Morgunblaðið - 13.11.2007, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 13. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
GRÝLA og jólasveinarnir komu
sérstaklega til byggða í gær til að
leggja Hjálparstarfi kirkjunnar
lið.
Þau lærðu að versla á nýjum vef
Hjálparstarfsins www.gjofsemgef-
ur.is og eyddu rúmlega 800.000
krónum í ýmsar jólagjafir, sem
verða nýttar í þróunarverkefnum í
Afríku og Asíu.
Í gjafaversluninni er hægt að
gefa til ákveðinna málefna sem
nýtast þar sem þörfin er mest
hverju sinni. Í staðinn fá gefendur
útprentað gjafakort sem hægt er
að gefa vinum eða ættingjum í
jólagjöf.
Með þessu móti er hægt að gefa
hænur til afrískrar fjölskyldu fyrir
2.000 krónur, kamar fyrir 6.500
krónur eða jafnvel heilan brunn
sem veitir allt að 1.000 manns
hreint vatn í Malaví eða Mósam-
bík, fyrir 150.000 krónur.
Morgunblaðið/Ómar
Netvædd Grýla kennir sonum sínum örugga verslunarhætti á Netinu.
Jólagjafir í þróunarverkefni
RANNSÓKNARSTOFNUN í
hjúkrunarfræði stóð í gær fyrir
málstofu um lungnasjúkdóma, en
lungnasjúklingum hefur hrað-
fjölgað á Íslandi sem og í hinum
vestræna heimi. Á það fyrst og
fremst við um fólk með langvinna
lungnateppu (LLT) sem er ein al-
gengasta innlagnarástæða á
Norðurlöndum. Augu ráðamanna
beinast í auknum mæli að því að
halda kostnaði í skefjum vegna
heilbrigðisþjónustu fyrir fólk með
LLT. Þekking og skilningur á
einkennum sjúkdómsins hefur
vaxið verulega á seinustu árum
og í kjölfarið hefur aukist
áhersla á að fyrirbyggja og
hindra framgang sjúkdómsins
m.a. með eflingu aðstoðar til
reykleysis. Hjúkrunardeild fyrir
fólk með LLT var sett á stofn ár-
ið 2005. Í málstofunni var fjallað
um þarfir fólks með LLT og lýst
fræðilegum forsendum göngu-
deildarinnar og vísbendingum
sem reynslan af rekstri hennar
hefur gefið um hvar frekari þró-
unnar sé þörf í hjúkrun fólks með
LLT.
Morgunblaðið/ÞÖK
Lungnateppa
vaxandi vandi
SKRÁÐ atvinnuleysi í október var 0,8%, eða það sama og í september. Að
meðaltali voru 1.315 manns á atvinnuleysisskrá, sem er 21 færri en í sept-
ember. Atvinnuleysi er minna nú en það var á sama tíma fyrir ári.
Á vef Vinnumálastofnunar kemur fram að fjöldi þeirra sem hafa verið á
skrá í innan við 3 mánuði fór úr 772 í september í 754 í október. Þeim sem
verið hafa á skrá lengur en 6 mánuði fækkaði úr 507 í september í 476 í
október. Gefin voru út 49 ný atvinnuleyfi í október til íbúa utan hins Evr-
ópska efnahagssvæðis. Nýskráningar ríkisborgara frá nýjum ríkjum ESB
voru 923 og þeir sem voru áður með leyfi voru 452 eða samtals 1.375.
Atvinnulausum í lok október fækkaði frá lokum september um 55. Þegar
allt er talið, er líklegt að atvinnuleysið í nóvember muni lítið breytast eða
aukast lítillega og verða á bilinu 0,8%-1,1%. Atvinnuleysi á höfuðborg-
arsvæðinu er nú 0,6% af áætluðum mannafla og 1,1% á landsbyggðinni. Á
landsbyggðinni er atvinnuleysið mest 2,1% á Suðurnesjum, en minnst er at-
vinnuleysið á Norðurlandi vestra og Austurlandi 0,4%. Atvinnuleysi karla
minnkaði um 1,8% milli mánaða og atvinnuleysi kvenna um 1,5%.
