Morgunblaðið - 15.05.2008, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. MAÍ 2008 21
AUSTURLAND
Fljótsdalur | Frést hefur af nokkrum ný-
bornum hreinkálfum og -kúm nálægt veg-
inum inn að Kárahnjúkavirkjun.
Jóhann Gunnarsson hjá veiðistjórnunar-
sviði Umhverfisstofnunar biður menn að
hafa varann á sér og reyna ekki að skoða
kálfana í návígi. Slíkt geti truflað nýbornar
kýrnar þannig að þær yfirgefi kálfana. Sjá
má hreindýr um alla Fljótsdalsheiði í ná-
grenni við Kárahnjúkaveg. Óvanalega mik-
ill snjór er nú á burðarsvæði hreinkúnna á
þessum slóðum og þær jafnvel eitthvað
seinni í burði þess vegna. Vegna mildara
tíðarfars hin síðari ár hafa kýr borið á held-
ur óvenjulegum stöðum.
Rán Þórarinsdóttir, líffræðingur hjá
Náttúrustofu Austurlands, er þessa dagana
að kanna burð á áhrifasvæði Kárahnjúka-
virkjunar. Fara þær athuganir fram skv.
rannsóknaáætlun varðandi hreindýr í
tengslum við virkjunina, en þær rannsóknir
hófust árið 2005. Skarphéðinn G. Þórisson
líffræðingur er sömuleiðis að kanna ásig-
komulag hjarða á Miðausturlandi. Hann
segir milt veðurfar auðvelda afkomu dýr-
anna en geri langvinn norðaustanhret megi
búast við einhverjum afföllum af kálfum.
Nýbornir
hreinkálfar
Ljósmynd/Þórhallur Árnason
Nýborinn Nöturlegt að sjá nýborinn hrein-
kálf reyna að standa í fæturnar í snjónum.
Egilsstaðir | Landeigendur við
Lagarfljót átelja Rafmagnsveitur
ríkisins harðlega fyrir yfirgang og
valdníðslu með því að halda vatns-
borði Lagarfljóts enn einu sinni yfir
umsömdum hæðarmörkum.
Segir Pétur Elísson, formaður
Félags landeigenda við Lagarfljót,
vatnsborðinu stýrt með lokum við
Lagarfossvirkjun. Það standi nú
hátt og von sé á meira vatni vegna
vorleysinga og hlýinda undanfarið.
Vatn er að sögn Péturs farið að
ganga upp í tún hjá bændum við
Fljótið. Tryggvi Þór Haraldsson,
forstjóri RARIK, segir fyrirtækið í
einu og öllu hafa fylgt gerðum
samningum um vatnsstýringu og
lokurnar hafi verið opnaðar að fullu
7. maí sl.
Burðargeta farvegar aukin
Í ályktun aðalfundar Félags
landeigenda við Lagarfljót, sem
haldinn var 6. maí sl., segir að sá
samningur sem gerður hafi verið á
sínum tíma um vatnshæðarstýr-
ingu vegna Lagarfossvirkjunar sé í
fullu gildi, en í honum fólst m.a. að
útrás skyldi að fullu opnuð við Lag-
arfoss 1. maí ár hvert, en svo hafi
ekki verið gert nú. Félagið krefst
þess að RARIK standi við gerða
samninga uns samist hefur um ann-
að.
Í yfirlýsingu frá RARIK vegna
ályktunar landeigenda segir m.a. að
fyrirtækið og landeigendur hafi
samið um vatnsstýringar í
tengslum við gerðardóm sem mat
bætur til landeigenda. Á þeim tíma
hafi verið klapparhaft ofan við lok-
urnar í Lagarfossvirkjun, sem
sprengt var burt sl. haust sem mót-
vægisaðgerð við Kárahnjúkavirkj-
un. Tilgangur þessarar aðgerðar
var að auka burðargetu farvegarins
í flóðum í Lagarfljótinu en hún eigi
ekki að hafa nein áhrif á samnings-
sambandið milli RARIK og land-
eigenda. Lokum hafi verið stýrt
þannig að vatnsstaðan væri sem lík-
ust því sem var áður en klapp-
arhaftið var sprengt, nema í flóðum
þegar allar lokur eru opnaðar.
Samkomulag hafi verið þar um.
Tryggvi Þór segir stækkun Lag-
arfossvirkjunar happafeng fyrir
landeigendur við Lagarfljót, þar
sem ljóst sé af útreikningum að hún
dragi verulega úr áhrifum flóða í
Lagarfljóti með því að auka mjög
burðargetuna til sjávar. Sé ný vél
virkjunarinnar ekki í gangi verði
vatnsyfirborð við Lagarfoss svipað
og áður vegna aukavatnsmagns frá
Kárahnjúkavirkjun, en þegar vélin
er keyrð lækki vatnsyfirborð tölu-
vert.
Krytur um hæð vatnsborðs
Bændur við Lag-
arfljót segja vatn
ganga inn á tún
Í HNOTSKURN
»Landeigendur við Lag-arfljót átelja RARIK
fyrir að halda vatnsborði
hærra en samið hafi verið
um. Þeir segja vatn nú
ganga inn á tún við fljótið.
»RARIK segist fara aðgerðum samningum
um vatnsborðsstýringu
Lagarfljóts og viðbrögð
landeigenda komi mjög á
óvart.
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Lagarfljót Landeigendum við fljótið þykir RARIK halda vatnsborði of háu við Lagarfossvirkjun.
