturs, eru engar sam-
göngur eins orkufrekar og flugið. „Það
krefst einfaldlega gríðarlegrar orku að
drösla svona járnflikki upp í háloftin og
milli landa,“ segir hann. „Flugvélarnar
drekka ógrynnin öll af eldsneyti í einni
slíkri ferð.“ Sé miðað við meðalnýtingu
sæta í flugferðum hefur Sigurður reiknað
út að hver farþegi í ferð til og frá London
ber ábyrgð á losun 420 kílóa af koltvísýr-
ingi. Tvær slíkar ferðir hjóna eru því á við
ársrekstur á litlum Toyota Yaris sé miðað
við 12.000 kílómetra akstur.
Sigurður bætir því við að enginn beri
formlega ábyrgð á þeirri koltvísýringslosun
sem verður í millilandaflugi, hvorki brottfar-
arland né áfangastaðurinn. „Í rauninni er ekkert
opinbert reglukerfi sem stýrir þessu. Það litla
sem er gert til að draga úr þessari losun er í
gegnum neytandann sjálfan, í formi hvatningar til
hans um að draga úr flugferðum. Flugfélögin sjálf
reyna svo sem líka að draga úr eldsneytisnotkun
enda spara þau þá fjármuni um leið. Losunin
sem slík stendur hins vegar fyrir utan Kyoto-
bókunina þannig að hún reiknast ekki á kvóta
neinnar þjóðar eða lands.“
Hann bætir því við að víða hafi menn þó meiri
möguleika en Íslendingar til að ferðast á um-
hverfisvænni hátt milli landa. Þannig séu vin-
sældir lestarferða að aukast, ekki bara vegna
þess að þær séu umhverfisvænni en flestar
aðrar samgöngur heldur séu þægindin við slík-
an ferðamáta oft á tíðum meiri en í flugi.
„Þarna erum við komin að velmeguninni hér á
Vesturlöndum,“ segir Heiða. „Meirihluti Íslend-
inga fer í eina ef ekki fleiri utanlandsferðir á ári.
Og hafi maður lagt sig í líma við að draga úr
bensínnotkun getur ein flugferð í hendingu jafn-
að út það sem sparaðist í koltvísýringslosun
það árið.“ Heiða hlær þegar hún sér uppgjaf-
arsvipinn á blaðamanni. „Auðvitað er óraun-
hæft að segja fólki að sleppa því að fara í flug-
ferðir. Við búum á eyju og það er ekki hægt að
fara á kajak yfir Atlantshafið. Það má samt ekki
gefast upp og hugsa að það taki ekki að skipta
út bíl sem eyðir 15 lítrum á hundraði fyrir spar-
neytinn bíl af því að viðkomandi fer tvisvar til út-
landa á ári. Þvert á móti – allt telur. Það er ekki
hægt að fara fram á að fólk hætti að kynna sér
heiminn en allir geta þá lagt eitthvað annað af
mörkum í staðinn.“ 
 0  
6 
 
7  
 +7
 


8 

967 
)' !

:

 ; 57  

 #
Í lok árs 2006 voru 272.905 ökutæki á íslenskum götum. Þar af voru
fólksbílar 197.201. Íslendingar voru 312.851 talsins 1. október.
vernd.is, er mjög góð. Þar er marg-
víslegan fróðleik um loftslagsmál að
finna. Ég skora á ykkur að kíkja á
hana ef þið hafið ekki gert það nú
þegar.“ Svo spyr hann: „Hvers
vegna eigum við að bæta samgöngu-
venjur okkar?“ Og svarar sér sjálf-
ur:
„Af því að þannig:
 drögum við úr mengun frá
umferð,
 drögum við úr gróðurhúsa-
áhrifum,
 spörum við olíu, sem er mikilvægt
hráefni,
 bætum við heilsuna,
 fækkum við slysum,
 spörum við peninga.“
Aftur spyr Geir: „Hvernig getum
við bætt samgönguvenjur okkar?“
Og svarar sem fyrr sjálfur:
„Með því að:
 drepa á bílnum þegar hann
stendur kyrr,
 hjóla og ganga stuttar vegalengdir,
 læra og stunda vistakstur,
 vanda valið á nýjum bíl,
 nota vélarhitara,
 vera samferða.“
Þar með er inngangserindi þeirra
hjóna lokið og orðið er laust.
„Vill einhver meira kaffi eða te?“
gellur umsvifalaust í Þuríði. Lofti,
sem situr við hlið hennar í stofunni,
líður skyndilega eins og Jónasi í
hvalnum. „Hún gæti gleypt heilt fót-
boltalið, þessi kona,“ hugsar hann.
Ísafold gefur honum illt auga.
Geir ákveður að brjóta ísinn sjálf-
ur í umræðunum. „Ég var að bíða
eftir strætó um daginn og lék mér að
því á meðan að telja hversu margir
voru í hverjum bíl sem keyrði
framhjá. Í um 90% bílanna var að-
eins einn maður. Segir það ekki sína
sögu? Getur verið að bíllinn sé úlpa
Íslendingsins?“
Er einn bíll nóg?
„Gerum smá könnun hér inni,“
heldur Lovísa áfram. „Hversu
marga bíla á fólk?“
„Við eigum tvo,“ segir Danni.
„Gætuð þið selt ann-
an?“ spyr Geir.
„Varla,“ segir Sævar. „Ég
er í þannig vinnu að ég verð að
hafa bíl. Ég er á ferðinni hingað og
þangað allan daginn. Svo búum við
frekar langt frá bakaríinu þar sem
Danni vinnur.“
„Gætir þú tekið strætó í vinnuna
eða hjólað, Danni?“ spyr Lovísa.
„Það er of langt til að hjóla. Ég
yrði bara sveittur og ógeðslegur,“
segir Danni og hlær. „Strætó er hins
vegar alveg möguleiki. Ég hef svolít-
ið verið að velta því fyrir mér síðan
við byrjuðum í þessu átaki. Verst að
ég myndi sakna bílsins míns svo
mikið. Það er Yaris, svona lítill og
sætur frúarbíll,“ segir hann sposkur
á svip.
Sváfnir hefur greinilega ekki ver-
ið búinn undir þetta innlegg í um-
ræðuna því hann springur skyndi-
lega úr hlátri svo kaffið gengur yfir
kengúruskinnið á gólfinu.
„Sváfnir!“ gólar Gyða, betri helm-
ingur hans, og grípur um andlitið.
Hann biðst auðmjúklega afsök-
unar. Þuríður ber sig vel hið ytra en
hvítnar upp á sálinni. Hún fer fram
að sækja tusku.
Þá lifnar skyndilega yfir Jónatan
húsráðanda. „Blessaður, gerðu
meira af þessu, Sváfnir, þessi helvít-
is kengúra hefur alltaf farið í taug-
arnar á mér,“ segir hann.
Dátt er hlegið í stofunni.
„Hvað er svona fyndið?“ spyr Þur-
íður þegar hún snarast inn með
tuskuna á lofti.
„Ekkert, elskan mín,“ segir Jón-
atan. „Ekkert.“
Samnýting ferða
Eftir þennan útúrdúr halda um-
ræðurnar áfram. Geir og Lovísa
eiga einn bíl, eins Þuríður og Jón-
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. NÓVEMBER 2007 25