Skinfaxi - 01.09.1926, Page 31

SKINFAXI
127
En lífi margfa mikilmenna er mjög á annan veg fari'ð.
]?eir starfa í kyrþey, og það er oft ekki fyr en að þeim
löngu liðnum, að menn læra að meta þá, og því síður að
þeir verði alþýðu kunnir. ]?að var ekki liaft hátt um
Pestalozzi meðan liann lifði. Og það er jafnvel ekki víst,
að æfiferill hans sé öJlum kunnur. ]?ó var hann engu
ómerkari maður en t. d. Napóleon.
Svipað má segja um Zamenhof. Hann lét aldrei mikið
á sér hera. En starf hans í þágu mannkynsins er svo
mikið, að það hefir nú þegar borið hróður hans víða
um heim. J?ó er hann kunnur alþýðu manna miklu
miður en vera ætti. —
Zamenhof fæddist 15. desember 1859, í þorpi einu
austur i Póllandi. ]?ar bjuggu Pólverjar, Rússar pjóð-
verjar og Gyðingar, hverir í sínum borgarhluta. Hver
kynflokkur talaði sína sérstöku tungu, og hafði andstygð
á málum hinna. peir skildu ekki hverir aðra, og vildu
ekki skilja. Getsakir og bakmælgi geldc f jöllunum hærra.
Tortrygnin var afskapleg. Úlfúð og ósamlyndi óx,
Stundum logaði upp úr. pá voru menn drepnir, en aðr-
ir ræntir. Og fjandskapurinn festi æ dýpri og dýpri
rætur milli þjóðflokkanna.
pessu líkt var ástandið viðast hvar í Rússlandi. Keis-
arastjórnin blés óspart að kolunum. Henni var um að
gera að leiða hugi kúgaðra þegnanna sem mest frá sér
sjálfri, og þá var það drjúgasta ráðið, að spana þá
hvern upp á móti öðrum.
Margir góðir menn fundu sárt til þess, að þetta átti
ekki að vera svona og þurfti þess heldur ekki. En þeir
vissu engin ráð lil þess að bæta úr því. Sumir þeirra
(t. d. skáldið Mickievitsj) héldu fram hugsjón bróð-
ernisins, en fólkið skildi þá ekki.
þ>á kemur Zamenhof til sögunnar. Honum finst skiln-
ingsskorturinn vera aðalorsök óvildar og fjandskapar
þjóðflokkanna, eins og reyndar allra manna. Fjöldi
manna virtist ekki renna grun i, að menn af öðrum