Morgunblaðið - 30.03.2008, Page 20

Morgunblaðið - 30.03.2008, Page 20
lífshlaup 20 SUNNUDAGUR 30. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ Ég kom hingað 21. júní1989,“ segir Elba NunesAltuna og brosir blítt.„Ég kom af því ég gift- ist Íslendingi, Magnúsi Valgarðs- syni,“ bætir hún við. Ég er stödd á heimili þeirra hjóna við Mjölnisholt og satt best að segja minnir Elba mest á ástríðublómið holdi klætt, þar sem hún situr á móti mér með dökk og blikandi augu og sitt suður-ameríska fas og litaraft. Þessi áhrif eru kannski líka frá hinum litríku myndum sem hún hef- ur komið með frá heimalandi sínu Perú og hengt upp á íslenskan stein- vegg í Reykjavík. „Hann Magnús er málarameistari og við kynntumst í Perú. Hann var þar í ferðalagi; að láta draum sinn rætast – skoða Perú. Hann hafði lesið mikið um það land frá unga aldri. Faðir hans var málarameistari og átti málningarfyrirtæki og þrjá syni sem allir urðu húsamálarar eins og hann. Þegar Magnús kom var mikið um hryðjuverk á þessu svæði. Fyrir þeim stóð Skínandi stígur, sem var mjög vinstri sinnaður hryðjuverka- hópur og frægur sem slíkur. Þessi hópur hafði mikil áhrif í Perú og víðar, ekki síst í hópi háskólafólks. Foreldrar Magnúsar voru því mjög áhyggjufullir þegar hann ákvað að fara á þessar slóðir en Magnús sagðist ekki vera hræddur við að deyja. „Ef ég dey þá dey ég – en þetta er minn draumur og ég fer.“ Þegar hann lagði af stað til Perú í Suður-Ameríku vissi hann aðeins að þar var lýðveldi þar sem bjuggu um 22 milljónir manna, spænskumæl- andi og flestir rómversk-kaþólskrar trúar. Hann hafði sannfrétt að helstu borgir væru á láglendisbelti við ströndina. Upp af henni ganga svo Andesfjöllin með sínum eyðimörkum og frjósömum dölum. Magnús lagði leið sína til höfuð- borgarinnar, Lima, en þar voru þá tæplega 6 milljónir íbúa. Einn þeirra var Elba Nunes Alt- una, sem fæddist 2. október 1949 og var því tæplega fertug þegar þau hittust á kaffihúsi í Mira Florens. „Þetta er flott hverfi og þangað fór ég með vinkonu minni einu sinni í mánuði, þegar við höfðum fengið út- borgað – við vorum ekki með svo há laun,“ segir Elba brosandi. „Þarna er mikið af fínum kaffi- húsum. Ég var kennari í Lima, kenndi í tíu ár í stærsta menntaskóla borgarinnar sálfræði og heimspeki, það er mín aðalgrein. Ég fékk mína menntun í háskóla í norðurhluta Perú, þar sem ég fæddist. En svo fór ég til Lima til framhaldsnáms, ég lærði þar að kenna börnum með sér- þarfir, einkum einhverfum börnum. Í Perú er merk stofnun fyrir einhverfa sem heitir Súlíma. Aðferðir sem þar eru notaðar hef ég notað með góðum árangri hér á Íslandi. Auk mín hefur ein frú sem vinnur í Kópavogi lært við umrædda stofnun þessa aðferð til að kenna einhverfum. Súlima- aðferðin er bandarísk að uppruna og gengur út á að nota tónlist, dans og mataræði. Þarna læra ekki allir sem vilja heldur bara allir sem geta. Til þess að tileinka sér þessa aðferð þarf í Perú að hafa list- og sköpunarhæfi- leika og geta dansað, sungið og leikið. Þessir eiginleikar eru nýttir til að ná sambandi við hina einhverfu. Þetta nám tekur tvö ár en ég lauk aðeins fyrra árinu. Ég lærði að dansa og syngja en ég leik ekki á hljóðfæri og er ekki mjög góð í að skapa með höndunum.