Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1997, Qupperneq 63

Náttúrufræðingurinn - 1997, Qupperneq 63
Rússlands 1914. Hann varð prófessor við Háskólann í Saratov og forstöðumaður rannsóknastofu í hagnýtri grasafræði í Pétursborg. Vavilov var lengi forseti Land- búnaðarakademíu Leníns og lét stofna 400 rannsóknastofnanir í Sovétríkjunum á veg- um akademíunnar. Hann gerði út leið- angra til plöntusöfnunar til margra hluta heims, meðal annars til írans, Afghan- istans, Eþíópíu, Kína og Mið- og Suður- Amen'ku. Vavilov lét safna ógrynnum plantna til ræktunar og rannsókna, einum fimmtíu þúsund afbrigðum villtra plantna og þrjátíu og einu þúsundi hveitiyrkja. Framlag hans til rannsókna á erfðafræði plantna og plöntukynbóta í Sovétríkjunum var ómetanlegt. Sigurður Pétursson skrif- aði um þetta í Náttúrufræðinginn 1950: „Allt frá því á byltingarárunum, þegar Rússar börðust harðri baráttu við uppskerubrest og hungur, hafa þeir liaft sérstaklega mikinn áhuga á jurtakynbótum. Varð það hlutverk Vavilovs fram til 1940, að stjórna öllum rann- sóknum og tilraunum á því sviði... Skömmu eftir byltinguna fól Lenín honum yfirstjórn jurtakynbótanna í Sovétríkjunum, og árið 1934 kvað hann hafa haft um 200.000 manna starfs- liði á að skipa. Mun varla nokkur vísindamað- ur hafa haft aðra eins aðstöðu til víðtækrar rannsóknastarfsemi og Vavilov." (Sigurður Pétursson 1950, bls. 18.) Vavilov naut hvarvetna virðingar sem einn fremsti fræðimaður heims á sviði stofnvistfræði og erfðafræði plantna. Lys- enko snerist snemma gegn honum og tók 1938 við starfi hans sem forseti Landbún- aðarakademíu Leníns. Tveimur árum síðar var Vavilov vikið úr stöðu forstöðumanns Erfðafræðistofnunar Vísindaakademíu Sovétrfkjanna og Lysenko látinn taka við. Þegar vestrænir vísindamenn spurðust fyrir um afdrif hans var fátt um svör. Bent var á að fjöldi manns hefði látist í heims- styrjöldinni og Vavilov kynni að vera í þeim hópi. En það var siður að birta eftir- mæli um félaga í Lenínakademíunni í rit- um hennar, og þótti grunsamlegt að fyrr- um forseta hennar var þar að engu getið. Síðar kom í ljós að Nikolai Vavilov hafði verið handtekinn 1940, sakaður um njósnir fyrir Breta. Hann lést 26. janúar 1943 í fangabúðum í Saratov, á 56. aldurs- ári. ■ FLOKKSLÍNA í ERFÐAFRÆÐl Á ráðstefnu um skipulag erfðarannsókna í Sovétríkjunum, sem haldin var í Lenín- grad 1932, kom lram að brýnt væri að fá franr ný og bætt afbrigði nytjaplantna, og Stalín krafðist úrbóta innan fjögurra til fimm ára. Rússneskir erfðafræðingar skyldu sem sagt leggja megináherslu á hagnýtan árangur. Jafnframt samþykkti ráðstefnan að beitt skyldi aðferðum díalektískrar efnishyggju við erfðarann- sóknir. Þetta hvort tveggja færði Lysenko sér síðar í nyt. Kenningar michurinerfðafræðinnar, sem Lysenko og Prezent birtu 1935, vöktu ákaf- ar deilur. Upp úr sauð á fundi í Land- búnaðarakademíu Lenfns 1936, þar sem saman voru komnir margir fremstu erfða- fræðingar Sovétríkjanna. Lysenko og 109
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.