Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1957, Síða 33

STÚRIÐJA
r
A
ÍSLANDI
Dyrhólaey og ósinn í baksýn.
Síðan ég ritaði greinina: „Höfn
við Dyrhólaey", í Sjómannablað-
ið Víkingur, 1947, sem einnig var
birt í dagblöðum, hefur nokkurt
i mtal orðið um það mál heima í
iicraði og á alþingi. — Hefur
tveim sinnum verið samþykkt á
alþingi þingsályktun um að láta
fram fara rannsókn á því, hvort
unnt væri, frá tæknilegu sjón-
armiði, að byggja höfn við Dyr-
hólaey. Úr þessu hefur enn ekki
fengist skorið, svo fullvíst geti
talist, en þó má ráða af því er
þegar hefur verið látið í Ijós, að
um möguleika á hafnarbyggingu
á þessum stað geti verið að ræða.
f greininni 1947 gat ég um og
rökstuddi að nokkru þau höfuð
skilyrði, er hafa mikilvæg áhrif
á vöxt og viðgang hafnar og
sýndi fram á, að fáir staðir á
landinu hefðu betri skilyrði sem
hafnarstaður, ef takast mætti að
sigrast á þeim tæknilegu örðug-
leikum sem eru á því að byggja
öruggt skipalægi við Dyrhólaey
eða öllu heldur Dyrhólaós, og skal
ekki endurtaka það hér. En ef
því er slegið föstu að unnt sé að
byggja örugga höfn á þessum
stað, vil ég athuga enn eitt veiga-
mikið atriði, er getur verið ein
höfuðástæða að forsendu fyrir
því, að við Dyrhólaey eigi að
byggja höfn og það sem allra
fyrst.
Um það er rætt, að því er virð-
ist í fullri alvöru af ábyrgum
aðilum, að taka þurfi stórt og
ákveðið skref til eflingar stór-
iðju hér á landi. En allir virðast
sammála um, að slíkt skref verði
ekki tekið, nema til þess fáist
mikið erlent fjármagn. Orkuna,
sem nota á til stóriðnaðarins, er
að finna í hinu mikla vatnasvæði
Suðurlands, svo sem vatnasvæði
Þjórsár og vatnasvæði Vestur-
Skaftafellssýslu, Skaftá, Hólms-
á, m. fl.
Sannarlega virðist kominn tími
til að tala um þessi mál í fullri
alvöru og hefja nú þegar undir-
búningsvinnu að þessum fram-
kvæmdum, bæði heima og erlend-
is. Þjóðin þarf að horfast ó-
hræddum augum á það vanda-
mál, er ýmsir virðast óttast, að
færa inn í landið erlent fé til
að koma á fót stóriðju, jafnvel
þótt það kostaði einhver bráða-
birgða fríðindi til þeirra er fjár-
muni vildu leggja til þessara
framkvæmda. Framtíð þjóðar-
innar krefst þess að hafist verði
handa um hagnýtingu vatnsork-
unnar í landinu, og það notað
til framleiðslu iðnaðarvarnings
til útflutnings í stórum stíl. Því
má ekki gleyma að kjarnorkan
keppist nú við að verða sá fram-
tíðar aflgjafi er útrýmt geti ann-
ari orku, svo sem kolum, olíu, já
og jafnvel vatnsorkunni. Hér
þarf því að hafa hraðann á, svo
ekki missist af strætistvagninum.
Nú er spurningin, hvað kemur
þetta við hafnargerð við Dyr-
hólaey? Með framanritað í huga
er því til að svara, að fyrsta
framkvæmd í stóráætlun um
stóriðju á Suðurlandi á að vera
hafnargerð við Dyrhólaey, þar
sem þessi staður er svo til mið-
svæðis á hinu mikla vatnasvæði
Suðurlands, ekki nema tiltölulega
stuttar vegalengdir að væntan-
legum orkuverum í austri og
vestri. Sennilega yrði hér unninn
útflutningsvarningur úr lofti og
sjó. En vel má hugsa sér að fást
mundi nokkuð hráefni til að vinna
úr verðmæta vöru frá hinum
nýfundnu hráefnanámum Græn-
lands, já, og jafnvel Norður-
Kanada, því vitað er að þessi lönd
munu er tímar líða þurfa að
senda frá sér ógrynni af óunnu
hráefni til orkulinda á íslausum
svæðum, er liggja í næsta ná-
grenni og það er ísland vissu-
lega.
Talað er um að auka þurfi og
viðhalda jafnvægi í byggð lands-
ins. Þetta er vissulega rétt. En
til þess að draga úr, hvað þá til
að stöðva hinn öra straum fólks-
ins að Faxaflóa þarf stórvirki
til. Ekkert væri raunhæfara gert
í þessum efnum en að staðsetja
stórframkvæmdir þær er rísa
munu, er hafist verður handa um
233