Atvinnuleysi 0,8% í október
BÍLASTÆÐUM fyrir flugfarþega í
áætlunarflugi á vegum Flugfélags
Íslands um Reykjavíkurflugvöll
verður fjölgað um helming. Mikið
ófremdarástand hefur
verið við Reykjavíkurflugvöll
vegna skorts á bílastæðum á álags-
tímum en með þessari fjölgun bíla-
stæða er vonast til að sá vandi verði
úr sögunni, segir í frétt frá Flug-
félaginu.
Verktakafyrirtækið Klæðning er
að vinna að gerð bílastæðanna.
Þeim verður skilað með óbundnu
slitlagi og ættu bílastæðin að vera
tilbúin til notkunar seinni hluta
nóvembermánaðar. Eftir sem áður
er ekki gert ráð fyrir að innheimta
fyrir notkun á bílastæðum við flug-
stöð Flugfélags Íslands.
Ökumenn og farþegar eru hvatt-
ir til að sýna varúð og tillitssemi
meðan á framkvæmdum stendur.
Stæðum fjölgað
FUNDUR fyrir íbúa Fossvogs og
Smáíbúðahverfis verður haldinn í
safnaðarheimili Bústaðakirkju í
dag, þriðjudaginn 13. nóvember, kl.
20. Rætt verður um framkomna til-
lögu borgarstjóra um byggingu
sundlaugar í Fossvogi. Á fundinum
er ætlunin að lýsa yfir stuðningi við
tillöguna auk þess sem kynntar
verða hugmyndir íbúa um mögu-
legar staðsetningar grænnar sund-
laugar í Fossvogsdal.
Fossvogslaug
Morgunblaðið/Eyþór
Vatn Brugðið á leik í Fossvoginum.
VÆNTA má skýrslu fyrir næstu
mánaðamót frá starfshópi félags-
málaráðherra sem er að kanna ástand
húsnæðismarkaðarins og vinna að til-
lögum um hvernig megi bæta stöðu
leigjenda og fólks sem er að kaupa
sína fyrstu íbúð. Forsætisráðherra
spáir vaxtalækkun á næstu 12-18
mánuðum og hvetur ungt fólk til að
halda að sér höndum. Utanríkisráð-
herra segir gríðarlega erfitt fyrir fólk
að kaupa sína fyrstu íbúð.
Skýra verkaskiptingu
Á vegum starfshóps félagsmála-
ráðherra sem lýtur formennsku Sig-
ríðar Ingibjargar Ingadóttur hag-
fræðings, er annars vegar verið að
móta tillögur sem stjórnvöld eiga að
geta hrint í framkvæmd strax, og hins
vegar tillögur sem krefjast langtíma-
stefnumótunar. Að sögn Sigríðar er
ekki unnt að greina efnislega frá mál-
um að svo stöddu, en hún segir starfs-
hópinn hafa viðað að sér gríðarlega
miklum upplýsingum m.a. á vettvangi
félagslega húsnæðiskerfisins. „Niður-
staða okkar er sú að hlutverk sveitar-
félaganna í húsnæðismálum sé ekki
nægilega skýrt og þess vegna þurfi
annarsvegar að skýra verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga betur og hins-
vegar að hvetja til samstarfs sveitar-
félaganna í húsnæðismálum,“ bendir
hún á. „Samvinna þessara tveggja að-
ila þarf að vera betri og það er ljóst að
það er þörf á fleiri búsetuformum.“
Geir Haarde forsætisráðherra fór
yfir efnahagsmál í Morgunútvarpi
RÚV í gær. Sagði hann að þensla
væri að minnka og ef markmið Seðla-
bankans næðu fram að ganga, þá
mætti vænta þess að vextir lækkuðu
mjög hratt, „kannski eftir eitt og hálft
ár eða svo, jafnvel fyrr ef að vel geng-
ur [...] En það er auðvitað mörg óvissa
í þessu og aldrei á vísan að róa hvað
þetta varðar.“
Geir sagði ekki ástæðu til að óttast
að vextir héldust áfram háir enda
hefðu þeir bæði hækkað og lækkað á
víxl síðustu sex árin. Geir sagði áhrif
íbúðalánavaxta vissulega hafa áhrif á
fjármál almennings. „Eðlilegu við-
brögðin hjá flestum ættu að vera þau
að halda að sér höndum á meðan
þetta ástand varir,“ sagði hann. „Og
það er auðvitað tilgangurinn með að-
gerðum af þessu tagi, það er að draga
úr eftirspurninni og draga úr áhuga
manna á að fjárfesta t.d. í íbúðarhús-
næði.“
Geir rifjaði upp fyrri orð sín um að
vaxtaákvörðun Seðlabankans hefði
komið á óvart. „Hún kom markaðnum
á óvart. Greiningardeildir bankanna
voru nýbúnar að segja að þær ættu
ekki von á neinni hækkun en því má
hins vegar ekki gleyma að velþekkt
hagfræðikenning gengur út á það að
ef það tekst að koma markaðnum á
óvart, þá sé líklegt að viðbrögðin
verði meiri og skarpari. Ég er ekki frá
því að það hafi einmitt verið að gerast
núna. Bankarnir hafa verið að bregð-
ast við þessari hækkun Seðlabank-
ans, kannski með snarpari hætti en
stundum áður. Ofan á það bætist að
þeir þurfa að huga sínum fjármögn-
unarmálum erlendis og skuldatrygg-
ingarálag á suma þeirra hefur verið
að hækka svo þetta spilar allt saman.
