Morgunblaðið - 17.04.2008, Side 26

26 FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ÁRÁSIN Í KJÚKLINGASTRÆTI
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir utan-ríkisráðherra hefur falið tveim-ur fyrrverandi hæstaréttardóm-
urum, Guðrúnu Erlendsdóttur og
Haraldi Henryssyni, að fara yfir at-
burðina í Kjúklingastræti í Kabúl,
höfuðborg Afganistans, árið 2004
þegar gerð var sprengjuárás á ís-
lenska friðargæsluliða. Hún greindi
frá þessu á Alþingi í gær í svari við
fyrirspurn Árna Þórs Sigurðssonar,
þingmanns Vinstri grænna, um það
hvort fjölskyldum fórnarlamba árás-
arinnar hefðu verið greiddar bætur.
Tveir létu lífið í árásinni, 13 ára göm-
ul afgönsk stúlka og 23 bandarísk
kona. Þær dóu vegna þess að Íslend-
ingar fóru í teppaleiðangur inn í Ka-
búl og virtu ekki öryggisreglur. Að
auki særðust þrír íslenskir friðar-
gæslumenn sem biðu á meðan yfir-
maður þeirra skoðaði teppi.
Þetta mál hefur aldrei verið rætt
til þrautar og skipan dómaranna til
að fara ofan í saumana á því verður
vonandi til að varpa á það skýrara
ljósi hvað gerðist þennan dag. Það er
hins vegar ekki þeirra að taka um það
ákvörðun hvort rétt sé að fórnar-
lömbunum verði greiddar bætur. Það
er pólitísk ákvörðun sem hvorki er
hægt að klæða í búning álits né grein-
argerðar.
Ingibjörg Sólrún sagði í gær að
enn væri margt óljóst varðandi árás-
ina í huga manna hér á landi og í
heimsókn sinni til Afganistans hefði
hún komist að því að þar teldist það
enn óútkljáð.
Hún tók fram að þeir, sem stóðu
fyrir tilræðinu í Kjúklingastræti,
bæru fulla ábyrgð á því og ekki væri
hægt að vísa þeirri ábyrgð á aðra.
Hún sagði einnig að ekki hefðu verið
taldar forsendur til að greiða skaða-
bætur. Sagði Ingibjörg Sólrún að hún
myndi kynna utanríkismálanefnd Al-
þingis álitiðþegar það lægi fyrir, sem
væntanlega yrði í sumar, og bætti
við: „Það er von mín að með þessu
getum við endanlega metið atvikin,
séð hvort ástæða er til breytts verk-
lags eða aðgerða af einhverju tagi.“
Harmleikurinn í Kabúl sýndi svo
ekki verður um villst að Íslendingar
eiga ekki erindi á ófriðarsvæði. Í
árásinni létust tveir einstaklingar af
þeirri ástæðu einni að íslenskir frið-
argæsluliðar voru þar sem þeir hefðu
ekki átt að vera og mynduðu skot-
mark fyrir hryðjuverkamenn. Það er
því ekki hægt að vísa ábyrgð á þessu
máli frá Íslendingum.
Eins og fram kom í svarinu við fyr-
irspurn Árna Þórs hefur íslenska rík-
ið ekki greitt bætur vegna fórnar-
lambanna tveggja sem létu lífið í
tilræðinu. Það er ugglaust hægt að
verja það með því að vísa í fordæmi
að Íslendingar séu ekki skuldbundnir
til að greiða fórnarlömbunum bætur.
Ætli íslensk stjórnvöld hins vegar að
sýna sanngirni og reisn í málinu
munu þau reiða fram bætur til fjöl-
skyldu litlu stúlkunnar og banda-
rísku blaðakonunnar sem létu lífið í
árásinni. Það hefði átt að gerast
strax en betra er seint en aldrei.
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN
OG ORKUÚTRÁSIN
Sex af sjö borgarfulltrúum Sjálf-stæðisflokksins geta ekki verið
þekktir fyrir það stefnuleysi og þann
hringlandahátt, sem þeir eru orðnir
berir að í borgarstjórn Reykjavíkur
varðandi þátttöku Reykjavík Energy
Invest, dótturfélags Orkuveitu
Reykjavíkur, í útrás á orkusviði.
Á borgarstjórnarfundi í fyrradag
kom skýrt í ljós, að borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins eru að hverfa
frá fyrri afstöðu og taka upp í meg-
inatriðum þá stefnu Vilhjálms Þ. Vil-
hjálmssonar, þáverandi borgar-
stjóra, og Framsóknarflokksins, sem
mestar deilur urðu um sl. haust varð-
andi útrásarverkefni Orkuveitunnar
og leiddu til þess að meirihluti Sjálf-
stæðisflokks og Framsóknarflokks
féll.
Á bak við hringlandahátt borgar-
stjórnarflokks Sjálfstæðisflokksins
er ótrúlegt stefnuleysi og dómgreind-
