Morgunblaðið - 15.05.2008, Blaðsíða 14

14 FIMMTUDAGUR 15. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
VIÐSKIPTARÁÐUNEYTIÐ á að
verða öflugt neytendaráðuneyti að
norrænni fyrirmynd, að sögn
Björgvins G. Sigurðssonar við-
skiptaráðherra. Hann setti í gær
ráðstefnu um neytendamál á Grand
Hótel Reykjavík sem viðskipta-
ráðuneytið stóð fyrir. Þar voru m.a.
kynntar þrjár nýjar skýrslur
þriggja stofnana við Háskóla Ís-
lands, Félagsvísindastofnunar,
Hagfræðistofnunar og Lagastofn-
unar, um neytendamál hér á landi.
Einnig afhenti Björgvin í fyrsta
sinn Íslensku neytendaverðlaunin.
Björgvin sagði í samtali við
Morgunblaðið að skýrslurnar
þrjár, sem gefnar hafa verið út í
bókinni „Ný sókn í neytendamálum
– staða neytenda á Íslandi“, séu
fyrsta skrefið í nýrri sókn í neyt-
endamálum. Í skýrslunum sé
greinargott yfirlit um stöðu mála
og þær verði lagðar til grundvallar
áframhaldandi vinnu á þessu sviði.
Hann sagði ljóst að margt mætti
betur fara í neytendamálum hér á
landi.
„Sérstaklega þarf að efla neyt-
endavitund og neytendavakningu
almennings. Neytendastofa þarf að
vera öflugri stofnun og standa fólki
miklu nær en hún gerir. Við þurf-
um að veita neytendamálum miklu
verðugri sess en nú. Til dæmis um
það mun ég hér eftir flytja Alþingi
árlega skýrslu um stöðu neytenda-
mála á Íslandi og gera margt annað
sem þarf til að blása til nýrrar
sóknar í neytendamálum. Það er
jarðvegur fyrir því. Það er mikill
áhugi á neytendamálum á Íslandi
og verðlagsþróun síðustu mánaða
ýtir við mörgum og skapar frjóan
jarðveg til að efla neytendamál.“
Björgvin sagði að neytendamál
verðskuldi miklu meiri athygli
stjórnmálanna en þau hafa notið
hér á landi. Hann nefndi að þegar
viðskiptaráðuneytið var skilið frá
iðnaðarráðuneytinu eftir langa
sambúð fyrir einu ári hafi verið tek-
in pólitísk ákvörðun um að byggja
viðskiptaráðuneytið upp sem öflugt
neytendaráðuneyti að norrænni
fyrirmynd. Björgvin sagði aðspurð-
ur að neytendavernd mætti efla
með aðgerðum á sviði löggjafar og
eflingu neytendastofnana. Það
Efla þarf neytendavitund
og neytendavakningu
Viðskiptaráðu-
neytið blæs til
nýrrar sóknar í
neytendamálum
hér á landi
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Neytandinn Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra (t.h.) afhenti Dr. Gunna Íslensku neytendaverðlaunin.
NOKKUR dæmi um tilkynningar sem sendar hafa verið til
Okursíðu Dr. Gunna (http://www.this.is/drgunni/okur.html):
#571 Verðmunur á DVD-diskum er gífurlegur milli verslana. Bón-
us, Elko og stærri verslanir sem maður hefði haldið að væru ódýr-
astar eru hins vegar langdýrastar. Lægsta verð síðustu mánuði á
25 stk. DVD+R 16x er í Start, Kópavogi, á 1.290 en dýrast nokkr-
um metrum frá í Elko á 3.995!!
#569 Ég fór í Nóatún í Furugrund og keypti þar hálft hvítt sam-
lokubrauð frá Myllunni sem kostaði 235 krónur. Ég fór í Fjarða-
kaup daginn eftir og fór að skoða verðið þar og kostaði það 167
krónur og er verðmunurinn 41%. Þetta finnst mér okur.
#563 Háskólinn í Reykjavík / Te og kaffi – Kaffibolli í gamla
Moggahúsinu. Síðasta vika 190 kr. með áfyllingu. Þessi vika 260
kall. Te og kaffi hengja upp miða þar sem segir að hækkun hjá
þeim sé tilkomin vegna hækkana frá birgjum. Nú var af-
greiðsludaman varla að fá mikla launahækkun og ekki hækkaði
gengið svona rosalega eða hvað? Skömm á Te og kaffi og enn
meiri skömm á HR fyrir að láta þetta viðgangast.