En svarið er það, að ef fólk getur
haldið að sér höndum og frestað fjár-
festingum, þá er það áreiðanlega það
skynsamlegasta.“
Geir sagðist þekkja til fjölda ungs
fólks sem velti aðstæðum á húsnæð-
ismarkaðnum mikið fyrir sér. Hann
minnti á þá skoðun sína að hinar
miklu breytingar árið 2004 þegar
lánshlutfall Íbúðalánasjóðs hækkaði í
90% og viðskiptabankarnir komu inn
á húsnæðislánamarkaðinn, hefðu ver-
ið mistök, eftir á
að hyggja. „Af-
leiðingin varð sú
að íbúðaverðið
hækkaði svo mik-
ið að þær kjara-
bætur sem áttu að
verða gufuðu upp
og enginn varð
bættari. Ég hins-
vegar tel að nú
verði farið í það –
og sú vinna er byrjuð á vegum félags-
málaráðherra – að endurskoða vissa
þætti í þessu opinbera húsnæðislána-
kerfi þannig að við getum gert betur
við þá sem annaðhvort eru að kaupa
íbúð í fyrsta skipti, eru lágtekjufólk
eða búa á svæðum þar sem erfitt er að
fá annarskonar lán.
Það er erfiðast að taka fyrsta skref-
ið. Þegar fólk er einu sinni búið að því
þá er oft auðveldara að taka næsta
skref upp í stærra húsnæði. En þarna
eru vissulega komin upp ný vandamál
sem við höfðum ekki gert ráð fyrir. “
Fyrstu kaup gríðarerfið
Í fréttaþættinum Silfur Egils sl.
sunnudag tjáði Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir utanríkisráðherra sig um
aðstæður á húsnæðismarkaðnum.
Sagðist hún horfa til ábyrgðar Seðla-
bankans í mótun peningamálastefn-
unnar. „Ég segi það alveg eins og er,
að þessi vaxtahækkun Seðlabankans
núna kom mér á óvart vegna þess að
mér fannst einhvern veginn ekki það
vera í spilunum sem benti til að þetta
ætti að gerast,“ sagði hún og minnti á
orð bankans sjálfs lok september um
að lækkunarferli væri hafið. Sagði
hún ýmislegt benda til að erfiðir
tímar væru framundan á fasteigna-
markaði hér sem annarsstaðar.
„Að kaupa sér sína fyrstu íbúð
núna er alveg gríðarlega erfitt. Það er
einmitt þess vegna sem það er til
skoðunar hjá félagsmálaráðuneytinu
með hvaða hætti sé hægt að taka á
málum þeirra sem eru að kaupa íbúð í
fyrsta sinn, og eins þeirra sem ráða
hreinlega ekki við að kaupa íbúð á
þessum markaði og þurfa einhvers-
konar félagsleg úrræði.“
Forsætisráðherra
spáir vaxtalækkun
Geir H.
Haarde
Sigríður Ingibjörg
Ingadóttir
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
Fólk ætti að bíða
með íbúðakaup
www.forlagid.is
Hvað kostar kamar?
VEFVARP mbl.is