arleysi þeirra, sem þarna ráða ferð-
inni.
Aldrei í sögu Sjálfstæðisflokksins í
borgarstjórn Reykjavíkur hefur
flokkurinn beðið slíkan hnekki og
sýnt af sér slíka lágkúru.
Það stendur ekki steinn yfir steini í
málflutningi borgarfulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins í þessu máli. Það
væri óskemmtileg lesning ef einhver
tæki upp á því að gefa út Þeirra eigin
orð um Orkuveitu Reykjavíkur.
Það er orðið alveg ljóst, að borgar-
stjórnarflokkurinn ræður ekki við
þau verkefni, sem honum hafa verið
falin að óbreyttu. Þetta er hörmulegt
en því miður veruleiki. Og augljóst,
að þessi niðurlæging borgarstjórnar-
flokksins er farin að hafa áhrif á
stöðu Sjálfstæðisflokksins í lands-
málum.
Þegar hér er komið sögu er ekki
um annað að ræða en að forysta Sjálf-
stæðisflokksins láti málefni borgar-
stjórnarflokksins til sín taka. Borg-
arstjórnarflokkurinn er gersamlega
forystulaus og þar virðist enginn ein-
staklingur vera, sem er tilbúinn til að
taka af skarið og leiða flokkinn inn á
nýjar brautir. Þess vegna er vanda-
mál borgarstjórnarflokksins orðið að
vandamáli flokksforystu Sjálfstæðis-
flokksins.
Kjósendur Sjálfstæðisflokksins
eiga kröfu á annars konar frammi-
stöðu en borgarfulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins sýndu í umræðum í borg-
arstjórn sl. þriðjudag.
Þær röksemdir, sem Kjartan
Magnússon, borgarfulltrúi Sjálf-
stæðisflokksins og stjórnarformaður
Orkuveitu Reykjavíkur, hafði uppi á
borgarstjórnarfundinum til þess að
útskýra afstöðu borgarstjórnar-
flokks Sjálfstæðisflokksins, eru
fyrirsláttur. Það er nóg komið af
þessari endemis vitleysu.
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
RÍKISENDURSKOÐUN hvetur
til þess að ákvæði um ábyrgð ráðu-
neyta á fjárreiðum ríkisstofnana
verði gerð afdráttarlausari í gild-
andi lögum og reglum. Stofnunin
telur að síendurtekin brot gegn
fjárreiðulögum og reglugerð um
framkvæmd fjárlaga og aðgerða-
leysi ráðuneyta vegna þeirra sýni
að ábyrgðin sé ekki að öllu leyti hjá
forstöðumönnum stofnana.
Samkvæmt bráðabirgðauppgjöri
Fjársýslu ríkisins frá febrúar 2008
var um fjórðungur fjárlagaliða með
halla í árslok 2007. Heildarumfang
hans, að framlagsliðum slepptum,
var 5,8 milljarðar miðað við 3,4
milljarðar árið 2006. Hann hefur
því aukist um 2,4 milljarða milli
ára.
Tólf enn með mikinn halla
Meðal hlutverka Ríkisendurskoð-
unar er að annast eftirlit með
framkvæmd fjárlaga. Stofnunin
gefur árlega út skýrslu um fram-
kvæmd fjárlaga. Í skýrslu um fjár-
lög 2006 fjallaði Ríkisendurskoðun
sérstaklega um þrettán stofnanir
sem farið höfðu verulega fram úr
fjárheimildum. Í skýrslu sem
stofnunin sendi frá sér í fyrradag
um framkvæmd fjárlaga 2007 er
aftur fjallað um þessar sömu stofn-
anir og vakin athygli á að tólf þess-
ara stofnana séu enn með mikinn
halla. Einungis fjárlagaliðurinn
sendiráð Íslands var horfinn af list-
anum. Í fjáraukalögum 2007 var
veitt 514 milljón króna viðbót-
arheimild til sendiráðanna og því
stóð hann með 51 milljón króna af-
gang í árslok 2007.
Staða þessara tólf stofnana er
sýnd í töflu sem fylgir fréttinni.
Ríkisendurskoðun segir ljóst að
ekki hafi verið tekið á rekstr-
arvanda þeirra. „Þetta er al-
gjörlega ólíðandi. Ríkisend-
urskoðun telur að síendurtekin
brot gegn fjárreiðulögum og reglu-
gerð um framkvæmd fjárlaga og
aðgerðaleysi ráðuneyta vegna
Skýrsla Ríkisendurskoðunar á framkvæmd fjárlaga árs
Kvartar undan því
taki ekki á brotum
Hallarekstur Landhelgisgæslan er ein þeirra stofnana sem farið
ár. Í fyrra fékk Gæslan 418 milljóna aukafjárveitingu en skilaði s
Ekki er hægt að sjá af
skýrslu Ríkisend-
urskoðunar að stofn-
unin telji að framfarir
séu að verða í fjár-
reiðum ríkisstofnana.
Ekki sé tekið á vand-
anum.
*  
    
   
!

