Náttúrufræðingurinn - 1962, Qupperneq 47

NÁT T Ú R U F RÆ ÐINGURINN
141
síður. Um nafnið hálfmosar verð ég að endurtaka það, að ég felli
mig ekki sérlega vel við það. Þegar hálfmosar er notað um Hepa-
ticae, finnst mér það i'ela í sér að þeir teljist ekki til mosa, heldur
séu einungis Musci mosar, eins og í enskunni, og þyrfti þá að finna
annað nafn á Bryopliyta, en mér finnst sjálfsagt að kalla Bryophyta
mosa og finnst mér þá óviðkunnanlegt að telja hluta þeirra aðeins
iiálfa rnosa. Um hálfgrös, senr Ingimar nefnir til stuðnings máli
sínu, gegnir öðru nráli, þau teljast ekki til grasa. Inginrar segir að
Norðnrenn noti lrálfmosa og lifrarnrosa nöfnin jöfnum höndum, og
nrá það rétt vera, en ég hef aldrei lreyrt norskan mosafræðing nota
hálfmosanafnið. Hálfmosar er laglegt orð, en merkinguna kann ég
ekki við, en ekki kenrur nrér til hugar að lralda fast fram orðinu
lifrarmosar.
Ingimar getur þess í grein sinni, að orðið hálfmosar lrafi verið
notað í íslenzku í 80 ár. Að öllunr líkindunr verður það því talið
hafa turnið sér hefð í málinu og orðið friðlrelgt. Það verður líklega
talið nægjanlegt að það lrefur konrizt á prent fyrir 80 árum, þýtt úr
dönsku, og er notað í kennslubókum. Slík er því miður raunin um
fleiri nrosalreiti, senr nrér finnast ónothæf, og það, sem mér finnst
sorglegast við þetta, er að það eru fyrst og frenrst grasafræðing-
arnir, senr eiga þátt í að konra þessunr heitunr á franrfæri við al-
menning, og tefja þannig, þó óviljandi sé, fyrir því, að a. m. k. al-
gengustu mosategundirnar hljóti íslenzk nöfn. í alþýðumáli eru
ekki til mörg íslenzk heiti á nrosunr, en flest þokkaleg. Önnur nrosa
heiti liafa verið þýdd úr erlendum tungunrálum, einkunr dönsku,
og stundum af lítilli fyrirhyggju. Þó oft sé unnt að fá ágæt íslenzk
heiti með því að þýða úr öðrunr tungunr, er það síður en svo algild
regla. Grasafræðingar liaf'a svo óspart notað þessi nrosaheiti, en
stundum verður nranni þó á að efast unr, að þeir viti hvað þeir eru
að skrifa um. Ég ætla ekki að ræða þessi mosaheiti lrér, en aðeins
nefna eitt dæmi til að sýna við hvað ég á.
Yfir Sphagnum hal'a grasafræðingarnir m. a. notað orðið hvit-
mosi, sem er þýðing úr dönsku. Þetta nafn er t. d. notað í grasafræði-
kennslubókum og í Flóru íslands. f einlrverri vönduðustu kennslu-
bók okkar í grasafræði, Gróðrinum, er hvítmosans getið og liið eina,
sem um hann er sagt, er að hann sé „nærri hvítur", og er það ekki
það fráleitasta, sem ég hef séð um mosa á íslenzku. Ég efast um
að það sé viðvaningum til mikilla þæginda að fá að vita það frá