Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1957, Síða 37

um víkinganna verið talið nor-
rænt eignarland“.1 Með því að
kalla Grænland nýlendu og eign-
arland (dominion), þverneitar
Danmörk því, að Grænland hafi
átt nokkurt sjálfstæði. Sé nú at-
hugað, hvaða norræn þjóð hafi
getað átt þessa nýlendu eða dom-
inion, verður útkoman sú, að ein-
ungis geti verið um fsland að
ræða.
Miðvikudaginn þ. 10. nóv.
1954 hóf formaður dönsku sendi-
nefndarinnar, Hennod Lamung
landsréttarlögmaður, fyrstu ræðu
sína um Grænland í 4. nefnd
aðalþings SÞ. Ræðan hefur án
efa verið samin í danska utan-
ríkismálaráðuneytinu og verið
vel yfirveguð. Hann mælti:
Grænland fundu víkingar fyr-
ir meira en þúsund árum. Land-
ið var óbyggt, er þeir fundu það.
.. . Þjóðfélagslega var Grænland
með tslandi. .. . Grænland hefur
aldrei verið nýlenda í hinni klass-
ísku merkingu þess orðs, heldur
hefur allt aftur á daga víking-
anna verið talið vera norrænt
eignarland“ ,2
Hér er því yfir lýst af Dan-
mörku, að íslendingar hafi ekki
tekið Grænland frá nokkurri
annarri þjóð, og að það hafi ver-
1 Greenland has never been a colony
in the same sense as the overseas poss-
essions of other European powers
which were rooted in the period of
discovery and the commercial policy
of the subsequent industriat period,
but the country has as far back as the
days of the Vikings been considered
a Nordic dominion.
2 Grænland was discovered by Vik-
ing-s more than thousand years ago,
and shortly thereafter it was settled
by scandinavian immigrants. They
found the country uninhabited ....
Politically Greenland was with Iceland.
... Greenland has never been a colony
in the classical sense of this word, but
as far back as the days of the Vikings
has been considered a Nordic domin-
ion“ (MP/2903). Þessi ræða Lamm-
ungs var tekin upp á stálþráð. Hið
óstytta vélritaða eintak mitt af henni
fékk ég frá sendiherra íslands í
Washington.
ið hluti af ísl. þjóðfélaginu síð-
an á víkingaöld.
Eftir þessa atburði á aðalþingi
SÞ birtist heima í Danmörku
ádeila á dönsku sendinefndina og
danska utanríkismálaráðuneytið
fyrir ókurteisi og sögufölsun
Noregi í óhag. Þessu svaraði
danska utanríkismálaráðuneytið
með yfirlýsingu dags. 27. nóv.
1954, þar sem það segir, að upp-
lýsingar þær, sem Danmörk hafi
gefið SÞ um Grænland, séu sann-
ar og réttar og leggur sérstaka
áherzlu á, að Lammung hafi
sagt: „/ þjóðfélagslegu tilliti
heyrði Grænland íslandi til . . .“'
Eins og áður er sagt, fram-
kvæmdi stjórnin í Khöfn sjálf
þetta sjónarmið í orðum og verk-
um, er hún 1814—1821 lét Græn-
land fylgjast með hinu fullvalda
móðurlandi þess, Islandi, burt
frá Noregi og undan Noregs
krónu.
III.
Sumir halda, að ég sé upphafs-
maður þeirrar kenningar, að
Grænland hafi verið nýlenda Is-
lands, af því að ég varði ritgerð
um þetta efni (Grönlands stats-
retslige Stilling i Middelalderen,
Osló 1928) fyrir doktorsgráðu í
lögum við lagadeild háskólans í
Osló 1928). En að því ég hef
getað fundið, hefur fram til 18U5
ekki verið til nokkurt annað sjón-
armið varðandi réttarstöðu Græn
lands en þetta. Greinargerð fyrir
skoðunum hinna fyrri islenzku
1 ,,I politisk Henseende hörte Grön-
land sammen med Island ...“ Rétt á
'eftir bætti danska utanríkismálaráðu-
neytið þessum orðum við til áherzlu:
„Det turde af foranstaaende fremg'aa,
at Beskyldningen for Historiefor-
falskning savner Grundlag". (Jyllands-
posten 28. nóv. 1954, bls. 15). —- Ýtar-
lega greinargerð fyrir fi-amangreind-
um játningum og yfirlýsingum Dan-
merkur má finna í ritgerð minni „Mat-
erialien zur jiigsten Gestaltung der
Grönlandsfrage" í Evropa-Archiv 20.
júlí 1956, og í ritgerðinni „Hvað sagði
Danmörk SÞ um réttarstöðu Græn-
lands í Tímariti lögfræðinga 1956.
höfunda (fyrir 1800) um réttar-
stöðu Grænlands er að finna i
Réttarstöðu Grænlands, nýlendu
íslands I. bls. 757—779. Þær eru
eins og við er að búast, ekki sett-
ar fram í stjórnlagaformi nú-
tímans, heldur í samræmi við
hugsun og lærdóm hins fornger-
manska tíma, er þá ríkti enn hér
á landi. En það gerir þær því
merkari og óvéfengjanlegri. Þeg-
ar þessir ísl. höfundar t. d. Arn-
grímur Þorkelsson Vídalín
(1703, Sigurður rector Stefáns-
son (ca 1590), Arngrímur lærði
(t. d. Specimen, 1643), Þórður
Þorláksson (d. 1697), rita á lat-
ínu, greina þeir þó frá nýlendu-
stöðu Grænlands til íslands að
nútíma hætti.
Árið 1829 kom Grágás út í út-
gáfu Þórðar Sveinbjarnarsonar
háyfirdómara. I latneskum for-
mála fyrir henni hélt J. F. W.
Schlegel próf. í stjórnlagáfræði
og réttarsögu við Hafnarháskóla
og mikið vísindagoð Dana, því
fram á grundvelli texta Grágás-
ar sjálfrar, að Grænland hefði
verið nýlenda íslands. Hinu sama
hélt hann fram í ritgerð í Nord.
Tidsskr. f. Oldk. 1832 I., bls. 109
—150.1
Á árunum 1952—1883 gaf Vil-
hjálmur Finsen, hæstaréttardóm-
ari í hætarétti Dana og heiðurs-
doktor Hafnarháskóla í lögum
fyrir mikil og ágæt fræðistörf,
út alla Grágás með einsdæma
vandvirkni og snilld. í þessari út-
gáfu bendir hann víða á það, að
1 „Fordi ved den [Grágás] bedst er-
holdes Kundskab om. . . . Landets For-
hold til andre Stater, især de nordiske,
og til dets grönlandske Colonier ...“
„... I Graagaasen findes de mest af-
gjörende Lovbestemmelser om Islands
Forhold til sin grönlandske Colonie
• • •“ „. Heraf skjönnes baade at is-
landske Love og Retsnormer vare og-
saa gjeldende paa Grönland og at
Domstolene her vare organiserede paa
lignende Maade som paa Island, og
at Retsplejen var paa denne grön-
landske Colonie ligesaa betryggende
som paa Moderlandet Island — saa at
man derfor tillagde de Domme her af-
sagdes fuld Retsvirkning“.
287