Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2002, Blaðsíða 18

Ómar Karlsson skrifar um málefni íslenskra farmanna
Flutninmr til q
verði 1 hönaum
íslenskra sjómanna
Lengi hefur verið ljóst að margar ís-
lenskar útgerðir farskipa hafa viljað
manna skip sín að mestu eða öllu leyti
með erlendum sjómönnum og þar með
létta sér róðurinn í útgerðinni. Margar
útgerðirnar hafa stigið þetta skref til fulls
eða að einhverju leyti og er komið að því
að skip sigla með erlendar áhafnir í áætl-
unarsiglingum til og frá íslandi bæði til
Bandaríkjana og Evrópu.
Víst er að þessir sjómenn sigla gjarnan
á lægri launum en íslenskir starfsbræður
þeirra auk þess sem útgerðir losna undan
flestum launatengdum gjöldum sem þær
bera af íslenskum starfskröftum. Hitt er
spurning hvort sparnaður er þegar upp
er staðið þar sem heyrst hafa dæmi um
miklar tafir og erfiðleika við afgreiðslu
skipa sem eingöngu eru mönnuð sjó-
mönnum frá láglaunasvæðum, sem jafn-
framt hlýtur að teljast til kostnaðar þó ó-
beinn sé.
Farskipum undir íslenskum fána hef-
ur nú verið nánast útrýmt vegna gjalda
sem rikið leggur á útgerðir sem vilja
hafa skip sin skráð á íslandi og sigla
skip flestra skipafélaga undir fánum þar
sem auðveldlega er hægt að taka upp
mönnun með erlendum áhöfnum. ís-
lensk stéttarfélög hafa ekki verið nógu
öflug að berjast fyrir þvi að íslenskir far-
menn haldi stöðugildum sem i boði eru
við siglingar til og frá landinu. Eitt félag
sjómanna hefur þó staðið vörð um skips-
rúm fyrir sína félagsmenn en það er Sjó-
mannafélag Reykjavikur. Hefur það oft
farið í umdeildar aðgerðir gagnvart þeim
útgerðum sem stunda siglingar á skipum
mönnuðum með erlendum sjómönnum
til og frá landinu. Sjómannafélagið hefur
oft uppskorið mikla gagnrýni fyrir
hvernig þeir hafa staðið að málum, en
viti menn; í mörgum tilfellum hefur
þetta borið árangur. Þeir hafa komið sín-
um mönnum að, og þá er tilganginum
náð.
„íslenskt” skipafélag
Nú stundar „íslenskt” skipafélag áætl-
unarsiglingar fyrir varnarliðið og er ein-
göngu með skip mönnuð erlendum far-
mönnum í þeim ferðum. I’eir eru að
Ómar Karlsson.
flytja þann hluta flutnings fyrir herinn
sem koma átti í hlut íslendinga. Ekki
hefur íslenskur farmaður komið nærri
þessum flutningum síðan þetta skipafé-
lag fékk þennan samning, ef undan eru
skildar nokkrar ferðir sem islenskir skip-
stjórar fóru á fyrsta skipinu sem var í
siglingum fyrir þetta skipafélag.
Nýverið hefur þetta sama skipafélag
hafið siglingar milli íslands og Evrópu á
skipum mönnuðum erlendum farmönn-
um og býður lægri farmgjöld heldur en
þær tvær útgerðir sem sigla til og frá
landinu á skipum mönnuðum íslending-
um.
Eru lægri farmgjöld hugsanleg afleið-
ing af minni launakostnaði fyrir áhöfn
skipsins?
Ef svo er, sem mér er til efs, þá verður
vart langt að bíða að aðrar útgerðir fari
þessar leiðir líka, þ.e. taki upp siglingar
með erlendum áhöfnum og lækki farm-
gjöld.
Stéttarfélög sjómanna verða öll að
koma fram sem heild í því að standa
vörð um að siglingar til og frá landinu
verði að flestu eða öllu leyti í höndum
íslendinga.
Marg oft hefur um það verið rætt með-
al sjómanna og stéttarfélaga þeirra að
taka þyrfti upp hér skráningu skipa líkt
því sem Danir hafa gert með því að þeir
settu upp DIS skráningu. Skráning þessi
hefur skilað dönskum farmönnum aftur
skipsrúmum sem aður var búið að
manna með láglaunasjómönnum og að
auki hafa danskar útgerðir haft hag af því
að hafa skip sín undir þessum fána. Aðr-
ar Norðurlandaþjóðir hafa einnig fyrir
margt löngu tekið upp viðlíka skráningu
skipa.
Ég veit að forsvarsmenn stéttarfélaga
yfirmanna hafa marg oft reynt að fá þessi
mál tekin upp á Alþingi en ekki hefur
þeim orðið mjög ágengt.
Rýr hlutur FFSÍ
Hlutur Farmanna- og fiskimannasam-
bandsins i að standa vaktina fyrir far-
menn hefur ekki verið til að hrópa húrra
fyrir. Lítið sem ekkert hefur frá þeim
heyrst fyrir utan nokkrar ályktanir á
þingum sambandsin, sem flestar eru
komnar frá farmönnum sjálfum. For-
svarsmenn sambandsins hafa talið að
meira áríðandi væri að hugsa um og hafa
áhrif á stjórnun fiskveiða. En látið mál-
efni er varða farmenn, sem einnig eru
hluti af félagsmönnum sambandsins, sig
mun minna máli skipta og flotið sofandi
að feigðarósi í að standa vörð um framttð
íslenskrar farmannastéttar. Er nú ekki
komið að því að Farmannasambandið
beini kröftum sínum í eins og eitt starfs-
ár í samvinnu við önnur félög og sam-
bönd og jafnvel útgerðarmenn um að
tryggja að siglingar til og frá landinu
verði í höndum íslendinga á íslenskum
skipum um ókomna framtlð.
Vonandi kemur aftur sá tími að ís-
lenski fánin blaktir við hún á skipum í
erlendum höfnum og flutningur til og
frá landinu verði í höndum íslenskra sjó-
manna.og tryggja þarf að þeir ungu
menn sem vilja gera farmennsku að starfi
geti komist i skipsrúm og að tryggð verði
framtíð þeirra 1 starfi og sem minnst
hætta verði á að ivinnutækifærum þeirra
verði kastað i hendur erlendra aðila.
Höfundur er stýrimaður á Amarfdli
18 - Sjómannablaðið Víkingur