Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1979, Blaðsíða 38

— Þið eruð þá ekki svo vit-
lausir að ætla á ísfiskveiðar, sagði
Albana, ja, þá getið þið alveg eins
pakkað saman og selt bátinn í
brotajárn. Við höfum ekki keypt
hlutabréf í þessu félagi til að leyfa
ykkur að leika ykkur með það,
það skulið þið fá að vita.
Hann á að fara á hámeri.
Hann á að fara á saltfisk. Hann á
að fiska í ís.
Fólk var komið í hár saman út
af hvað ætti að gera við bátinn, og
stýrimaðurinn, sem var reiðari,
var dálítið fölur á vangann út af
þessu, en tók öllu með karl-
mennsku. Niður í naustum stóðu
tveir og ríghéldu sér í bátsstafn.
Það var ekki runnið af þeim enn
og þeir höfðu vakað í tvo sólar-
hringa. Annar hélt fram hámer-
inni, hinn saltinu.
— Hann skal á hámeri, æpti
annar og sló.
— Slær þú, mannskratti, org-
aði hinn, og þar með voru þeir
komnir í hár saman. Enginn var til
að skilja þá og þegar yfir lauk var
annar kjálkabrotinn og hinn úr
axlarliðnum. Þremur tímum
seinna kom Rauðakrossbáturinn
og fór með þá til Hafnar til lag-
færingar. Og þetta kom að engu
gagni, Hið syngjandi veldið fór að
fiska í ís. Fregnir höfðu borizt um
að prísarnir í Grimsby væru him-
inháir, pundin voru þar eins og
grasið og þeir gráta eftir fiski
þarna niðri.
Hið siglandi veldið fór flaut-
andi af stað í sína fyrstu ferð svo
undir tók í Þambarfjalli. Mánuði
síðar lágu þeir aftur í Höfninni.
Eitthvað hafði verið í ólagi í lest-
inni, fiskurinn var allur morkinn
þegar þeir komu til Grimsby. Af
850 kittum höfðu þeir aðeins selt
þrjú. Og fyrir þessi þrjú kitt höfðu
þeir fengið sex pund og ellefu
shillinga. Átján pund kostaði við-
gerðin á radarnum, sem strákarnir
höfðu skemmt. Svo það kom ekk-
ert í hlut. Hvers var sökin?
38
— Því það er nú einu sinni
þannig í lífinu, sagði pólitíkus
nokkur, sem var ráðgjafi stýri-
mannsins, að það er alltaf einhver,
sem ber sökina. Þegar illa gengur
er alltaf einhver, sem ber sökina.
Þetta veit ég, og sökina er alltaf að
finna hjá andstæðingnum þínum.
í þessu tilviki var enginn í vafa
um hvers sökin var. Þetta var
skipstjóranum að kenna. í land
með hann. En hver átti að taka
við af honum?
Það var ekki létt verk að skera
úr því. í Krabburð voru fimm at-
vinnulausir skipstjórar, sem allir
töldu sig hafa forgangsrétt. Fimm
menn og allir með forgangsrétt.
Nei, það var sitt hvað að stinga
upp blettinn sinn eða stýra útgerð.
En eitthvað varð að gera, og í
þetta skipti var ekki um annað að
ræða en fá utanbæjarmann í
skipstjórastöðuna ef átti að afstýra
borgarastyrjöld, því nú var farið
að hitna í kolunum.
— Nú er að taka í skaut og sigla
hann krappan, sagði Niels Petrus í
Kokuni, menn vinna ekki landinu
gagn með tómum djöfulgangi, þó
hann geti verið góður svona ann-
að slagið. Menn verða að herða
sultarólina, það er alltaf hægt að
fylla aftur út í beltið.
Hið siglandi veldið fór hljóða-
laust af stað í aðra veiðiferð sína.
Mánuði síðar kom það hljóða-
laust til baka. Fyrsti maðurinn,
sem stökk í land var utanbæjar-
skipstjórinn. Hann hvarf inn í bíl
og sást ekki meir. Nú var mælirinn
fullur. Öll byggðin var í uppnámi
og menn kröfðust þess að reiðar-
inn yrði festur upp. Nú var það
hann, sem átti sökina, það þýddi
ekki að skjóta sér undan lengur.
Fólk safnaðist saman fyrir utan
húsið hans og vildi fá að tala við
hann, en hann hafði engan tíma til
þess, hann var í símanum að tala
við banka og peningamenn og
ráðfæra sig við pólitíkusa til að
bjarga bátnum og byggðinni. En
hverju gat hann bjargað? At-
vinnulausu skipstjórarnir fimm
brutust inn til hans og kröfðust
þess að hann yrði rekinn.
Ekki er gott að segja hvaða
brögðum stýrimaðurinn beitti, en
hvernig sem það var, þá komu
skipstjórarnir spakir út aftur. Einn
þeirra var orðinn skipstjóri og allir
hinir áttu að fá að vera um borð og
hjálpa til, því eins og Bartal í
Heimabeit sagði, betur sjá augu
en auga. Málið var afgreitt og í
góðum höndum og nú gat ekki
farið á annan veg en vel.
Nokkrum vikum seinna stóð
grákollótta kýrin stýrimannsins í
túninu og beljaði. Fólk furðaði sig
á þessu, varla gat hún verið yxna á
þessum tíma. Það leið fram undir
hádegi og aldrei rauk hjá reiðar-
anum. Fólk varð stöðugt meira
undrandi. Sámal Mathías bauðst
til að fara inn og vita hvað væri að,
hann hafði oft verið minntur á,
hvað hann lét sér um munn fara
vegna nafnsins á bátnum.
— Ég get vel farið niður eftir
og gáð hvað er að, sagði hann. Það
var læst og enginn kom til dyra
þegar hann barði. En hann var
fljótur að opna dyrnar. Inni var
engan að finna. Á borðinu lá
gleymdur og yfirgefinn fimm-
hundruð krónu seðill, svo undar-
lega einn og yfirgefinn, og þar sem
þetta var sjaldfenginn reki tók
Sámal Mathías hann og stakk
honum í vasann.
Rekamaðurinn kom tómhentur
út aftur. Stýrimaðurinn hafði
læðzt burt úr byggðinni í skjóli
næturinnar eins og refur af greni.
Ásamt konu og börnum hafði
hann yfirgefið búhokur sitt. Eftir
stóð Grákolla alein og öskraði.
Hún var það eina í byggðinni, sem
saknaði stýrimannsins. Þannig eru
laun heimsins.
Seinna þann sama dag bárust
tíðindi að sunnan. Smástrákarnir,
sem voru að þvælast niðri í fjöru í
leit að tíköllum höfðu heyrt að
VÍKINGUR