#551 Eitt svakalegasta verð á gosi sem ég veit um er hjá Troca-
dero á Akranesi. Ef þú borðar inni í sal , þá kostar 2 lítra gos-
flaska á OKURVERÐI 650 KR.!!! Reyndar er gott verð á pizzum
þar, með 4 áleggsteg. á 1150, þarna er lítið samræmi á milli.
Okurmolar
DR. GUNNI, fullu nafni Gunnar Lárus
Hjálmarsson, er fyrsti handhafi Íslensku
neytendaverðlaunanna. Þau voru veitt í
fyrsta sinn í gær. Björgvin G. Sigurðsson
viðskiptaráðherra afhenti verðlaunin og
sagði m.a. að verðlaunahafinn hafi vakið
mikla athygli fyrir stórmerkilegt framtak
sitt í neytendamálum og beitt blogg-
tækninni í þeirra þágu. Þar átti hann við
okursíðu Dr. Gunna (http://www.this.is/
drgunni/okur.html).
Eftir að Dr. Gunni hafði veitt verðlaun-
unum viðtöku ávarpaði hann ráðstefnuna
og talaði fyrir hönd hins virka neytanda.
Hann rifjaði upp opnun Okur-síðunnar
21. september s.l. og las úr fyrstu færsl-
unni. Nú hafa borist nærri 600 færslur á
síðuna, um tvær og hálf á dag að jafnaði,
og flestar frá fólki úti í bæ. Þá sagði Dr.
Gunni:
„Mörgum finnst að það sé eins konar
merki um aumingjaskap að kvarta yfir
okrinu. Að maður sé geðveikt smámuna-
samur ef maður minnist á mismun merk-
ingar í búð og verðs á kassa. Að það sé
einhvers konar merki um það hve vel
maður stendur í lífinu að kaupa oststykki
á 1.400, kjúklingabringur á 3.000 og
gallabuxur á 27.500 án þess að blikna.
„Ég er flottur! Mér er alveg sama þótt
það sé okrað á mér,“ er mottó allt of
margra.“ Dr. Gunni lauk ávarpi sínu á
orðunum: „Okur á Íslandi er ekki nátt-
úrulögmál. Ef þú lætur ekki okra á þér
verður ekki okrað á þér.“
Morgunblaðið spurði hinn virka neyt-
anda Dr. Gunna hvort íslenskir neyt-
endur séu almennt óvirkir?
„Þeir eru sofandi neytendur sem at-
huga aldrei hvar þeir geta fengið hlutinn
ódýrastan. Fljóta bara í gegnum búðina
og vakna ekki fyrr en byrjað er að pakka
í pokana og þá eru þeir búnir að borga
með kortinu. Þeir eru of þægir held ég –
ekki nógu mikið pönk í þeim,“ sagði Dr.
Gunni.
En er fólgin kjarabót í því að vera sér
meðvitaður um verðlag?
„Já, ef þér finnst 2–3 þúsund kall
skipta máli,“ sagði Dr. Gunni. Hann sagði
það útheimta svolítið átak að hætta að
láta okra á sér. En á hvaða sviðum telur
hann helst vera okrað á Íslendingum?
„Það er okrað á öllum sviðum. Í apó-
tekum, bönkum, matvörubúðum, í þjón-
ustu og yfirleitt á öllum sviðum.“
„Það er
okrað á öll-
um sviðum“
Dr. Gunni er fyrsti
handhafi Íslensku neyt-
endaverðlaunanna
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
„ÉG er alveg í skýjunum með
kjörið og hef fengið gríðarlegan
fjölda hamingjuóska,“ segir Gissur
Guðmundsson matreiðslumeistari
sem í gær var kjörinn heimsforseti
Alheimssamtaka matreiðslumanna
(WACS) á þingi þeirra í Samein-
uðu arabísku furstadæmunum.
Matreiðslumeistararnir Hilmar B.
Jónsson og Helgi Einarsson munu
gegna stöðu varaforseta og ritara
samtakanna í stjórnartíð Gissuar,
en kosið var til fjögurra ára.
„Ég sá frábært markaðstæki-
færi í þessu fyrir okkur sem mat-
reiðslumenn og land og þjóð,“ seg-
ir Gissur um kjörið, en þremenn-
ingarnir hafa allir víðtæka reynslu
af matargerð. Alls eiga þrettán
manns sæti í stjórn samtakanna.
Þetta var í fyrsta sinn sem kosið
var um embætti forseta samtak-
anna og eitt annað framboð barst.