Eftir Jón Sigurðsson
Blönduós | Nokkrar konur komu
saman um hvítasunnuna í Heimilis-
iðnaðarsafninu á Blönduósi í þeim
eina tilgangi að sauma út og sækja
sér innblástur. Þessar konur, sem
eru í útsaumsskóla á vegum Heim-
ilisiðnaðarskóla Íslands, fengu að
snerta safnmuni og sækja sér sköp-
unarmátt fyrir verkefni sín.
Helga Jóna Þórunnardóttir sem
kenndi á þessu námskeiði sagði það
einstakt að fá aðgang að svona safni
og fá að snerta munina og fá að sjá
rönguna. „Það er svo mikilvægt fyrir
handverksfólk að fá að snerta. Það
er mikilvægt fyrir hugmyndavinn-
una. Hér getur maður sótt í gömul
munstur og notað í allt annað, gert
nýtt úr gömlu, það er þróun,“ sagði
Helga Jóna. Elín Sigurðardóttir,
framkvæmdastjóri Heimilisiðn-
arsafnsins, tók í sama streng og
sagði: „Þetta handverk fyrri tíma er
menningararfur og hvernig er hægt
að nýta sér hann og læra af honum
ef ekki er hægt að koma að honum.“
Helga Jóna og nemendur hennar
voru á einu máli um að safnið væri
einstakt en Helga rekur einnig
hannyrðaverslunina Nálina í
Reykjavík jafnframt útsaumskenn-
arastarfinu. Mismunandi verkefni
voru í gangi og mátti meðal annars
sjá „húllfaldað“ viskustykki með
margbrotnu mynstri sem sótt var í
safnið.
Þæfð verk
Elín sagði að nokkur námskeið
hefðu verið haldin í safninu í vetur
og senn liði að því að námskeiði í
þjóðbúningagerði lyki.
Safnið verður opnað 1. júní og nú
líkt og áður í tengslum við opnunina
verður opnuð handverkssýning á
verkum Snjólaugar Guðmunds-
dóttur, Sólu, en hún sýnir að mestu
þæfð verk.
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
Saumað Freyja Kristjánsdóttir, Kristín M. Bjarnadóttir, Elín Sigurðar-
dóttir, Ásta Guðmundsdóttir, Ólöf Guðmundsdóttir, Helga Jóna Þórunn-
ardóttir kennari og Þorbjörg Ólafsdóttir sauma í safninu á Blönduósi.
„Húllfaldað“ og
saumað út í safninu
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
Hrunamannahreppur | „Þetta hefur
gengið vel, það er svo gott veður,“
sagði Magnús Helgi Loftsson, sauð-
fjárbóndi í Haukholtum í
Hrunamannahreppi. Hann
er önnum kafinn við sauð-
burðinn þessa dagana, eins
og bændur um allt land.
„Þetta er besta vorið
sem komið hefur lengi. Það
hjálpar alltaf til þegar tún-
in eru græn og hægt að
koma fénu fljótt út. Og það
fer vel um dýrin úti,“ segir
Magnús.
Magnús og bróðir hans,
Þorsteinn, tóku við búskap
af foreldrum sínum fyrir
fjórum árum og hafa verið
að fjölga fénu. Þeir eru nú
með 450 ær á vetrarfóðr-
um. Kona Magnúsar er Al-
ina Elena Balusanu.
Magnús hefur verið að
dreifa sauðburðinum til að
jafna álagið. Þannig bar
hluti í apríl. „Maður treysti
á gott vor,“ segir Magnús.
Margar ær hafa svo borið
síðustu daga. Magnús tel-
ur að um þriðjungur sé borinn.
Frjósemi er góð, að hans mati, um
tvö lömb á hverja á að meðaltali.
Allir fá smá hvíld
Vorið er mikill annatími hjá sauð-
fjárbændum. Auk sólarhringsvaktar
yfir fénu þarf að bera á túnin og gera
við girðingar. „Það er aðallega
kaffið,“ segir Magnús þegar hann er
spurður að því hvernig hann haldi
sér gangandi. Hann tekur það fram
að þau hjálpist að. Þannig skipti Þor-
steinn og faðir þeirra nóttinni á milli
sín. Sá sem vaki fram á nótt fái að
sofa út, til kannski tíu á morgnana,
og sá sem taki morguninn fái frí á
kvöldin. Allir fái að loka augunum
eitthvað á hverjum sólarhring.
Magnús segir að vaktin yfir ánum
feli í sér að fylgjast með, taka á móti
lömbunum og stía ærnar að. Það
þurfi stundum að venja lömb undir
aðrar ær. Svo þurfi að koma kind-
unum út. Það hafi sem betur fer ekki
verið vandamál í vor vegna veðurs.
Gott að geta
komið fénu út
Nýtt líf Anna María Magnúsdóttir í Haukholt-
um reynir líka að hjálpa til við sauðburðinn.
Miklar annir en sauðburður gengur
vel hjá Magnúsi bónda í Haukholtum
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
LANDIÐ
H
Ö
FU
M
O
P
N
A
Ð
R
IS
A
LA
G
E
R
Ú
TS
Ö
LU

Í S
K
IP
H
O
LT
I 3
3
(V
IÐ
H
LI
Ð
IN
A
Á
V
IN
A
B
Æ
)
OPIÐ VIRKA FRÁ 12 - 18
LAUGARDAGA FRÁ 10 - 16