“ Þótt Elba sé kannski ekki góð í að búa til hluti með höndunum er hún flink að nota þær til að leggja áherslu á orð sín. Á kaffihúsi í Mira Florens Mitt í samræðum okkar kemur ung dóttir hennar í dyragættina. Móðir hennar stendur upp, hækkar róminn og mælir hratt á spænsku. Ég skil bara orðið Guðrún. Elba sest aftur en dóttirin hverfur á brott eftir að hafa sent mér afbrigði af hinu bjarta og suðræna brosi móð- ur sinnar. Ég hverf aftur til Mira Florens á kaffihúsið þar sem þau kynntust, Elba og Magnús. „Ég kom og ég sá hann einan þennan dag. Hann var svo fallegur og ljós yfirlitum. Við Magnús fórum að tala saman og ég bauð honum heim til mín. Okkur fannst gaman að tala saman. Hann kom og við urðum ágætir vinir. Svo fór hann til Íslands en við töluðum saman í síma og send- um stundum bréf. Hann tilkynnti mér að hann langaði til að koma til Perú og kynnast mér betur. Ég var mjög spennt. Ég var búin að gera mér grein fyrir að Magnús væri traustur maður og orðheldinn. Hann kom aftur til Perú og þá urð- um við kærustupar. Við trúlofuðum okkur og Magnús vildi að við byggj- um í Perú. En til að búa þar og reka fyrirtæki þarf að hafa viðskiptahæfi- leika. Ég sá að draumur okkar um að stofna þar fyrirtæki var ekki raun- hæfur. Sjálf er ég ekki mikil bísn- ismanneskja – annars væri ég rík. Ég sagði: „Magnús, þú ert ókunnugur hér og ég get ekki hjálpað, því ég er ekki með „bísnishæfileika“. Þá ákváðum við að fara til Íslands. Ég var ófrísk að eldri dóttur okkar. Fyr- ir átti ég einn son sem ég kom með með mér til Íslands, þá 13 ára gaml- an. Magnús hafði áður verið giftur og átti tvö börn af fyrra hjónabandi. Við settumst í fyrstu að í Sólheimunum, hjá tengdamóður minni og þegar barnið fæddist skírðum við það Rannveigu eftir ömmu Magnúsar og Elbu eftir mér.“ Ekkert „metró“ engin kaffihús Ég spyr hvort kvenmannsnafnið Elba sé dregið af eyjunni Elbu? „Já, þetta er algengt nafn á konum í Perú og dregið af nafni eyjarinnar Elbu, þar sem Napóleon Bonaparte dvaldist eftir að hann var sviptur völdum,“ segir Elba og brosir. Hún kvað það hafa verið mikil um- skipti að flytja til Íslands. „Ég kom í júní, það var gott veður og besti árs- tíminn en samt fannst mér kalt. Magnús keyrði mig um alla borgina og sýndi mér allt sem hann gat. En ég sagði: „Magnús, ég vil búa í höf- uðborginni, ekki í svona bæ, ég er borgarstúlka.“ Þá sagði hann mér að þetta væri höfuðborgin. Ég varð al- veg hissa, þetta var fyrir tuttugu ár- um og það var ekkert „metró“ engin almennileg kaffihús – engar stórar byggingar. Varla var hægt að fá hér mat fyrir venjulegt fólk – ekkert sem ég var vön að borða. Magnús varð örvæntingarfullur og ég skammaðist mín fyrir ókurteisina. Ég rifjaði upp landafræðina, ég vissi að Ísland var eyja, en ég hélt að hér væri líkara því sem ég hafði heyrt um í Evrópu, ég vissi ekki að hér væri allt svona lítið og sveitalegt. Ég hitti heldur ekki marga sem töluðu spænsku. Það kom sér vel að ég er sterk, bæði andlega og líkamlega. Þrátt fyrir kuldann hér hef ég varla fengið kvef síðan ég fluttist hingað. Borðaði ekki íslenskan mat Það bjargaði miklu hve tengda- móðir mín tók mér vel og var góð við mig. En ég gat ekki borðað matinn sem hún bjó til. Hann var svo harð- gerður. Hún eldaði gamaldags mat, fiskbollur, kjötbollur, læri í ofni, slát- ur og allt þetta. Mér fannst þetta ekki matur. Ekkert krydd. Ég hugs- aði með mér að hún kynni ekki að elda. Ég var ófrísk og borðaði varla neitt. Magnús hafði áhyggjur af mér og eftir að barnið fæddist var mjólk- in mín ekki nægilega næringarrík fyrir það. Ég varð að gefa Rannveigu litlu barnamjólk. En eftir þrjá mánuði fór ég að borða. Ég fór að vinna á veitinga- staðnum Ítalíu og veitingamaðurinn sagði við mig að mér væri frjálst að búa til salat eftir mínu höfði úr öllu því hráefni sem þarna væri að finna. Ég skar niður alls konar grænmeti, kryddaði það og brasaði og fór að borða. Ég eldaði bara fyrir mig, milli þess sem ég vaskaði upp og gerði þau verk sem mér voru ætluð. Mér fannst þetta skrítið líf. Ég hafði verið kennari við menntaskóla og kennt börnum með sérþarfir. Nú var ég þarna að elda fyrir mig og sinna eldhússtörfum. Það kom sér vel að ég var andlega sterk. Ég hafði búið í góðu húsnæði í Lima, átti íbúð á góðum stað. Mér fannst það fínt, ég kom úr stórum systkinahópi, þriðja elst af níu