Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1962, Blaðsíða 28

til farþegaflutninga, vöruflutninga
eða fiskveiða.“
IV. kafli um skoðun skipa, sem
Henry vísar í, nær því aðeins til
þeirra báta, sem eru 6 metrar eða
lengri.
Úr V. kafla 34. greinar gömlu lag-
anna, tekur Henry upp eftirfarandi,
(sem í núgildandi lögum er í 31. gr.)
„TJm smíði, búnað breytingar og
innflutning á skipum.
31. gr.
Skip skal að jafnaöi fullnægja skil-
yrðum þeim, sem hér segir:
A, Skrokkur, reiði og vélar.
1. Skrokkur og yfirbygging, reiði
og reiðabúnaður og vélar skal vera
nægilega sterkt og í góðu ástandi.
2. í stálskipi skulu vera fullnægj-
andi vatnsþétt skilrúm.
3. Stýri og stýrisbúnaður, akkeri,
keðjur, kaðlar og dælubúnaður skal
vera fullnægjandi og í góðu ástandi.
4. f skipi skulu vera varahlutir,
verkfæri og önnur nauðsynleg áhöld.
5. Skip skal láta vel að stjórn og
vera nægilega stöðugt svo að því
verði örugglega siglt. Athugun á
stöðugleika annarra skipa en þeirra,
sem um ræðir í 36. gr. framkvæmir
skipaskoðunarstjóri á þann hátt, er
hann telur fullnægjandi, eftir atvik-
um með tæknilegri rannsókn.“
Hér er Iíenry A. Hálfdánarson
hreykinn, því hér er nefndur stöðug-
lciki skipa, — en hann sleppir að
geta um lokalið sömu greinar, sem
hljóðar svo:
„Sé eigi annars getið í lögum þess-
um eða reglugerðum settum sam-
kvæmt þéim, skal kröfum þeim, sem
um ræSir í 1.-5. lið, að jafnaði talið
fullnægt, ef skip fullnægir þeim kröf-
um, er flokkunarfélag, viðurkennt af
ráðherra, gerir til þess á hverjum
tíma, að slíkt skip nái 1. flokki, þegar
gætt er tegundar þess og þeirra ferða,
sem því eru ætlaðar."
Ef skip þannig uppfyllir flokkun-
arfélagsreglur um þessi atriði, þá
telst þeim fullnægt. Nú er það hins-
vegar svo, að ekkert þeirra flokkun-
arfélaga, sem viðurkennd eru af ráð-
herra, hafa sett neinar kröfur né á-
kvæði um stöðugleika skipa. Engar
reglur hafa heldur verið settar um
slík ákvæði.
Skipaöryggismálanefndin, sem í
var fulltrúi m.a. frá F.F.S.f. setti
engar reglur um þessi atriði heldur.
Yið samning íslenzku reglnanna var
stuðst mikið við tilsvarandi reglur
hinna Norðurlandanna, og ekkert
þeirra landa hefir í sínum reglum á-
kvæði um stöðugleika fiskiskipa.
Um farþegaskip og að nokkru um
flutningaskip gegnir öðru máli. Þar
eru íslenzk ákvæði einnig mjög áþekk
ákvæðum nágrannalandanna.
Það er alger misskilningur hjá
Henry A. Hálfdánarsyni að lög um
eftirlit með skipum segi fyrir um
hvemig finna beri stöðugleika far-
þegaskipa án útreikninga. Stöðug-
leild farþegaskipa er ávallt reiknað-
ur út, en liður í þessum útreikning-
um er hallaprófun, til að ákveða
byrjunar-metaeenterhæð skipsins við
fárra gráðu halla, því metaneenter-
liæðin er breytileg við meiri halla. Að
lögin segja fyrir um að farþegaskip
skuli „vera nægilega stöðugt moð alla
farþega í annarri hliðinni á efsta þil-
fari“, er ekki prófun á stöðug-
leika, er kæmi t stafí útreikninga,
heldur mælikvarði á það, hvers kraf-
izt er sem niðurstaða útreikninganna,
enda verður að reikna iit stöðugleika
farþegaskipa áður en þau eru smíðuð.
