Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1984, Blaðsíða 45

Siglingar á 19. öld
Frásögn T önnesar Wathne af siglingum til Islands
Ég er fæddur í Mandal í
Noregi 31. desember 1857.
Fór til sjós fjórtán ára gamall,
tók stýrimannspróf 1877 og
var í langsiglingum sem stýri-
maður til 1880. Árið 1881 sótti
ég iitið gufuskip til Libau.
Skipið hét „Mercur" og hafði
bróðir minn, Otto Wathne,
keypt það til siglinga við is-
land. Siðan fór ég til Seyðis-
fjarðar og var við nótalag
bróður mins um sumarið. Um
veturinn var ég á brunnskipi
(dammskipi) frá Grimsby við
linuveiðar.
Árið 1882 fór ég til Reykja-
vikur með síldveiðileiöangur,
sem Otto gerði út í félagi við
islenska vini sína. Þeir byggöu
verkunarstöð á Geldinganesi
við Reykjavík. Viö veiddum
nokkuð af millisild og einnig
lax i Grafarvogi, sem félagið
leigði. En útgerðin bar sig ekki
og tveimur árum seinna voru
húsin rifin og flutt til Fáskrúðs-
fjarðar.
Þegar ég hafði verið nokk-
urn tíma með gufubát, sem
bróöir minn leigöi, varð ég
skipstjóri á gufuskipinu
„Miaca". Það var bæði far-
þega- og vöruflutningskip i
eigu Ottos Wathne. „Miaca"
var skráð á Seyðisfirði og var
undir dönsku flaggi. Ég fékk
leyfi landshöfðingja til skip-
stjórnarog atvinnurekstrar við
Island.
Í marsmánuði árið 1887 fór
ég með vörufarm frá Leith til
Húsavikur fyrir Louis Zöllner,
við mjög háskalegar aðstæð-
ur. Hafís var fyrir Norður- og
Austurlandi allt til Fáskrúðs-
fjarðar. Þetta varfyrsti farmur-
inn sem kaupfélagið á Húsa-
vik fékk, en skortur var á mat-
vöru á svæðinu. En danska
verslunin á staðnum hafði um
haustið sent allar korn- og
matvörur til verslana sinna á
Austfjörðum til þess að mót-
mæla stofnun kaupfélagsins á
staðnum. Þetta vissi ég og
varð þess vegna að komast á
leiðarenda.
En útlitið var ekki gott, þar
sem áhöfnin neitaði að fara
lengra en til Seyðisfjarðar
vegna hinna erfiðu aðstæðna.
Mér tókst samt að tala um fyrir
þeim og við héldum áfram og
gekk vel þótt hægt gengi, þar
sem við urðum að fara
landmegin viö borgarís, sem
stóð á grunni út af Melrakka-
sléttu.
Tönnes Wathne, sem hér
segir frá siglingum sínum til
íslands, fyrir og um aldamót-
in.
Framkvæmdastjóri kaupfé-
lagsins, sem tók á móti farm-
inum, var óhemju duglegur.
Hann hét Jakob Hálfdánar-
son. Losað var nótt og dag þar
sem við óttuðumst að isinn
myndi leggjast að skipinu og
leggja það saman í höfninni.
Það stormaði af norðaustri
með fjórtán gráðu frosti og
hreyfing var komin í höfninni.
Uppskipunarmennirnir
þoldu mikið harðræði þar sem
þeir urðu að bera 100 kílóa
sekkina gegnum brimgarðinn.
Þegar þeir komu aftur um
þorð, voru fötin frosin og urðu
þeir að þiða þau niöri i vélar-
rúmi skipsins svo þeir gætu
róið í land aftur. En það tókst.
Ég heyrði Jakob tauta hvað
eftir annað: „Blessaður mat-
urinn, bölvað brimið.“ Mig
minnir að verslunarskipin
kæmu ekki til Norðurlandsins
fyrren i byrjun ágúst þetta ár.
Seinna um vorið flutti ég út-
flytjendur sem ætluðu til
Kanada, frá Austfjörðum til
Granton. Siðan fór ég til
Sauðárkróks og sótti útflytj-
endur, sem ætluðu með gufu-
skipinu „Camoen“ i eigu
Slimoens. „Camoen“ hafði
strandað á norðurströnd
Skotlands.
Útflytjendurnir höföu beðið í
tvo mánuöi á Sauðárkróki, svo
lítið var orðið um matföng hjá
þeim og það sem eftir var orðið
lélegt. Sem betur fór höfðum
við miklar vistir um borð, svo
við gátum miðlað þeim þar til
við komum til Seyðisfjarðar.
Verst var líðanin hjá mæðrum
með ungbörn, þar sem þær
höfðu ekkert að gefa börnun-
um. Ég sá eina konuna gefa
barni sínu eintómt vatn úr
flösku! Ferðin til Granton gekk
vel og útflytjendurnir héldu
ferðinni áfram um Glasgow.
Þar sem engar fiskveiðar
voru við Austfirði vegna haf-
íssins, fluttum við alla fær-
eysku útróðramennina til
Færeyja, einnig nokkra hesta
til Leith. Ísinn var þá svo þéttur
á Seyðisfirði að við vorum þrjá
daga að komast út úr firöinum.
Seinna um haustið fór ég
með einn farm af sauðfé til
Aberdeen og tvo farma til
Granton. Aberdeenferðin var
metferð, þar sem ég kom til
Seyðisfjarðar aftur á sjöunda
degi. í desember var ég i
Reykjavik og lestaði þúsund
fjár, sem rekið var frá Norður-
... En útlitiö var ekki
gott, þarsem
áhöfnin neitaöi aö
fara lengra en til
Seyöisfjaröar vegna
hinna erfiöu
aöstæöna...
... Uppskipunar-
mennirnir þoldu
mikiö harðræöi þar
sem þeir uröu aö
bera 100kílóa
sekkina gegnum
brimgaröinn. Þegar
þeir komu aftur um
borö voru fötin frosin
Víkingur 45