Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2002, Blaðsíða 44

Fulltrúar ITF að störfum.
vandræðum að losna við aflann. Pað eru
alstaðar peningar í boði og spillingin
blómstrar. Fyrir hafnirnar þar sem FOC-
skipin landa afla sínum eru þetta arðbær
viðskifti, þar sem ekki er alltaf tekið tillit
til alþjóðlegra samninga og lagareglna.
Peir sem tapa hinsvegar á þessu öllu
eru fiskimennirnir, sem stunda löglegar
veiðar og útgerðir þeirra, þ.e. þeir sem
fylgja alþjóðlegum leikreglum og virða
samninga um verndun fiskistofnanna,
þannig að einstakir fiskistofnar lendi
ekki í útrýmingarhættu.
Barátta ITF móti FOC-kerfinu á alþjó-
lega úthafsveiðiflotanum er í reyndinni
tvíþætt. Annars vegar á faglega sviðinu,
með því að vernda áhafnir FOC-fiski-
skipanna, og hinsvegar á pólitískum vett-
vangi sem hefir að markmiði að taka
vandamálið upp við alþjóðlegar stofnan-
ir, t.d. FAO, IMO og ILO, sem eru stofn-
anir Sameinuðu þjóðanna.
Aðgerðir undirbúnar
Jon Whitlow, deildarstjóri hjá ITF, full-
yrti á ráðstefnunni, að sjómönnunum
væri ekki tryggð kaup og kjör samkvæmt
ITF samningi á einu einasta FOC-fiski-
skipi.
Eftir því sem skrifstofa ITF í Lopdon
veit best, er heldur ekki kunnugt um
neina faglega starfsemi, sem vinnur gegn
slíkum útgerðarmáta, sem FOC-útgerðir
stunda.
Cape Town í Suður-Afríku er einnig
lykilhöfn fyrir úthafsveiðiskipin, sem
sigla undir þægindafánum. Jon Whitlow,
lýsti því að maður frá samtökunum hefði
heimsótt borgina fyrir nokkru. Hann
fékk þær upplýsingar hjá stjórnvöldum
þar að fjöldi FOC-fiskiskipa, sem kæmu
þar til hafnar væri óverulegur. Síðan hef-
ir verið staðfest að tala þeirra er yfir sjö-
tíu skip, sagði deildarstjórinn.
Það hefir verið í athugun hjá ITF að
skipuleggja tímabundnar aðgerðir gegn
FOC-fiskiskipum. Hugsunin er sú að
velja sérstaklega útvalda fulltrúa frá að-
ildarfélögum ITF, sem t samvinnu við að-
ildarfélögin og eftirlitsfulltrúa samtak-
anna fengju það hlutverk að einangra
FOC- skipin og fylgjast með ferðum
þeirra, koma á fundum með áhöfnunum,
njósna um söluferli aflans, komast að því
hvort þessi skip taki þátt í ólöglegum
veiðum og reyna að takmarka sölumögu-
leika slíks fisks eftir þeim leiðum sem til-
tækar eru.
Á ráðstefnunni í Las Palmas voru lagð-
ar fram sundurliðaðar upplýsingar um
fiskveiði í heiminum á árabilinu 1990 -
1999. Upplýsingarnar leiða í ljós að í
efsta sætinu árið 1999 er Kína með
17.240.032 tonna samanlagðan fiskafla.
Næst koma Peru (8.429.290), Japan
(5.176.460), Chile (5.050.528), USA
(4.749.645), Indonesia (4.149.420),
Rússland (4.141.157), Indland
(3.316.815), Thailand (3.004.900) og
loks er Noregur í 10. sætinu með saman-
lagðan árs afla 2.620.073 tonn.
Tölur frá Lloyd's Register sýna að
skipum á FOC-skipaskrá Belize (áður
Bridfisk Honduras), sem setti FOC-
skipaskrá á fót á 10. áratugnum, hefir
fjölgað þannig að Belize er nú orðið eitt
af stóru skráningarlöndunum, út-
hafsveiðiskipa, reyndar stærra en Noreg-
ur, sé miðað við samanlögð brúttótonn.