Henry segir að „Stöðugleika má
sonnilega finna út með einhverjum
reikningsformúlum, sem aðeins út-
valdir skilja------—“ Ég held það
hefði verið mjög gagnlegt fyrir
Henry, ef hann hefði gefið sér ör-
lítinn tíma til að kynna sér stöðug-
leika útreikningana, og þá einkum
eðli stöðugleika skipa áður en hann
skrifaði grein sína. Þetta er ekki
flóknara mál en svo, að þeir sem á
annað borð vilja eyða í það smástund
geti skilið það, ef þeir aðeins liafa
viljann til þess. Það er þó ckki alveg
nóg að vigta jafnvægi skips eins og
vörar á búðarvog, því fleiri atriði
hafa hér álirif. Hinsvegar er byrjun-
ar-metacenterhæð skips fundin með
hallaprófun, sem fram fer með því að
færa þyngd úr einu borði í annað og
mæla hve mikið lóð í snúru frerist. til.
Þetta er hinsvegar aðeins einn lið-
ur í stöðugloikaútreikningunum, og
þessi hallatilraun er bæði sannpróf-
un á útreikningana, og grundvöllur
endanlegra stöðugleikaboga.
En eins og ég sagði að framan, þá
vil ég ekki ræða nú nánar stöðug-
leikaútreikningana, en er fús til að
reyna að semja um þetta mál sér-
staka grein fyrir blaðið ef ritstjórinn
óskar þess.
Auðvitað er hægt að gera kröfur
til þess í nýjum breyttum reglum
að framvegis verði gerðir stöðug-
leikaútreikningar á öllum nýjum ís-
lenzkum fiskiskipum, jafnvel líka
gömul skip teiknuð upp og reiknuð út.
Engin nágrannaþjóð okkar iiefir þó
enn sett slík ákvæði, eða lagt út í
þann kostnað, sem það hefir í för
með sér. Hinsvegar er nauðsynlegt að
gera sér strax Ijóst hverjar afleið-
ingar þetta hefði, og hvers þetta
krefðist.
Tæknileg vinna við að teikna upp
eldri skip og reilma síðan út er geysi-
mikil, og myndi krefjast margra
skipaverkfræðinga um alllangan tíma.
Segjum að þetta atriði væri
leysanlegt, þá eru það einkum eftir-
talin þrjú atriði, sem menn verða að
yfirvega gaumgæfilega, þau eru svo
nátengd hvort öðru, að annaðhvort
verða þau að koma öll til fram-
kvæmda eða ekkert þeirra.
Þessi atriði eru um það hvort:
1. Að setja beri reglur um að kraf-
izt verði stöðugleikaíitreikninga á öll-
um íslenzkum fiskiskipum og gögn
þar um verði gcymd um borð í skip-
unum til notkunar fyrir skipstjómar-
menn.
2. Að settar verði reglur er kveði
á um hleðsluborð fiskiskipa, einnig
er þau stunda fiskveiðar og síldveið-
ar, en ekki eins og nú er aðeins er þau
flytja fisk milli landa. Ennfremur
að auk hleðsluborðs, sem hindri of-
hleðslu, verði sottar reglur til að
varna vanhleðslu fiskiskipa, og að
strangt eftirlit verði haft í öllum
höfnum og kært ef fiskiskip koma of-
hlaðin eða illa hlaðin til hafnar, eða
láti úr höfn.
3. Að kennsla fiskiskipstjóra verði
aukin svo, að kennt verði það mikið
um stöðugleika-útreikninga skipa, að
þeim geti komið að gagni lútreikning-
ar þeir, sem um getur hér að framan,
t.il að meta sjóliæfni skips við mis-
munandi hleðslu.
Til frekari skýringar nokkurra
framangreinlra atriða skal eftirfar-
andi tekið fram:
228
VÍKINGUR