Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1962, Blaðsíða 26

Hjálmar R. Bárðarson:
Nokkrar athngaisemdír
við rabb Henrýs A. Hálfdánarsonar í síðasta blaði
í síðasta tölublaði sjómannablaðs-
ins Víkingur birtist grein í viðtals-
formi eftir Henry A. Hálfdánarson
skrifstofustjóra S.V.F.Í.
í grein þessari er svo margt mis-
skilið er varðar stöðuðleika skipa og
missagt, jafnvel tilvísanir í lagagrein-
ar umritaðar, að ekki verður hjá því
komizt að svara henni nokkrum orð-
um.
Stöðugleiki og óstöSugleiki skipa
byggist á mörgum atriðum, en ekki
á því einu hvar þyngdarpunktur
skipsins er hverju sinni. Þar kemur
einnig til lag skipsins, stærðarhlutföll,
lokaðar yfirbyggingar og síSast en
ekki sízt hversu mikiS fríborð skipið
hefir. Þetta er einmitt ein meginástæð-
an fyrir því, að hleðslmnerki eru sett
á skip, til að sýna dýpstu leyfilega
hleSslu. Þessi ákvæði voru sett eftir
mikla baráttu til að auka öryggi sjó-
manna á hafinu. Það er því ljót saga
sem fram kemur í greininni, aS
Henry A. Hálfdanarson, sjálfur skrif-
stofustjóri S.V.F.f. og fonnaSur ör-
yggis- og slysavarnanefndar á þingum
F.F.S.Í., skuli vera hreykinn af því,
að hafa verið með í vitorði, aS „Súð-
inni“ var siglt vel yfir hleðslumerki.
Já, víst er þetta vond og ljót saga,
en enn verra er þó máliS þegar um er
aS ræða fiskiskip, sem yfirleitt hafa
mun minna fríborS en flutningaskip.
Stöðugleiki skips minnkar snögglega
strax þegar sjór flýtur yfir þilfar.
Ef skip hallast þannig, að sjór
flýtur yfir þilfarið öðru megin,
minnkar verulega sá kraftur, sem vill
rétta skipið viS aftur. Vatnsþétt lok-
uð þilfarshús og hvalbakur, einkan-
lega ef þilfarshús ná alveg út aS borS-
stokk eru mikill kostur til aukins ör-
yggis. Þyngd yfirbygginga og þilfars-
húsa hefir aS sjálfsögðu minnkandi
áhrif á stöðugleikann, en þó er það
svo, að ef þau eru vatnsþétt lokuð, eru
þau ómetanleg til aukins öryggis, sem
vel getur gert miklu meira en bæta úr
færslu á þyngdarpunkti. Þessi vatns-
þéttu rými ofan aSalþilfars hafa
sömu áhrif og aukiS fríborð á stöðug-
leika skipsins.
Stöðugleiki skipa virðist fyrir mörg-
um vera eitthvað dularfullt og tor-
skiliS mál. Það er aS vísu nokuð erf-
itt að útskýra nema hafa skýringar-
myndir meS. Ef ritstjóm sjómanna-
blaðsins Víkingur óskar þess, skal ég
fúslega reyna að skrifa síðar eina eða
tvær greinar í blaSið, ásamt skýring-
armyndum, og útskýra á sem einfald-
astan hátt þessi mál. Ég vil því ekki
koma nánar inn á þessi einstöku at-
riSi hér, en ekki hefði mér fundizt
óeSIilegt þótt Henry A. Hálfdánarson
hefði kynnt sér eitthvað stöðugleika-
útreikninga, áður en hann lætur
gamminn geysa og ritar þessa löngu
og vanhugsuðu grein um þessi atriSi.
f grein sinni telur Henry A. Hálf-
dánarson sig hafa orðiS góSan vin
fyrirrennara míns Ólafs heitins
Sveinssonar. Ég kynntist allvel þeim
mæta manni, er ég tók við starfi hans
en aldrei heyrði ég hann telja Henry
meðal vina sinna.
Henry verður tíðrætt um föður
minn BárS G. Tómasson. Vil égþakka
honum falleg orS í hans garð, sem ég
tel verðskulduð. En glaðst hefði ég
meira ef þessi orS hefðu veriS sögð
meSan hann lifði.
Það er huggun þeim sem enn lifa,
að verið getur að þeir fái fegurri um-
mæli dánir en í lifanda lífi, fyrir
þau störf er þeir telja sig framkvæma
eftir beztu getu.
ÞaS vill nú svo til, að eftir að
skipaöryggisnefndin hafði samiS lög-
in um eftirlit með skipum er gildi
tóku 1947, tók ég sæti í nefndinni
meðan hún vann að reglum um eft-
irlit með skipum og öryggi þeirra.
Þetta var áSur en ég tók við starfi
Hjálmar B. BárSarson.
skipaskoSunarstjóra. Aldrei heyrSi ég
þess getiS, aS nefnd þessi hafi haldið
fundi á skrifstofunni hjá Henry A.
Hálfdánarsyni. Allir fundir nefndar-
innar meðan ég starfaði í henni, voru
haldnir á skrifstofu Bárðar G. Tóm-
assonar í húsi Fiskifélags íslands.
Þá kemur Henry A. Hálfdánarson
aS því, aS vísa í framangreind lög
frá 1947 um eftirlit meS skipum,
Núgildandi lög um eftirlit með
skipuin eru reyndar lög nr. 50, frá
árinu 1959. Þó eru þau atriði, sem
Henry vísar til í grein sinni, óbreytt.
Ekki hefir hann þó einu sinni tekið
orðrétt upp úr lögunum sem hann
vísar til, heldur bætir inn orðum í
lögin, breytir orðalagi, fellir niSur og
hagræSir eftir því sem honum þykir
henta. Þetta er aS mínum dómi víta-
verð aðferð, sem ég tel bera vott um
óskiljanlegt virðingarleysi fyrir heim-
ildum.
Um störf skipaskoðunarstjóra stend-
ur m. a. í 8. gr. laganna: „Eigi má
hann hafa þau störf á hendi, er telja
má ósamrýmanleg stöSu hans, svo sem
eftirlit með skipum eSa vélum fyrir
einstaklinga, félög eSa opinberar
stofnanir“.
Þennan greinarhluta segir Henry
vera svo:
„— og má ekki hafa þau störf á
hendi, er telja má ósamræmanleg
stöðu hans, svo sem eftirlit eða þjón-
VÍKINGUB
226