Náttúrufræðingurinn - 1997, Blaðsíða 49

2. tafla. Heilclaifjöldi (n), meðallengd (x), staðalfrávik (SD), meðalvotvigt (z.) og holda-
farsstuðull kúfskeljar við Norðvestur-, Norður- og Austurland.
Lengd (mm) Heildarvigt (g) Holdafars-
___________________ ___________________________ stuðull (%)
Svæði n X SD Lágm. Hám. z SD Lágm. Hám.
Norðvesturl. 2265 75,4 14,8 17 118 126 69,3 3 477 30,4
Norðurland 1100 74,7 11,5 32 107 111 50,9 9 315 30,1
Austurland 1440 74,5 14,1 17 108 113 56,2 3 423 33,0
Öll svæði 4805 74,9 13,9 17 118 119 62,0 3 477 31,1
einstaklingar. Þennan mikla mun á afla og
þar með magn skelja á hvern fermetra, má
að einhverju leyti skýra með ónýttum
stofni við ísland en undanfarinn áratug
hafa Bandaríkjamenn landað um það bil
190.000 tonnum af lifandi skel á ári. Kvóti
þeirra árið 1993 var 2% af áætlaðri stofn-
stærð en meira en helmingur hans veiddist
á New South England-landgrunninu og á
Georgsbanka undan ströndum Maine og
Massachusets (Anon 1993).
■ LENGD OG ÞYNGD
SKELJA
Þyngstu og stærstu skeljarnar fundust fyrir
Norðvesturlandi og mældust að meðaltali
75,4 mm og 126,2 g (2. tafla) en ekki
reyndist marktækur munur á meðallengd
milli landshluta (Stúdents t-próf). Hvergi
fundust skeljar minni en 17 mm og stærstu
skeljarnar voru 118 mm að lengd.
Lengdardreifing skelja fyrir hvern lands-
hluta er sýnd á 5. mynd. Alhugað var með
Kolmogorov-Smirnow prófi (Lindgren
1993) hvort marktækur munur væri á
lengdardreifingunum. Ekki reyndist mark-
tækur munur á lengdardreifingu skelja frá
Norður- og Austurlandi (p=0,16) og voru
flestar skeljanna á báðum svæðunum 70-
75 mm langar. Lengdardreifing skelja frá
Norðvesturlandi var aftur á inóti marktækt
frábrugðin hinum (p<0,01). Skýringin
gæti verið sú að undan Norðvesturlandi
veiddust fleiri skeljar minni en 40 mm og
stærri en 85 mm en fyrir norðan og austan.
Lengdardreifing kúfskeljar hefur verið at-
huguð við austurströnd Norður-Ameríku.
Niðurstöður úr þeim rannsóknum sýna
minni lengdardreifingu vestanhafs, þar
sem engar skeljar undir 40 mm veiddust en
flestar skeljarnar voru yfir 70 mm að lengd
(Chaisson og Rowell 1985, Anon 1993).
Samskonar plógur var notaður við veið-
arnar vestanhafs og hér við land.
Skýring á því, hversu fáar skeljar undir
60 mm fengust í afla, gæti legið í veiðar-
færinu sjálfu. Vatnsþrýstiplógurinn hefur
rimla með 34 mm millibili og er möguleiki
á að minnstu skeljarnar sleppi út á milli
rimlanna. Vatnsþrýstingurinn, sem losar
um sandinn og skelina framan við plóg-
blaðið getur einnig feykt burtu smáum
skeljum, sem liggja grynnra í botnlaginu en
þær stærri, með þeim afleiðingum að smá-
ar skeljar komi síður í plóginn. Önnur
möguleg skýring er sú, að nýliðun í stofn-
inum sé lítil og minnstu skeljarnar vanti
algjörlega. Rannsóknir frá Bandaríkjunum
sýna að þar hefur engin nýliðun orðið í
kúfskeljastofninum sl. 20-30 ár (Anon
1993).
■ HOLDFYLLING
Um það bil 40 einstaklingar voru teknir af
handahófi úr togi frá hverju rannsóknar-
svæði til athugana á holdfyllingu og sam-
bandi lengdar og þyngdar innmatar. Hold-
fylling skeljanna eða holdafarsstuðull
(meat yield) var reiknaður út sem hlutfall
innmatar af heildarþyngd skelja (% vot-
vigt). Reiknaður var út holdafarsstuðull á
hverju svæði fyrir sig fyrir lengdarflokka
95