Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 12

10. mynd. Hraunið (dökkgráít) streymdi frá stuttri gígaröð í um 2200 m Itœð ofan við
Uxadal. Hraunið streymdi niður dalinn, niður fyrir Monte Calanna og ofan í Valle di
Calanna. Hraunið rann síðan áfram og yfir stíflugarðinn við Portella Calanna og
nálgaðist Zafferana. Þegar tekist hafði að stífla hraunhellana sem hraunið rann eftir efst
í Uxadal tók það að renna iit yfir Uxadal á ný og mynda annað hraunlag (Ijósgrátt) ofan á
hraunið frá fyrri hluta gossins.
saman hlóðst hraunið upp á bakvið garð-
inn sem stóðst raunina og lét ekki undan.
En þann 9. apríl fór hraunið svo að renna
yfir garðinn og stefndi nú á ný í átt að
Zafferana. Þrír minni varnargarðar sem
rutt var upp neðar komu að litlu haldi, en
hinn neðsti þeirra var í 770 m hæð, aðeins
1,5 km frá Zafferana.
ÁNDSTAÐA VIÐ AÐGERÐIR
Ekki voru allir sáttir við þessar aðfarir.
Sumir létu í ljós efasemdir um að varnar-
garðurinn í skarðinu hefði í raun og veru
hægt á hraunánni. Aðrir vöruðu við því að
slík hindrun gæti breytt farvegi hraunsins
þannig að öðrum bæ væri ógnað.
Framan af gekk samvinna sérfræðinga
og almannavarna við íbúa Zafferana stirð-
lega en eftir marga fundi með íbúunum
tókst smám saman góð samstaða um björg-
unartilraunirnar.
Ný/ar hugmyndir
Varnargarðarnir höfðu staðist raunina en
samt ekki borið tilætlaðan árangur. Ekkert
lát var á gosinu og Zaffarena var enn í
stöðugri hættu. Heildarmagn hrauns var
orðið um 85 milljón m3 og þakti það u.þ.b.
7 km2. Flatarmálið hafði að vísu ekki
aukist verulega frá því í janúar þar sem
yngri hraunkvíslarnar runnu að mestu út
yfir eldri hluta hraunsins. Hraúntungan
sem ógnaði Zafferana mjakaðist stöðugt
nær bænum. Þann 20. apríl var hún í innan
við 1 km fjarlægð og hafði þá þegar grand-
að tveimur húsum. Þá komu fram hug-
myndir um að breyta farvegi hraun-
straumsins mjög ofarlega í fjallinu, þ.e. í
ofanverðunr Uxadal. Með því að veita
hrauninu út yfir eldri hluta hraunsins í
Uxadal mætti koma í veg fyrir frekari að-
færslu hrauns til lengstu hrauntungunnar
og hugsanlega bjarga Zafferana.
SpRENGÍEFNI OG STEINSTEYI’A
Skammt neðan við gosstöðvarnar rann allt
hraunið í einni lokaðri rás með fáeinum
opum í þakinu. Gerð var áætlun um að
grafa eða sprengja skurð út frá hraunrás-
inni skammt ofan við eitt opanna á þakinu.
58