systk- inum. Pabbi var dáinn þegar ég fór til Íslands en mamma var ennþá lif- andi, komin yfir áttrætt. Ég var alltaf ákveðin í að láta drauma mína rætast. Í Lima vann ég auk kennarastarfsins hjá ríku fólki til að fá laun í dollurum, kenndi börn- um þess og vann auk þess í þriðju vinnunni, í öðrum skóla. Allt þetta gerði ég til að geta keypt mér íbúð í Lima. Það tókst en ég seldi hana fyr- ir tíu árum. Þá keyptum við Magnús þetta húsnæði hér. Hann hafði safn- að sér nokkurri upphæð og við not- uðum hana til sem útborgun í okkar fyrstu íbúð í Reykjavík. Við vorum níu mánuði hjá tengda- mömmu, svo leigðum við íbúð á Reynimel í fjögur ár. Eitt ár leigðum við í Fellahverfi, þar líkaði mér alls ekki. Svo keyptum við í Strandaseli, þar líkaði mér ekki heldur. Þá keypt- um við þessa íbúð og hér er ég ánægð. Ég er mikið fyrir mannlíf og vil geta gengið niður í bæ, þar sem fólkið er. En hér fer fólk lítið út, það er svo kalt. Í mínu heimalandi er fólk mikið úti við – ungt fólk, hjón, foreldrar með börn sín – allir úti að ganga um götur og stíga.“ Sálfræðin hjálpar í kennslu En hvað með starfsferil Elbu hér á landi? „Eftir að hafa unnið stuttan tíma á veitingastaðnum Ítalíu fór ég að vinna á elliheimilinu Grund og þaðan fór ég til starfa á leikskólanum Æg- isborg. Þar vann ég sem sérkennari og þroskaþjálfari. Síðan fór ég að kenna spænsku við fjölbrautarskóla Suðurnesja, í Námsflokkum Reykja- víkur og hjá Mími. Nú kenni ég í tveimur grunnskólum. Það hefur hjálpað mér mikið í kennslunni að hafa lært sálfræði. Ég hef ekki lent í neinum agavanda- málum, kannski á sálfræðiþekkingin sinn þátt í því. Ég og nemendur mínir semjum bara,“ segir Elba og brosir. Indíánar eru frumbyggjar Perú og þegar ég horfi á brosandi andlit Elbu finnst mér það bera sterk einkenni þess kynstofns. „Ég er mikið blönduð, í æðum mín- um rennur blóð bæði Spánverja og indíana,“ segir Elba. „Pabbi er hálfur Spánverji og amma mín, móðir pabba, var indíáni. Svipmót hennar er sterkt meðal okk- ar systkinanna. Einn bróðir minn þótti latur, pabbi hélt því fram að let- in væri arfur frá Spánverjum.“ Nú hlær Elba hjartanlega. Ég skoða mannamyndirnar sem hafðar eru uppi við á heimilinu. Með- al þeirra er brúðkaupsmynd af Elbu og Magnúsi. Hún er orðin upplituð og litirnir óskýrir. „Við giftum okkur í Perú. Hann Magnús er 100% maður, traustur og stendur alltaf við orð sín. En enginn er fullkominn. Magnús er ekki rómantískur, en það er ég aft- ur á móti. Ef mig langar að gráta þá græt ég. Í Perú er fólk hvatt til að sýna tilfinningar sínar. Magnús grætur ekki, það þykir ekki gott á Ís- landi að karlmenn gráti. Það þýðir ekki að hann hafi ekki sterkar tilfinn- ingar, hann tjáir þær bara ekki. Við höfum fengið mjög ólíkt uppeldi. Mér finnst óskaplega gaman að dansa en Magnús dansar aldrei. Hann syngur heldur aldrei – en ég syng. Þá segir hann: „Uss, Elba.“ Sem betur fer er íbúðin okkar á tveimur hæðum, þá get ég sungið og dansað á neðri hæðinni en hann verið uppi í friði á meðan.“ Söngur Elbu! En hvaða lög skyldi Elba syngja? Í hverri manneskju býr Morgunblaðið/Golli Suðræn Elba Nunes Altuna er glæsilegur fulltrúi Perú hér á landi. Undir suður-amerískri sól kynntist Elba Nunes Alt- una Magnúsi Valgarðssyni og svo fór að hún giftist honum og fluttist til Íslands. Guðrún Guðlaugsdóttir ræddi við Elbu um líf hennar og starf, sem sann- arlega hefur orðið talsvert öðruvísi en hún gerði ráð fyrir þegar hún fór eitt sinn sem oftar með vinkonu sinni á kaffihús í Lima fyrir réttum 20 árum. » Ég er öðruvísi en íslenskar mæður. Ég er ekki mjög ströng en ég vil að börn og unglingar hlusti á fullorðna. Svo taka þau sínar ákvarð- anir sjálf. Heimaþorpið Í Chiclayo, heimaþorpi Elbu er mikið um blóm og söng.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.