Náttúrufræðingurinn - 1981, Blaðsíða 24

færðist ró yfir fuglana. Tiu mínútum
síðar varð kvenfuglinn aftur órólegur,
gall hátt, og vingsaði stélinu í sífellu.
Skyndilega hljóp hann niður af steinin-
um, og á sama tima breyttist hljóðið í
honum og varð aftur lágvært. Rétt í
þessu sáum við tvo litla unga á hlaupum
á eftir fuglinum. Við hlupum til og
gómuðum annan þeirra. Unginn var
lítill, aðeins um tveggja daga gamall.
Er hann var gómaður, gaf hann frá sér
hátíðnihljóð scm líktist helst hljóðum
lyngstelksunga (Tringa nebularia). Þegar
við slepptum unganum, hljóp hann út á
næstu tjörn og synti stutta leið en snéri
svo aftur til bakkans. Meðan við ljós-
mynduðum ungann, ílugu fullorðnu
fuglarnir yfir höfðum okkar og skræktu
stöðugt. Þar eð við höfðum fundið
ungana og þar með sannreynt, að flóa-
stelkur hafi orpið á svæðinu, yflrgáfum
við staðinn til þess að trufla fuglana
ekki frekar.
Flóastelkur hefur þvi bæst í hóp ís-
lenskra varpf'ugla. Þessi uppgötvun okk-
ar er þó vonandi aðeins byrjun á frekari
athugunum á flóastelki á íslandi. í þessu
sambandi verða margar spurningar
áleitnar, t. d. er hér um raunverulega
stækkun á varpútbreiðslusvæði flóa-
stelks í heiminum að ræða? Eða er þctta
aðeins einstakt tilfelli? 1 þessu sambandi
er rétt að geta fyrri athugana á flóastclki
á Mývatnssvæðinu.
FYRRI ATHUGANIR
Alllangt er síðan, að fyrst kom fram
grunur um það, að flóastelkur yrpi á
Islandi. Flóastelkur sást fyrst hérlendis
sumarið 1959, í Framengjum sunnan
við Mývatn (Arnþór Garðarsson 1969).
Síðan hefur tegundarinnar orðið vart
nokkuð reglulega að sumarlagi á Mý-
vatnssvæðinu. Hér eru raktar nokkrar
athuganir því til stuðnings. Stuðst er við
nokkur óbirt gögn á Náttúrufræðistofn-
un íslands svo og frá Sven-Axel Bengt-
son (bréfl. uppl.). Ekki er ætlunin að
gefa heildaryfirlit.
Arnþór Garðarsson (1969) getur urn
fjórar athuganir á flóastelkum á Islandi,
þar af þrjár af litlu svæði sunnan Mý-
vatns, sumrin 1959, 1961 og 1963.
Reyndust fuglarnir frá 1959 og 1961
vera fullorðnir kvenfuglar. Fuglinn sem
sást 1963 hegðaði sér þannig, að líklegt
var, að hann ætli unga. Sama surnar
leitaði Sven-Axel Bengtson í tvo daga
að flóastelkum á Mývatnssvæðinu en án
árangurs. Tveimur árum seinna
(27.5.1965) fann sami athugandi einn
flóastelk í Framengjum. Gaffuglinn frá
sér hljóð í sífellu er benti eindregið til
varps. Þ. 7. ágúst 1966 taldi Bengtson
sig hafa séð íleygan unga við
Skútustaði. Ekki cr þó unnt að taka þá
athugun fullgilda sem sönnun fyrir
varpi ílóastelka á íslandi, þar eð fugl-
inn gæti hafa komið erlendis frá, þótt
ólíklegt sé. Þá sáu þeir Bengtson og
Jon Fjeldsá cinn flóastelk ásamt 3 stclk-
um milli Grímsstaða og Reykjahlíðar
21. maí 1969.
í júlí 1979 sáust 2 flóastelkar við
norðanvert Mývatn á sömu slóðunt og
þeir f'undust mcð unga árið 1981. Héldu
jteir sig á svæðinu a. m. k. til 8. júlí
(David Hunt o. fl.). Hegðun jteirra
benti til jress, að jteir hafi verið með
unga, en jtessum athugunum var ekki
f'ylgt eftir. Sumarið 1980 sást svo stakur
flóastelkur á sama stað j^ann 25. júní en
ekkert benti til varps (Árni Waag, D.
Hunt).
Af þessari upptalningu sést, að flóa-
stelkar hafa verið viðloðandi á Mý-
166