Árið 1994 voru úthafsveiðiskip sem
skráð voru í Belize 68 skip, samtals
33.579 tonn. Árið 2000 voru skipin orð-
in 491 skip samtals 367.677 brúttótonn.
Skip frá Kambodiu og Boliviu hafa
ennfremur komið mjög við sögu alþjóð-
lega úthafsveiðiflotans með þægindafána
í afturmastrinu.
Skipt um fána
Fáni 1.043 úthafsveiðiskipa var ó-
þekktur í fyrra (2000). Þetta er aukning
um, hvorki meira né minna en 7.923
prósent frá árinu 1994, samkvæmt upp-
lýsingum frá ITE Það færist nú mjög í
vöxt að skipin skipti um fána. Á tveimur
árum, 1999 og 2000, skiptu 1.216 út-
hafsveiðiskip um fána. Það sem hér bæt-
ist svo við, og flækir málið, er að mörg
úthafsveiðiskip eru í raun og veru ekki
skráð í neinni skipaskrá, og tilheyra því
engu landi. Þessi “draugaskip” taka sinn
hluta af aflanum, en hvernig og hvar þau
landa honum, eða hvort þau einfaldlega
umskipa honum út á hafi er ekki vitað.
Jon Whitlow upplýsti ráðstefnuna um,
að skrifstofa ITF í London hefði fengið
tilkynningar um, að aðbúnaður sjó-
mannanna á mörgum FOC-skráðum út-
hafsveiðiskipum væri með öllu óviðun-
andi.
I þessum tilkynningum er greint frá
því að fiskimennirnir frá þróunarlöndun-
um séu meðhöndlaðir á ómanneskjuleg-
an hátt og að hversdagslega sé tilvera
þeirra um borð í þessum skipum ógn-
vænleg.
í alþjólegri tilkynningu, sem var gefin
út á þessu ári (2001), er fullyrt að fólkið
á FOC-fiskiskipum sem stunda veiðar á
alþjóðlegu hafsvæði sé beitt miklu harð-
ræði og að hluti þess hafi það ekkert
betra en þrælar.
í máli Oli Jacobsen, kom fram, að
hann hefði fengið vitneskju um, að á-
höfnin á úthafsveiðiskipi, sem legið hefir
í Las Palmas s.l. þrjú ár hefði einungis
fengið vatn og mat um borð, en kaup sitt
hefði hún ekki fengið.
Þægindafána-skráning hefir það meðal
annars að markmiði að hindra önnur
stjórnvöld í að fylgjast með starfseminni
sem fer fram í skjóli fánans. Á þessum
FOC- skráðu skipum fer starfsemin oft-
ast fram með leynimakki, sem getur virk-
að fjarstæðukennt, en hefir þó sitt tak-
mark. Óheiðarleg starfsemi þolir ekki
dagsljósið.
Þetta ástand er aðalástæðan fyrir þörf-
inni á upplýsingum um FOC-starfsemina
sem snýr að úthafsveiðiflotanum eins og
glöggt kom fram á Las Palmas-ráðstefn-
unni.
Oli Jacobsen, sagði í lok ráðstefnunnar
að það væri raunalegt að ekki hefði farið
fram nein fagleg barátta hvað fiski-
mannahlutann áhrærir. Hann undirstrik-
aði um leið að FOC-fiskiskipaútgerð
væri langtum flóknari en FOC- kaup-
skipaútgerð. Kaupskip hafa aðeins eina
ástæðu til að sigla undir þægindafána, þ.
e. lægri laun. Fyrir fiskiskip eru ástæð-
urnar tvær, nefnilegaódýrt vinnuafl og að
komast hjá fiskveiðireglum og eftirliti,
sagði Oli Jacobsen.
Greinín er þýdd úr norska blaðinu,
Sjöoffiseren, 10. tölubl. 2001.
Fagtidskriftfor Sjöoffiserer, Skip og Sjöfart.
Blaðið erfélagsblað Norsk Sjöoffisersforbund.
44 - Sjómannablaðið Víkingur