Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2002, Blaðsíða 8

„íslenskur sjávarútvegur er merltilegt fyrirbccri þar sem margir eru kallaðir en fáir útvaldir...
Roðið var þá orðið forsenda þess að
flakið héngi saman. Það merkilega við
þetta var, að á þessum tima virtist þessi
afleita afurð falla nokkuð vel að smekk
Tjalla þannig að segja má að afleiðing
þessara fráleitu vinnubragða hafi orðið
mun minni en reikna mátti með. Það er í
öllu falli morgunljóst að enski markaður-
inn nú um stundir myndi ekki borga
einn einasta eyri fyrir það sem á þessum
tima þótti gott og gilt.
Hroðaleg dæmi um ótrúlegan skort á
skynsemi áttu sér stað í Smugunni með-
an það tímabil stóð sem hæst. Dæmi
voru um að menn misstu sig gjörsamlega
og sprengdu hvað eftir annað vegna of
mikils afla. Allt of margir voru að inn-
byrða meira en þeir réðu við með góðu
móti, en á þessum árum höfðu gæðakröf-
ur erlendra kaupenda vaxið, þannig að
þessi vinnubrögð leiddu vitaskuld af sér
stór vandamál.
Mér segist svo hugur um að þeir skellir
sem sumir urðu fyrir í framhaldi smugu-
vertíðar hafi endanlega ýtt af stað já-
kvæðri þróun og hugarfarsbreytingu
hvað varðar meðferð hráefnis á frysti-
skipum. Sú þróun hófst að vísu mun
fyrr, en að mínu mati urðu ákveðin
kaflaskipti í kjölfar þessa atgangs í Smug-
unni.
Þróun sem aldrei tekur enda
Mín skoðun, varðandi stöðu mála al-
mennt á frystiskipum um þessar mundir
er sú, að bylting hafi átt sér stað að
þessu leyti. Meðferð afla og vinnubrögð
eru með þeim hætti að ekki verður um
nein stór framfaraspor að ræða á næst-
unni miðað við þau skip og þann búnað
sem um er að ræða i flotanum. Öllum
sem tengjast sjávarútvegi með einum eða
öðrum hætti er ljóst að þar á sér stað
þróun sem aldrei tekur enda. Svona sem
dæmi varðandi hugsanlega þróun þætti
mér persónulega til dæmis mjög athug-
andi að fastur nýtingarstuðull verði á-
kveðinn fyrir frystiskipaflotann.
Finna ætti nýtingarstuðla sem gerði
þeirn, sem best væru búnir til vinnslu,
kleift að ná umframnýtingu og þar með
meiri afrakstri úr úthlutuðum kvóta. Af
því lciddi að þær útgerðir sem nú nota
úr sér gengnar flökunar- og fiskvinnslu-
vélar ættu ekki möguleika á að ná þess-
um fasta stuðli . Þar með væri kominn
hvati þar sem skussarnir sæu sér hag í
því að fjárfesta í nýjum búnaði sent dygði
til bættrar nýtingar og þar með betri um-
gengni um auðlindina.
Hvað varðar hugmyndir manna, um að
koma með að landi þann hluta aflans
sem ekki hefur verið nýttur til þessa er
það að segja, að auðvitað væri það hið
besta mál, ef finna mætti einhvern þann
farveg sem leiddi af sér að fræðilegur
möguleiki yrði á því að hægt væri að
komast eitthvað nálægt því marki að
þessi þáttur stæði undir sér. Því miður,
segi ég, hefur margsinnis verið sýnt fram
á með óyggjandi hætti að um mjög af-
gerandi óarðbæra fjárfestingu er að ræða.
Alköst í hefbundinni vinnslu myndu
rninnka verulega auk þess sem stað-
reyndir hvað varðar rnjög lágt afurða-
verð þessarar viðbótarframleiðslu blasa
við. Ég tel að stórum hluta frystiskipa-
flotans sé mjög erfitt að breyta í þá veru
að þessi markmið náist. Kostnaður sem
hlýst af því að breyta þeim skipum sem
hugsanlega eru hæf til þess er margfalt
meiri en svo að mögulegt sé að greiða
niður fjárfestinguna á líftíma skipsins. Ég
á bágt með að trúa þvi að hlutverk þing-
manna sé að beita sér fyrir lögum sem
sannanlega rýra stórlega afkomu í ákveð-
inni atvinnugrein og þar með áhafna
þeirra skipa sem um ræðir. Ef skylda á
flotann til að koma með allt að landi
verður að byrja á því að endurnýja skipa-
stólinn nánast frá A-Ö.
íslenskur sjávarútvegur er merkilegt
fyrirbæri þar sem margir eru kallaðir en
fáir útvaldir, kannski full fáir nú um
stundir, að sumra mati. En þannig hefur
þetta verið gegn um alla okkar útgerðar-
sögu og verður trúlega um ókomna tíð
þótt eins og oftast áður séu ýmsar blikur
á lofti. Ef ekki væru þessar hefbundnu
blikur á lofti i sjávarútvegi á íslandi þá
væri eitthvað verulega mikið að.
Erindi flutt á Fisltiþingi.
Millifyrirsagnir eru blaðsins.
8 - Sjómannablaðið Víkingur