Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2002, Blaðsíða 25

Karlsefni á leið til hafnar í Vestmannaeyjum í hávaðaroki árið 1979
>>Mömmu leist nú ekki á að sjá á eftir
syni sínum um borð þegar leigubílar
rneð marga þessara manna dreif að togar-
anum, rétt fyrir brottför. Ragnar er mikill
yexti og heljarmenni að burðum sem
kom sér oft vel þegar fáliðað var á fyrstu
vöktunum eftir að farið var úr höfn og
illa gekk að ná mönnum á dekk,” segir
Helgi um fyrstu sjóferðirnar.
>,Eftir að þessir menn voru búnir að
Jafna sig á inniverunni og þeir komnir í
sjógallan voru þetta fyrirtaks kallar og af-
kurða sjómenn, sumir hverjir. Það var
ekkert að því að vinna með þeim, enda
kunnu þeir vel til verka og kenndu
^úanni margt. Á þessum árum voru þó
aHtaf nokkrir sem vildu ekki kenna okk-
Ur strákunum allt of mikið í netavinnu
°g slíku, því verkaskipting á dekkinu var
1 mjög föstum skorðum. Við áttum ekki
a'l trana okkur fram, heldur halda okkur
1 akyrgðarminni störfum.”
Þrif í lágmarki.
Helgi nefnir einnig að aðbúnaður um
korð hafi verið harla lélegur og ekkert í
líkingu við það sem þekkist í dag.
>,Kojurnar voru bæði stuttar og þröng-
ar fyrir meðalmann. í hásetaklefum
frammí voru kojur fyrir 6-8 kalla, sam-
tals fimm klefar og eitt klósett og ein
sturta fyrir þá sömu. Menn voru ekkert
tihakanlega þrifnir og ég man að það tók
ttokkrar vikur að má út 13-13 merkið í
Sapustykkinu mínu. Þetta var líka á þeim
t'ma sem síða hárið var í algleymi og það
hékk í kleprum þegar ég kom heim úr
veiðiferðinni. Mamma sagði að ég þyrfti
fyrst að þvo mér áður en ég gæti farið í
bað meðan hún þvoði mesta drulluna úr
hárinu. Yngri systkini mín fylgdust með
aðförunum af miklum áhuga,“ segir
Helgi og hlær.
Árið 1972 kom togarinn Karlsefni til
landsins, en hann var keyptur notaður
frá Þýskalandi og einn af fyrstu skuttog-
urunum í eigu íslendinga. Ragnar gerðist
skipstjóri á Karlsefni og Helgi fylgdi hon-
um á þetta nýja skip, þá sem bátsmaður
eftir að fyrsta ári i Stýrimannaskólanum
lauk. Ári síðar hætti Ragnar og við tóku
Haukur Hallvarðsson, Pétur Jóhannes-
son og síðan Auðun Auðunsson.
Helgi var í Stýrimannaskólanum með-
fram sjómennskunni og árið 1975 lauk
hann 3. stiginu, þá 21 árs gamall. Hann
réði sig á nótaskipið Gísla Arna þar sem
Eggert Gíslason, frændi hans, var skip-
stjóri.
„Ég lærði mikið af Eggerti þótt nóta-
veiðin væri allt annar veiðiskapur en ég
átti að venjast. Það er bara góður skóli að
vera með góðum skipstjórum. Þótt menn
fari í skóla og læri allt af bókum þá er
reynslan besti skólinn. Ég var sjálfur
ungur þegar ég tók við skipi en hafði
gleypt í mig alla þá þekkingu sem ég
náði í af þeint köllum sem ég var með.
Menn geta fengið talsverða þekkingu í
gegnum tækin, sem verða alltaf full-
komnari, en reynslan verður aldrei keypt
eða tölvuvædd.”
Yngsti togaraskipstjórinn
Þegar Helgi var 22ja ára bauðst honum
skipstjórastaðan á Karlsefni en hann
mun vera einn sá yngsti sem gerist tog-
araskipstjóri hérlendis. Þrátt fyrir ungan
aldur farnaðist honum vel með Karlsefni
og var skipstjóri þar til skipinu var lagt
árið 1988.
„Karlsefni fiskaði yfir sumarmánuðina
til vinnslu hér heima, en frá hausti og
fram á vor var aðallega siglt með aflann
til Þýskalands og Bretlands. Saini kjarn-
inn var um borð árurn saman. Þetta var
skemmtilegur tími, góður andi um borð
og oft ágætur og mikill afli. Um páskana
1978 settum við til dæmis sölumet í
Þýskalandi fyrir hæsta meðalverð” segir
Helgi og bætir við að þegar hann líti til
baka hafi hann sterkustu taugarnar til
Karslefnisins og þetta hafi verið á margan
hátl mikið listaskip.
„I þessum siglingum voru ýmis fríð-
indi svo sem eins og í siglingafrí. Þá gat
hluti áhafnar tekið frí eftir veiðiferðina
án þess að missa laun. Við vorum mest á
karfaveiðum fyrir sunnan Reykjanes og í
Rósagarðinum svokallaða. Ein vinsæl
mið voru í daglegu tali oftast kölluð
„Hryggurinn við Þjóðverjafestuna” þar
sem Þjóðverjarnir höfðu misst mikið af
trollum. Árið 1980 átti Karlsefni annað
sölumet um páska í Þýskalandi eftir
fiskerí að mestu á þessum hrygg. Magn-
ús Ingólfsson, sem lengi var með Bjarna
Benediktsson og síðar Ottó N. Þorláks-
son gaf þessum hrygg nafnið „Heims-
meistarahryggurinn” í tilefni af sölumet-
inu sem stóð í nokkur ár.”
Áhöfnin var með föst laun og afla
„premiu” sem jók launin eftir því sem
aflaverðmæti jókst, oftast kallað „stóru-
Sjómannablaðið Víkingur - 25