Náttúrufræðingurinn - 1997, Síða 50

£
c
00
c3
s
25
20
15
10
H Norðvesturland
Norðurland
I Austurland
■ « 1 1 II 1
o 10 o 10 o ÍO o 10 o 10 o
(N N « °? io io co co N
10 Ó lÖ ó lÖ Ó IÖ ó lÖ c lÖ
pH (N (N n n io io co co
10
I
o
N
| I
O ÍO O ÍO
00 00 05 0)
o
o
ÍO
N
O lO O •
00 00 05 10
05
lO
o
iH
I
o
o
O 10
I I
10 o
O
Lengdarflokkar (mm)
5. mynd. Lengdardreifing kúfskeljar á Norðvestur-, Norður- og Austurlandi.
sem hlupu á 5 mm. Holdfyllingin jókst
jafnt og þétt eftir því sem skelin stækkaði
og náði hámarki (33-40%), við 55-65 mm
lengd við Norðvesturland en 50-55 mm
lengd við Norður- og Austurland. Eftir að
hámarki var náð fór holdfyllingin hægt
minnkandi (6. mynd). Meðalholdfylling
skelja, í öllum stærðarflokkum til samans
er sýnd í 2. töflu. Holdafarsstuðullinn, um
30%, er mun hærri en mælst hefur í
kúfskel við strendur Norður-Ameríku eða
20,7% við Kanada (Chaisson og Rowell
1985) og 23% við Bandaríkin (Bakal o.fl.
1978). Erfitt er að skýra mismuninn á hold-
fyllingu skelja hérlendis og vestanhafs, þar
sem ekki kemur fram hvenær á árinu sýnin
þar eru tekin. Skýringin gæti að einhverju
leyti falist í sýnatöku á öðrum árstíma en
hrygningarástand skelja og fæðuframboð
hafa mikil áhrif á holdafarsstuðulinn.
■ SAMBAND LENGDAR OG
ÞYNGDAR
Samband milli lengdar og þyngdar skelja
var fundið fyrir einstaklinga frá Norð-
vestur-, Norður- og Austurlandi:
W = cLb
(W=votvigt innmatar (g), L=skellengd
(mm), c og b = stuðlar) (7. mynd). Kúfskel
af miðunum undan Norðvesturlandi
reyndist hafa meiri (þyngri) innmat miðað
við stærð en skeljar frá öðrum miðum.
Einstaklingar frá miðunum við Norður-
land voru léttastir miðað við stærð. Mis-
munandi vöxtur kúfskeljar eftir svæðum
hefur verið tengdur við hita, seltu, fæðu og
þéttleika skeljanna. Rannsóknir á sjávar-
hita við ísland hafa leitt í ljós að árstíða-
bundnar hitasveiflur við Norðvesturland
hafa verið að meðaltali 2,2-7,4°C, við
Norðurland 1,5-6,7°C og við Austurland
1,2-6,9°C (Unnsteinn Stefánsson og
Sigþrúður Jónsdóttir 1974). Hlýjast er í
sjónum norðvestanlands og er frumfram-
leiðnin einnig mest þar, að meðaltali 184
gC/m2/ár (grömm kolefnis á fermetra á
ári), en 150 gC/m2/ár við Austurland og
90 gC/m2/ár við Norðurland (Þórunn
Þórðardóttir 1976). Hlýrri sjór og meira
fæðuframboð er því hugsanleg skýring á
þyngri einstaklingum miðað við lengd við
Norðvesturland en við Norður- eða
Austurland. Við austurströnd Bandaríkj-
anna var aukin þyngd innmatar miðað við
96