 
"
   
"
 # $

#
"
  

% &
 % 
#   
' ( $
&(


 
$
&(

  


    


$)
  * 
*"+$*
Mikil umræða hefur ver-ið um efnahagsmáleftir vaxtaákvörðunSeðlabankans og út-
gáfu Peningamála 1-2008 10. apr-
íl sl. Það er ágætt. En margt af
því sem sagt er byggist á mis-
skilningi, jafnvel fordómum. Það
er t.d. algjör misskilningur, sem
talsmenn Félags fasteignasala
halda fram, að spá sérfræðinga
Seðlabankans um þróun fast-
eignaverðs byggist á ósk bankans
um „alkul“ á húsnæðismarkaði.
Sérfræðingarnir leggja fram spá
sem þeim þykir líkleg en benda
jafnframt á verulega óvissu í því
sambandi. Eftir gríðarlega mikla
hækkun húsnæðisverðs und-
anfarin ár, langt umfram bygg-
ingarkostnað, þarf það ekki að
koma á óvart þótt einhver lækk-
un verði. Sú er reynslan í öðrum
löndum og einnig eru dæmi um
slíkt í okkar hagsögu. Reyndar er
spá sérfræðinganna núna ekki
ýkja frábrugðin þeirri sem sett
var fram í nóvember sl. að öðru
leyti en því að nú er reiknað með
meiri verðbólgu og því meiri
raunlækkun en þá. Spáin felur í
sér að nafnverð húsnæðis lækki á
þremur árum um 20%, en í nóv-
emberspánni var reiknað með
16% lækkun nafnverðs.
Tilefni þessa greinarkorns er
þó ekki að fjalla um fast-
ingar gætu
ug áhrif. Sí
að slípa sta
urnar til sv
peningamál
virki betur
Á bls. 55
sérfræðing
OECD sam
lögur sínar
ingamálum
skurn á eft
hátt (lausle
og nokkuð
Þótt bi
spá um
feril ætti það ekki að
að vikið sé frá honum
bregðast við óvæntri
Það á sérstaklega vi
gengi krónunnar fell
herrar ættu að virða
stæði Seðlabankans,
opinber gagnrýni vax
ákvarðana af þeirra
dregur úr slagkrafti
ingamálastefnunnar.
styrkja vaxtaviðmiðu
og meðallangra lána
issjóður að gefa út r
isskuldabréf þótt ekk
þörf á að afla lánsfjá
ætti að fresta því len
breyta Íbúðalánasjóð
ríkjandi aðstæður ve
áhrif peningamálaste
Varðandi endurskoðun
reglnanna í framtíð segir
fremur:
eignaverð heldur að
fara nokkrum orðum
um það sem sagt hef-
ur verið að Seðla-
bankinn hafi misst
trúverðugleika og
honum beri að setja
hæfari yfirstjórn, m.a.
erlenda sérfræðinga.
Það væri óskandi að
lausn efnahagsvanda
væri svona einföld.
Nú vill svo til að er-
lendir sérfræðingar
fjalla gjarnan um
efnahagsmál hér.
Stutt er síðan Efnahags- og
framfarastofnunin OECD gaf út
skýrslu um Ísland.1) Umfjöllun
um stjórn peningamála þar er
nokkuð ólík þeirri sem verið hef-
ur algeng í fjölmiðlum hér síð-
ustu daga. M.a. segir þar, í laus-
legri þýðingu, á bls. 53.
„Starfsreglur Seðlabankans um
verðbólgumarkmið endurspegla
að mörgu leyti bestu vinnubrögð
við framkvæmd peninga-
málastefnu. Sérstaklega er eft-
irtektarvert hve faglega er staðið
að rannsóknum, spám og fram-
setningu efnis, þrátt fyrir taka-
markaða afkastagetu. Sú stefna
sem nú er fylgt virðist þar að
auki hin rétta og stuðlar hún að
stöðugleika í hagkerfinu. Fylgja
ætti núverandi starfsreglum þar
til verðbólgumarkmiðið hefur
náðst, þar eð ótímabærar breyt-
Fordómar í garð Seðla
Eftir Eirík Guðnason
Eiríkur
Guðnason