Skinfaxi - 01.09.1926, Blaðsíða 26

122
SKINFAXI
Framtíð á vor þjóð með þessa fossa.
Hann vill beisla þessi „röniniu tröll“ og hagnýta afl
þeirra. Hann dreymir gull og græna skóga. Aflið, „frá
landsins hjartarót, sem kviksett er í klettalegstað l'ljóts-
ins,“ ó að gera þennan draum að veruleika.
J?ví fer fjarri, að Einar Benediktsson ætti einn þessa
framtiðardrauma um beislun fossanna og gullið, sem
þeim var ætlað að mala. Aldan gekk yfir landið og olli
mildum umbrotum í bugum manna. Gróðabrallsmenn
reyndu að ná undir sig eignarrétti yfir fossum og landi
þar, sem líklegt þótti að framkvæma mætti stóriðju,
og til voru þeir, sem ekki hikuðu við að selja óðul sín
í erlendar liendur, ef nóg gull var í boði.
Ekkert gat verið fjær skaplyndi þorsteins Erlings-
sonar en þetta. Hann ann frelsi lands og þjóðar af heil-
um hug, en hatar kúgunarvald gullsins í hvaða mynd
sem það birtist. Hann ann islenskri náttúru hugástum,
og fossarnir eru i augum lians einhver dýrustu djásn
hennar. J?egar Einar Benediktsson yrkir liið snjalla
kvæði sitl um Dettifoss og fléttar þar gulldrauma sína
saman við lofsöng um tign og mátt fossins, er J?orsteini
nóg boðið. pá yrkir bann eitt hið merkilegasta kvæði
sitt: „Við fossinn“.
Ádeilukvæði liafa verið ort á íslandi fyrr og síðar. En
yfir ádeilukvæðum J?orsteins Erlingssonar er alveg
sérstakur blær, sem gerir þau minnisstæðari og áhrifa-
meiri en öll önnur kvæði af þvi tæi. Hann lætur ekki
mikið yfir sér þegar bann bendir bogann, en fyrr en
varir þjóta sárbeittar örvar af streng. Skeyti bans eru
hvorttveggja í senn: nöpur og fyndin, og hann missir
sjaldan marks. pó veldur ekki minstu um áhrif ádeilna
hans, að bvað sem hann segir og hvernig sem liann
segir það, leynir sér bvergi að drengur mælir, sannur
og góður drengur, sem yrkir af einlægri gremju yfir
því, sem honum þykir miður fara, og ranglæti því, sem