Gissur sigraði örugglega í kosn-
ingunni, en hann fékk um 2/3 hluta
atkvæða á þinginu.
130 nætur á hótelherbergjum
Gissur hefur unnið í allnokkurn
tíma að undirbúningi framboðs
síns, en hann hefur átt sæti í
stjórn WACS í fjögur ár og verið
forseti fyrir lönd Norður-Evrópu.
„Ég tók ákvörðun um það fyrir um
tveimur árum að stefna að [for-
mennskunni],“ segir hann. Hann
hefur ferðast víða um heim til þess
að afla framboðinu stuðnings. „Ég
var örugglega 130 nætur í hótel-
herbergjum erlendis. Það er
spurning um hvort Ingibjörg Sól-
rún vilji ekki fá smá-ráðleggingar
frá mér fyrir öryggisráðið,“ segir
Gissur hlæjandi.
Félagar í WACS eru um átta
milljónir talsins og eru frá alls 84
þjóðlöndum. „Við höldum þing
annað hvert ár og árlega fundi í
öllum heimsálfum,“ segir Gissur.
Starfsemi samtakanna snúist m.a.
um menntun matreiðslumanna,
matreiðslukeppninni Global Chef
Challenge, sem senn verður haldin
í fyrsta sinn og stefnt er að því að
halda reglulega. „Þetta verður að
líkindum ein virtasta einstaklings-
matreiðslukeppni í heimi.“ Ým-
islegt annað fer fram á vettvangi
smatakanna. „M.a. viðurkennum
við lög og reglur fyrir allar stórar
matreiðslukeppnir,“ segir hann.
Gissur segir kjörið eiga eftir að
koma Íslandi frekar á kortið í al-
þjóðlegri matargerð. „Við eigum
eftir að sjá nafn Íslands í öllum
matartímaritum og fagblöðum á
næstu mánuðum. Ef ég fengi segj-
um 10 dollara fyrir hvert skipti
sem nafnið verður nefnt yrði ég
ríkur maður,“ segir Gissur. Það sé
mikill heiður fyrir Ísland að eiga
fulltrúa í stjórn WACS.
Mikil vinna framundan
Hann segir ljóst að mikil vinna
sé fram undan næstu árin, en þá
sinnir hann eingöngu stöðu forseta
WACS. Gissur hefur fengið stuðn-
ing frá íslenskum fyrirtækjum og
frá íslenska ríkinu til þess að geta
sinnt starfi forseta. „Þegar upp er
staðið, ef við stöndum okkur vel,
man fólk að við erum frá Íslandi
og það er mikilvægast,“ segir
hann.
„Ég er alveg í skýjunum með kjörið“
 Gissur Guðmundsson kosinn forseti Alheimssamtaka matreiðslumanna  Tveir aðrir Íslendingar
í framkvæmdastjórn samtakanna  Ísland kemst frekar á kortið í alþjóðlegri matargerð
Ljósmynd/Jón Svavarsson
Kosning Gissur Guðmundsson, Hilmar B. Jónsson og Helgi Einarsson,
glaðir í bragði eftir að tilkynnt var um kjörið á fundinum í gær.
skipti ekki minna máli að efla neyt-
endavitundina.
„Það gerum við kannski best
með því að stórefla umræðuna um
neytendamál. Gera hana skemmti-
lega og hressilega þannig að fólk
hlusti, taki eftir henni og taki mark
á henni. Við sjáum hvað Norður-
löndin hafa náð góðum árangri við
að byggja upp öfluga neytendavit-
und hjá fólki. Það þarf einnig að
efla fjármálalæsi, neytendafræðslu
og mýmargt fleira eins og kemur
fram í þessum skýrslum. Þar liggja
fyrir ýtarlegar tillögur í mörgum
liðum. Þá veitir rannsókn Félags-
vísindastofnunar á viðhorfum neyt-
enda athyglisverðar upplýsingar.
Næstu mánuði munum við vinna úr
þessum upplýsingum.“
Björgvin sagði að hið opinbera
hafi lengi stutt við bakið á Neyt-
endasamtökunum og var stuðning-
ur viðskiptaráðuneytisins við þau
aukinn í fyrra. „Eitt af yfirlýstum
markmiðum okkar er að efla starf-
semi Neytendasamtakanna. Við
munum stefna að því að auka áfram
framlög til þeirra. Þau hafa gert
margt mjög gott og eru nauðsyn-
legur hlekkur í keðjunni.“
– En stendur til að endurvekja
Verðlagsstofnun?
„Nei,“ sagði Björgvin og hló. | 24